Tokat Artova

Sivas-Samsun arasında trenle ilerlerken, mutlaka görülen bir yer. Tarihi geçmişi yok, burada sadece bir mağara olduğunu duydum, ama bu mağaranın gezilmesi için gerekli tedbirler alınmamış, yani ziyarete tam olarak hazırlanmamış, yine de meraklılarının ilgisini çekebilecek bir yer altı şehri.

ULAŞIM

Artova ilçe merkezi, il merkezi olan Tokat’a 36 km. uzaklıktadır. Ulaşımda herhangi bir problem yok. Yaklaşık yarım saatlik bir ulaşım yolu. Artova-Yeşilyurt arası uzaklık: 17 km. Artova-Yıldızeli arası uzaklık: 60 km. Artova-Sivas arası uzaklık: 203 km. Artova-Amasya arası uzaklık: 184 km.

Zaten, demir yolu ulaşımı, ilçenin tam merkezinden geçiyor. Buradan geçen Sivas-Samsun demiryolu, 1932 yılında hizmete girmiş. Bu demiryolu hattında, ilçe merkezinin Sivas’a uzaklığı: 126 km. ve Samsun’a uzaklığı ise: 277 km.dir. Sonuç olarak, her gün istasyona uğrayan trenler, bölgeyi hareketlendiriyor.

TARİHİ

Kızılca mahallesinin bulunduğu yerde, MÖ. 500 yıl öncesinde, Kapadokya krallığı zamanında bir yerleşim bulunduğu ve bu yerleşimin, Pontus krallığı tarafından istila edildiği, daha sonraki tarihi süreçte ise, Romalıların saldırılarının görüldüğünü ve son olarak Timur tarafından, yakılıp-yıkıldığı öğrenilmiştir.

Artova, eski kayıtlarda “Artrukova” olarak geçer. Artuk Bey, Büyük Selçuklu sultanı Alpaslan’ın komutanlarından Eksik Bey’in oğludur. Bu komutan, Sivas bölgesine kadar gelmiştir. Artuk Bey’in: Tokat yörelerinde Artukova’da faaliyet gösterdiği ve buradan Orta Anadolu bölgesine geçerek, Bizans ordusu ile çeşitli çatışmalara girdiği ve hatta Marmara kıyılarına kadar ulaştığı yazılı kaynaklardan öğrenilmektedir.

Osmanlılar döneminde ise, Kızılcaköy, bucak haline gelmiş ve 1944 yılında ise, İlçe olmuştur.

1923 yılında, bölgede meydana gelen depremden sonra: Sulusaray ilçe merkezi, tamamen hasara uğrayınca, Çamlıbel nahiyesinin bulunduğu yere taşınır. Ancak, burada gerekli gelişme gösterilemez.

Çünkü, ilçenin birçok köyü, ilçe merkezinin çok uzağında kalır. Bunun üzerine, ilçe merkezi, Samsun-Sivas demiryolu üzerinde bulunan Kızılca nahiyesinin alt kısmında bulunan “Kunduz” tren istasyonuna  taşınır ve istasyonun adı, takip eden dönemde “Artova” olarak değiştirilir. Kızılcaköy: ilçenin mahallesi durumuna gelir. Resmi yapılar ise, tren istasyonun arkasındaki düzlüğe yapılır.

 

GENEL

İlçe merkezinin deniz seviyesinden yüksekliği: 1170 metredir. İklim olarak ise, genellikle yörede, karasal iklim hakimdir. Kasım-Nisan ayları arasında, Tokat ilçe merkezinde genellikle yağmur yağarken, Artova ilçe merkezinde kar yağışı görülür.

İlçe merkezi, ikinci derece deprem bölgesindedir. Arazinin büyük bölümü dağlıktır. Köyler, dere kenarlarında toplanmıştır.

Artova ilçesi, tarihi kalıntılar bakımından çok zengin bir yer değil. Bunun sonucunda, turizm gelişmemiş. Boyunpınar köyün yöresinde, kalkolitik döneme ait bir kısım bulunmuş olup, resmi arkeolojik araştırmalar yapılmamış, bölge Sit alanı ilan edilerek, koruma altına alınmıştır.

 

GEZİLECEK YERLER

 

BOYUNPINAR YER ALTI ŞEHRİ

Boyunpınar köyünün, 500 metre kuzeyindedir. Ana kaya blokuna oyularak yapılmıştır. Buradaki yer altı yerleşimi, erken Hıristiyanlık döneminden kalmadır. 1995 yılında, Tokat Müzesi tarafından burada yapılan temizlik çalışmaları sonucu; ziyarete açılmıştır.

Halk arasında, Horun mağarası olarak bilinmektedir. Mağaranın dışındaki bölümde, yıllar önce bir Ermeni köyü bulunduğu söyleniyor, ancak bu konuda herhangi bir bilgi ve belge yok.

Yerleşimde: 3 kat var. Bu katlarda, 3 koridor bulunuyor ve bunlar dışında: salonlar, küçük odalar ve bir de küçük tapınak var. Ancak, meraklıları için şunları belirtmekte yarar var, mağaraya daracık bir ağızdan yani girişten giriliyor ve içeride ışık yok, el feneri ile gezilebiliyor.

Ancak, içeride havasızlık veya kötü herhangi bir koku durumu yok, yani hava akımı var. Define arayıcıları tarafından mağaranın içinde birçok yerde tahrifat yapılmış.