Yalova Termal

Yalova Termal; Yalova il merkezine 12 km uzaklıktadır. İstanbul’a 183 km. , Bursa’ya 75 km ve Kocaeli şehrine ise 96 km uzaklıktadır. Ankara-Termal arası uzaklık 423 km, İzmir-Termal arası uzaklık 396 km dir. Kaplıcalar feribot iskelesine 13 km uzaklıktadır.

TARİHİ

Kaplıcaların bir yer sarsıntısı sonucunda: MÖ 2000 yılında oluştuğu düşünülmektedir.

MS 6’ncı yüzyıldan itibaren buraya “Pythia Therma” ismi verilmiştir. Yani “Pythia’daki kudret ve kuvvet hamamları” olarak tanınmıştır. Çünkü: toprak yarıklarından çıkan buhar ve sıcak sudan dolayı, buranın bir yeraltı tanrısına ait olduğu düşünülmekteydi. Özellikle gençlik aşısı yerine geçen “Hayat ikrisi” kaplıca hamamları, ilk olarak Bizans imparatoru Constantinus tarafından yaptırılmış ve yine imparator Iustinianos zamanında restore edilmiştir.

Osmanlı döneminde buraya kaplıcalardan dolayı “hamam” veya “dağ hamamı” ismi verilmiştir. Sultan Abdülmecit (1831-1861) de kaplıcalara önem vermiş, annesi Bezm-i Alem Valide Sultan’ın burada romatizmalarına şifa bulmasıyla kaplıcalar ünlenmiştir. Kendisi buraya yeni banyolar ve köşkler yaptırmış, şu anda kullanıla yolları açtırmıştır.

Daha sonra Sultan II. Abdülhamid (1876-1908) zamanında, kaplıcalar yeniden ünlenmiş, yeni hamamlar, köşkler ve gazinolar yaptırılmış, tarihi eserler restore edilmiştir.

1892 yılında, kaplıca suları Cemiyet-i Tabbiye tarafından incelenmiş, suların özelliği anlaşılınca buraya otel ve hamam yaptırılmıştır.

Kaplıca suları, içinde taşıdığı maddeler nedeniyle, 1911 yılında, Roma’da yapılan “Dünya Termal Suları Değerlendirme” sinde, Dünya Birinciliği ödülü kazanmıştır.

Böylece burası dünyanın en gözde sağlık ve eğlence merkezlerinden birisi haline gelmiş ve işletilmesi için yabancı sermayedarlara verilmiştir. Ancak Balkan Savaşı, I. Dünya savaşı ve Kurtuluş Savaşı ile birlikte bu yabancı sermayedarlar kaçmış ve kaplıcalar kaderine terk edilerek unutulmuştur.

19 Ağustos 1929 tarihinde Büyük Önder Atatürk’ün buraya gelmesiyle kaplıcaların kaderi değişmiştir. Termal kaplıcalarına hayran kalan Atatürk, buranın dünyaca ünlü bir su şehri ve sağlık merkezi olması için çaba sarf etmiştir.

Kaplıcalar son şeklini ise Büyük Önder Atatürk zamanında almıştır.

1932 yılında, Atatürk tarafından yine burada başlatılan arkeolojik kazılar sırasında: çeşitli adak stelleri, mezar taşları, bir kilise ve dehliz ile Bizans imparatoru İustinianos (565-578) monogramı taşıyan sütunlar bulunmuştur. Kilise ve dehlizin: günah çıkartma yeri olarak kullanıldığı, hastaların gelecekten haber almak üzere, burada uykuya yattıklarına dair rivayetler vardır. Dehlizde: en ufak bir fısıltının bile diğer taraftan duyulması, bu rivayeti haklı kılmaktadır. Kilisenin kapısında bulunan iki mezar taşının da “Beş Melek Kilisesi” nin Ayazmasına ait olabileceği düşünülmektedir.

Cumhuriyetin ilk yıllarında, Yalova’nın antik çağlardan bu yana, kaplıca kent niteliği, yeni boyut kazanır ve gelişir. Kuşkusuz, bu koşulların ortaya çıkışının en büyük nedenlerinden birisi de, Büyük Önder Atatürk’tür. Çünkü doğal güzelliklerine hayran olduğu Kaplıcaya, 1929 yılında Termal Atatürk Köşkü ve Yalova’da köşkler yaptırmış ve hem dinlenme hem de çalışmak üzere, belirli zamanlarda Yalova’ya gelmiştir. Atatürk, Termali yazlık başkent olarak benimser. Yollarını yaptırır, her türlü keşif ve onarım faaliyetlerine destek verir.

GENEL

Burası Yalova turizminin en önemli merkezlerindendir. Termal ilçe merkezinde, Samanlı dağı yamacında, vadi içerisinde bulunan dünyaca ünlü kaplıcaları, her yıl binlerce turisti ağırlar. Tesisler yaz-kış açıktır. Kaplıca tesisleri, 1’nci derece doğal arkeolojik ve tarihi sit alanı ilan edilerek koruma altına alınmıştır.

TERMAL

Türkiye’nin en büyük kaplıcasıdır. Tesis, 105 dönümlük arazi üzerine kurulmuştur. 1982 yılında Resmi Gazetede yayınlanan ilana göre, kaplıca işletme sınırları içindeki bu arazi, kamu mülkiyetine aittir. Kaplıcalar günümüzde Sağlık Bakanlığı tarafından işletilmektedir.

Kamuya açıktır ve kaynak suları 55-60 derece sıcaklıkta çıkar. Suyu renksiz ve berraktır. Hem içme hem banyo ve hem de buhar tedavisi şeklinde kullanılır.

Tesis bünyesinde: şifalı mide suyu, göz suyu ve ayak suyu olarak adlandırılan, şifalı sular mevcuttur. Bu sular, yerin 2000 metre derinliğinden gelir.

Fiziksel ve kimyasal analizler sonucu, bu kaplıca suyunun: sülfatlı, sodyum ve kalsiyumlu, hipotermal ve hipotonik bir maden suyu olduğu saptanmıştır. Hangi hastalıklara iyi gelir? Kaplıca suyu: romatizmal hastalıklar, çeşitli felçler, adale hastalıkları, dolaşım hastalıkları, tansiyon, kırık sekelleri, cilt hastalıkları, kadın hastalıkları, psikolojik rahatsızlıklar, ameliyat sonrası rahatsızlıklar, metabolizma bozuklukları, siyatik ve nevralji, kronik gastrit, bağırsak hastalıkları, safra yetersizliğine bağlı ishaller, asabi kaynaklı kabızlık, bağırsak parazitleri ve hemoroitler için faydalıdır.

KAPLICA TESİSLERİ

Ulaşım

Kaplıca tesislerine ulaşımda sorun yoktur, yolu asfalttır.

Termal tesislerin girişinde: sol tarafta “Yedi Havuzlar” denen, ard arda yapılmış, yedi ışıklı çağlayan bulunur.

Termal alanında: çeşitli renklerde ortancalar ve çok nadide ağaçlar bulunur. Bu ağaçlar arasında: yaprağını döken ağaçlar 39 çeşit, yaprağını dökmeyen ağaçlar 25 çeşit, sürekli yeşil çalı ve 18 çeşit sarıcı ve örtücü bitki vardır.

Özellikle, buraya gelirken, çok büyük çınar ağaçlarının altından geçeceksiniz. Kaplıca bölgesine vardığınızda ise, her yandan su seslerinin hakim olduğu restoranda, mutlaka alabalık yemelisiniz. Sonrasında ise, yanınızda gerekli malzeme (şort, havlu, sabun gibi) yoksa bile tesis içinden satın alarak, mutlaka kaplıcalara girmelisiniz. Özellikle: Atatürk tarafından da kullanılan kaplıcalar muhteşem güzeldir.

Burada bir asansör var. Atatürk, yukarıdaki köşkten buraya asansörle inermiş. Ayrıca, sauna özelliği taşıyan küçük bir yer var. Büyükçe bir havuz, bu havuz kaplıca suyu ile doludur. Burada, kaplıca suyundan yararlanıyorsunuz, sonra yine aynı mekana ait, dış kapıya yakın bölümde, şezlonglara uzanıp dinlenebilirsiniz. İnanın bunu yaşarsanız, ömrünüze ömür katılacaktır. Mutlaka deneyin, belli bir ücret karşılığında kiralanan mekanı, mutlaka deneyin.

Kaplıcalar

Kaplıcada çeşitli bölümler vardır. Bunlar:

Açık havuz

Açık havuz, “Napolyon Şapkası” mimarisiyle ilgi çeker. Türkiye’nin ilk tescilli havuzudur. Uzunluğu 22 metre, genişliği 11 metre ve derinliği 1.65 metredir. Havuz, tamamen kaplıca suyu ile doldurulur. Hava şartlarına göre sıcaklığı ayarlanır. Özel dezenfekte ünitesi sayesinde sürekli temiz kalmaktadır. Özellikle kışın hava soğuk olduğunda havuzdaki sıcak su nedeniyle, buharlar çıkmaktadır.

Sultan Banyo

Burası özel aile banyolarının bulunduğu bölümdür. Burada 26 kabin vardır. Banyo kabinlerinin içinde; küvet ve kurna bulunur. Kabinler, saatlik olarak ücretlendirilir.

Valide Banyo

Bizans imparatoru Constantinus döneminde, 6 kubbeli olarak yapılmıştır. Halen 3 kubbesi bulunur. Osmanlı döneminde Sultan Abdülmecit tarafından onarılmış ve annesi Bezm-i Alem Valide Sultan burada romatizmal ağrıları için tedavi gördüğünden “Valide Hamamı” ismini almıştır. Banyonun buharlı oda bölümünde, mermer üzerinde Osmanlıca bir kitabe vardır. Hamam: kadınlar ve erkekler olmak üzere iki bölümdür. Farklı bir mimari tarza sahiptir ve tarihi özellik taşır.

Kurşunlu Hamamı

16’ncı yüzyılda, Bizans imparatoru İustinianos tarafından yaptırılmıştır. Afet ve savaşlar nedeniyle, zamanla toprağa gömülmüş, 1900 yılında Osmanlı döneminde Sultan II. Abdülhamit emriyle 3 yıllık bir çalışma ile toprak altından çıkarılarak onarılmıştır. Hamamın üstü kurşunla kaplı olduğu için, bu ismi almıştır. Banyonun dış cephesinde: mermer üzerine Osmanlıca yazılmış bir kitabe bulunmaktadır. Hamam, Fin hamamı olarak tasarlanmıştır. Hamamın içinde: büyük bir kapalı havuz, sauna, duş ve banyo odaları vardır. Umumi bir banyodur. Hamamın içinde bulunan masaj odalarında, uzman masör ve masözler bulunur. Ayrıca yine burada sauna ve açık yüzme havuzu vardır.

Sıra banyolar

Kurşunlu banyo ve Açık havuz arasındadır. Gömme mermerden yapılmış aile banyoları, toplam 10 kabinden oluşur.

Kabinler: soyunma odaları ve banyo olarak iki bölümlüdür.

Anıt Ağaç

Çınar oteli önündeki büyük çınar ağacı “Doğu Çınarı” olarak tescil edilerek koruma altına alınmıştır.

GEZİ PARKURU

Gezi parkuru, iki etap olarak düzenlenmiştir. Küçük etap yani kısa tur 750 metredir. Çamlık bölgesinden başlar, Çınar otelde biter. Gezi sırasında: göz, ayak, mide suları ve diğer bazı yerler görülebilir. Büyük parkur ya da uzun etap ise 2 km. dir. Gökçedere pazarından başlayan parkur, tesis çevresi ve içini kapsar.

Yaver Köşkü

Atatürk köşkünün hemen yakınındaki ahşap bina, Sultan II. Abdülhamit döneminde bir dinlenme köşkü olarak yaptırılmış ve Cumhuriyet döneminde de Yaveran Köşkü olarak kullanılmıştır. Geçirdiği onarımlar sonucunda, Yaveran Köşkü: protokole hizmet veren bir konuk evi olarak işlev görmeye başlamıştır. Bugün tescil edilerek koruma altına alınmıştır.

Tarihi Büyük Otel

19’ncu yüzyıl sonunda yapılmıştır. 1’nci derece tarihi eser olarak tescil edilmiş ve koruma altındadır. Zamanın en iyi otellerinden olan Büyük Otel, günümüzde kullanılmaz haldedir. Restorasyon için onay çalışmaları sürdürülmektedir.

Tarihi Büyük Otel Gazinosu

19’ncu yüzyıl sonlarında yapılmıştır. Günümüzde kullanılmaz haldedir.

Üç Kardeşler

Neden üç kardeşler? Termal kaplıcaları içinde bulunan Üç Kardeşler, Üç Azize olarak da bilinir. Bunlarla ilgili yazılı kaynaklarda (Acta  Sanatorum) anlatılanlara göre: Üç kız kardeş (isimleri: Menodoro, Metrodora ve Ninfodora) Bitinya’da doğmuştur ve çok tanrılı din kültürünün (pagan) var olduğu bölgede Hıristiyanlığı benimseyerek dünya zevklerinden kaçınmak ve bakireliklerini koruma isteği ile kendileri için gözden uzak ıssız bir yer olan Termal’i (Pythia) seçmişler ve yaşamlarını oruç tutarak ve dua ederek geçirmişlerdir. (305-311)

Onların duaları ve kaplıca suyu sayesinde hastalıklar iyileşmiş ve öyküleri kısa sürüde yayılmıştır. Bitinya bölgesi valisi halen Pagan olan Fronto’nun emriyle Hıristiyanlıktan vazgeçmeyen kardeşler yakalanıp valinin önüne getirilmiştir. İlk önce Fronto; büyük onur ve ödüller vadederek onların İsa’yı reddetmeleri için ikna etmeye çalışmıştır. Kız kardeşler onun bütün önerilerini geri çevirerek sabırla kendi inançlarını ortaya koymuşlar, bu dünyada geçici şeylerin değerinin olmadığını söylemişler ve ebedi yaşama geçiş için ölmeye hazırlanmışlardır. Fronto, bunun üzerine kız kardeşleri teker teker demir çubuklarla dövdürerek ve işkence ederek öldürtmüştür. Kız kardeşlerin bedeni yakılmak istenmiş fakat aniden yoğun şiddetli bir yağmur, yanan ateşi söndürmüş ve Fronto ve yardımcılarının üzerine düşen yıldırımlar onları öldürmüştür. Hıristiyanlar kız kardeşlerin bedenlerini alarak saygıyla Bitinya’da kaplıcalara (Termal) gömmüşler. Ortodoks takviminde 10 Eylül kız kardeşleri anma günü olarak kabul edilmiştir. Daha sonra, yapılan araştırmalar sonucu, bu üç kız kardeşin mezarının yeri bulunmuştur. Bu mezarın bulunduğu yere ise, “Üç Kardeşler” ismi verilmiştir. Orman alanı içinde “Üç kardeşler” olarak isimlendirilen bölgede: su çağlayanları, dereler ve sıcak suların kaynağı bulunur. Yine bu bölgede, oldukça büyük bir mangal-restoran vardır.

Tarihi Sinema

Sinema binası, 19’ncu yüzyıl sonlarında inşa edilmiştir. Türkiye’nin ilk sinema binalarından biridir. Atatürk köşkünün biraz ilerisinde bulunan antik tünel ve sunağın önünde bulunmaktadır. Tek katlı ve tamamen ahşap malzemeden yapılmış, dikdörtgen planlıdır ve doğu-batı doğrultusunda uzanır. Dış cephe: beyaz boya ile sıvanmıştır. Ahşap çıtalarla kaplıdır. Giriş kapıları ve sundurmanın oturduğu direkler arasında kalan bölüm, gezinme alanıdır. Bu ahşap direklere farklı şekillerde çıtalar çakılarak dekore edilmiştir. Yapı, Cumhuriyetin ilk yıllarında bir süre Park Otel Lokantası olarak kullanılmıştır. Ancak, daha sonra aslına uygun restore edilmiş ve Mayıs 2006 tarihinde toplantı salonu, sinema ve kafeterya olarak kullanılmak üzere hizmete sokulmuştur. Burası gündüzleri kafeterya hizmeti verirken, akşamları film gösterimi yapılmaktadır.

 

Üvezpınar

93 Osmanlı-Rus harbinde (1828 yılında) Batum’un Beğlevani köyünden göç edenler, buraya yerleşmiştir. Tesise tepeden hakim bir yerdedir. Ekonomisi tamamen turizme dayalıdır. Burada yılın bütününde hizmet veren pansiyon ve kiralık odalar bulunur, doğa sporları ile ilgilenenler burayı tercih ederler.

Sudüşen Şelalesi

İlçe merkezine 7 km uzaklıkta Üvezpınar köyündedir. Samanlı dağlarının merkezinde bulunan şelalelerden birisidir. Üvezpınar köyünden başlanan yürüyüş, stabilize yol takip edilerek devam edilirse, yaklaşık 2 saatlik bir yürüyüşten sonra şelaleye varılır. Yörenin en güzel doğal kaynağıdır. Şelaleye giden yol, mükemmel bir yürüyüş parkurudur. Yaz aylarında yerli ve yabancı turistler tarafından yoğun olarak tercih edilir. Bu yol güzergahında, eşsiz bir baraj gölü, deniz ve doğa manzarası vardır. Dönüş güzel havalarda dere yatağından da yapılabilir. Gidiş dönüş yürüyüşü için 4 saat gereklidir.

Gökçedere

Bölge, Termal bölgesinin yanı başındaki vadi içindedir. Denizden yükseklik 120 metredir. Buranın yerel halkı, 1927 yılında Batum Maradit kasabasından göç ederek buraya gelmiştir. Bu göçebe halk, Adliye nazırı Hasan Fehmi’nin direktifleriyle buraya yerleştirilmiştir. Özellikle, yörenin yaşlıları hala Gürcü dilini bilir ve konuşurlar. Burada günümüzde 4000 yatak kapasiteli turistik tesisler vardır. Bu bölgeye kaplıca suları verilmeye başlanınca, otel ve motellerin büyük bölümü, tesis içinde müşterilerine kaplıca suyu konforu sunmuşlardır.

Aşıklar Yolu

Termal gezi parkuru yolundadır. Burada, özellikle çiftler nikah sonrasında gelerek fotoğraf çektirirler. Çünkü buranın uğuruna inanırlar. Çevre köylerden gelen yöre halkı, taze meyve ve yemişlerini, Aşıklar yolunda kurulan pazarda satarlar. Burada satılan başlıca ürünler: defne, fındık, ıhlamur, çay, böğürtlen, çilek, kestane, kudret narı, üvez, bal, şifalı otlar ve mevsim meyveleridir.

ATATÜRK’ÜN TERMAL KÖŞKÜ

Cumhuriyet dönemi mimarisinin ilk dönem yapılarından olan bu köşk, 1929 yılında Mimar Profesör Sedat Hakkı Eldem tarafından 38 günde yapılır. Burası günümüzde müze olarak düzenlenmiştir.

Bu köşk: arazi eğimine uydurulmuş, dikdörtgen planlı olup, iki katlıdır. Ayrıca çatı katından da yararlanılmıştır.

Tamamen ahşaptır. 4 kabul salonu ve 11 odası vardır.

Köşkün mobilyaları ve diğer eşyaları: Dolmabahçe Sarayından buraya getirilmiştir.

Köşkün ilk konuğu İran Şahı Rıza Pehlevi’dir.

Cumhuriyetin ilk yıllarında çok önemli kararlar burada alınmıştır. Bu kararlar: Serbest Fırkanın kurulması, Yerli Malı Haftası, Türk Tarih ve Dil kurumlarının kurulması gibi.

Atatürk açısından, buranın diğer en önemli özelliği de, Atatürk, ölümüne neden olan hastalığı, burada öğrenmiş olmasıdır. Ayrıca Dolmabahçe Sarayında vefatından önce, son günlerini burada geçirmiştir.

Bölümleri

Bodrum katında, bulaşıkhane vardı.

Zemin katta: Makbule hanımın odası, hizmetlilerin odası, bir oturma odası ve banyo bulunur.

Üst katta: sofa, giriş bölümünün üstünde kahvaltı yapılan çinili balkon bulunur. Çinili balkonun sağında, bir banyo bulunur. Koridor başlangıcında, ilk olarak Afet İnan’ın odası vardır. Buradan, birbirine bağlı, iki ayrı dinlenme odasına geçilir. Dinlenme odasının sonuncusu, Atatürk’ün çalışma odasına bir kapıyla açılır. Çalışma odası da Atatürk’ün yatak odasıyla bağlantılıdır. Her iki odanın önünde “L” biçimli, birer balkon bulunur. Yatak odasının açıldığı banyo orijinal armatürlere sahiptir.

Orta salonun sağ yanında kalan bölüm, misafirlere ayrılan odaları kapsar. Banyonun yanındaki ilk oda: misafir yatak odasıdır. Bu oda ve Atatürk’ün banyosu, içeriye çekilmiş bir balkona açılır. Koridorun üstünde bulunan yan yana iki yatak odasından, soldaki Atatürk’ün manevi kızı Sabiha Gökçen’e ve sağdaki oda ise Zehra Hanım’a aittir. Bu odanın bitişiğinde, bir banyo ve hizmetlilere ait birer oda yer alır.

Yapının dış cephesinde herhangi bir süsleme öğesi yoktur. Giriş cephesi, Art-Deco özellikleri gösterir. İç mekanda, tavandaki alçı süslemeler ve mobilyalarda geç rokoko ve ampir üslup görülür. Binanın iç dekorasyonunda bulunan mobilyalar Dolmabahçe Sarayından getirilmiştir. Kullanılan halılar Hereke Halı Fabrikasından, porselenler ise Yıldız Porselenden getirilmiştir.

Köşk tamamen ahşap olduğundan, içinde mutfak yoktu. Köşk resmi konut olarak kullanıldığı dönemlerde, yemekler de köşkün dışında geçici mutfaklar oluşturularak pişirilir ve hazırlanan yemekler köşke getirilirdi. Servisler daha sonra yapının bodrum katındaki bulaşıkhanede yıkanırdı.

Köşk, sadece yaz mevsimlerinde kullanıldığı için ısıtma sistemi bulunmazdı.

Bu köşkün hemen altında, Atatürk tarafından kullanılan, kaplıca bölümü vardır.

Bu bölüm: Atatürk’ün kaplıca bölümüne inmesi için bir asansör, bir sauna ve bir havuz içerir. Elbette, havuz kaplıca suyu ile dolduruluyor.

Evet, köşk 1981 tarihine kadar Cumhurbaşkanlığı konutu olarak kullanıldı. O tarihte, Cumhurbaşkanı Kenan Evren, köşkü onarıma aldırdı ve onarttı. Aynı yıl tamamlanan köşk, resmi konut döneminde kullanılan eşyası ile birlikte müze olarak 1984 yılında hizmete açıldı.

TBMM Milli Saraylara bağlı olarak hizmet vermektedir. Giriş ücretlidir. (Müze kart geçmez)

Müzede bulunan yani ziyaret ettiğinizde görebileceğiniz objeler şunlardır:

Zemin katın giriş kısmında bulunan Kabul Salonunda:

Nurettin Niyazi tarafından 1930 yılında yapılan “Kurşunlu banyo ve kadınlar” tablosu, Wilhelm Spaethe (Alman yapımı) bir piyano, Japon yapımı vazolar ve Mısır yapımı hiyeroglif yazılarla süslü pirinç ve abanoz ağacından yapılmış tütsülük bulunur.

Girişin solundaki salon, aynı zamanda Toplantı Salonudur. Burada: toplantı masası (Masa: iki tarafı da eşit yapılmış, her iki tarafı da kullanılır, İngiliz yapımı, demir aksamları yaldızlı kaplama) ve ceylan derisinden kaplanmış sandalyeler, bilardo masası, Atatürk’e hediye edilen Fransız yapımı bir piyano, Atatürk’e ait Amerikan yapımı RMC marka bir radyo bulunur.

Köşkte bulunan diğer objeler şunlardır:

Rus ressam Ayvazovski tarafından 1875 yılında yapılan “Bir dağ yamacı ve bazı hayvanları temsil eden” tablo.

İran ve Hereke halıları,

Karyolalar: Pirinç yatak odası takımı, ceylan derisinden kaplanmış Fransız lake sandalyeler.

 Atatürk’ün anneannesinden kalma kanaviçeli seccade.

Dosya dolabı: Kaplama, gül ağacı, demir aksamları yaldızlıdır.

İran Şahının hediyesi saat, yaldız kaplama şamdan.

Yalova şehir merkezi tanıtım ve gezilecek yerlerle ilgili yazım için.