Otantik kıyafetleri, dokumaları, nakışlı yün çorapları ve yaşayan gelenekleriyle öne çıkmaktadır. Ayrıca, ilçe aynı ismi taşıyan gölüyle ünlüdür. Ayrıca, göçmen kuşların göç rotasında bulunmasıyla ünlüdür.
ULAŞIM
İlçe, Sivas-Erzincan kara yolu üzerinde kuruludur. Hafik, Sivas arası uzaklık; 37 km. Hafik, Zara arası uzaklık: 61 km.
TARİHİ
Yörede, Hititlerden bu yana yerleşim olduğu tahmin edilmektedir. Burada Osmanlı tarihinin ilk dönemlerine ait bir olay yaşanmıştır. 1230’lu yıllarda Hafik ovasında, Selçuklular ve Moğollar arasında büyük bir savaş olur. Savaşta Selçuklular yenilmek üzere iken, obasıyla buradan geçmekte olan Ertuğrul Gazi, askerleriyle Selçuklulara yardım etmiş ve savaşı kazanmalarını sağlamıştır.
Bunun üzerine, Selçuklu Sultanı Alaaddin Keykubat, bu yardımı nedeniyle Ertuğrul Gazi’ye ileride Osmanlı imparatorluğunun kurulacağı toprakları yani Söğüt bölgesini vermiştir.
Bu olayın hatırasına, 1915 yılında Türk tarihinde İslamiyet’in kabulünden sonra dikilen ilk heykel olan, Osman Gazi büstü dikilmiştir. Bu büst 1936 yılında kaldırılmış ve halen Sivas Müzesinde sergilenmektedir.
Osmanlı döneminde, 1515 yılında Yavuz Sultan Selim, İran seferine giderken, ordusu ile, günümüzde “Sultan Pınarı” olarak isimlendirilen yerde çadır kurarak konaklamıştır.
Yerleşimin eski ismi “Koçhisar” dır.
1870 yılında ilçe olur. 1926 yılında yörenin ismi değiştirilmiş ve Hafik ismi verilmiştir. Hafik kelimesinin, Ermenice de “kuşlar” demek olduğu söyleniyor.
GENEL
İç Anadolu bölgesinin yukarı Kızılırmak bölümündedir. Rakımı ortalama 1276 metredir. Yörede karasal iklim hakimdir ve buna göre, kışlar çok soğuk ve kar yağışlı, yazlar ise sıcak ve kurak geçer. İlçe topraklarında çok miktarda göl ve ırmak vardır.
Göllerden en büyüğü Hafik gölüdür. İlçede yaşayanların başlıca geçim kaynakları tarım ve hayvancılıktır. Kızılırmak havzasında bulunması nedeniyle tarım ön planda gelmektedir. İlçe toprakları yeraltı kaynakları yani madenler bakımından da zengindir.
HAFİK GÖLÜ-KOÇHİSAR GÖLÜ
İlçe merkezinin 2 km kuzeyindedir. Yörede “Büyük göl” ismiyle bilinmektedir. Çünkü çevrede bulunan birçok gölün en büyüğüdür.
Genişliği yaklaşık 2 kilometredir. Derinliği ortalama 6 metredir. Göl dipten kaynayan sularla beslenir. Ortasında bir adacık vardır.
Kış döneminde, göl yaklaşık 4 ay buzla kaplıdır. Tüm çevresi sazlıktır. Gölde birçok balık türü bulunmaktadır.
Gölün en büyük özelliği, kuş cenneti olmasıdır. Kuşların göç yolunda bulunduğundan birçok kuş burada gölün kıyısındaki sazlıklarda konaklamaktadır. Göl kıyısında, su samuru, nesli tükenme tehlikesinde olan vaşak, kuğu gibi yaklaşık 150 kuş türü barınmaktadır.
Göl güzel ve temiz doğası ile çevrenin en güzel mesire alanlarından birisidir. Gölün çevresinde çeşitli mesire alanları ve 3 tane tesis bulunmaktadır.
Gölün çevresine bir sahil yolu yapılmıştır. Ayrıca piknik alanları, gölün ayağı üstüne taş kaplama tarihi Mostar Köprüsü tarzı bir köprü yapılmıştır. Göl, tescil edilerek koruma altına alınmıştır.
NE SATIN ALINIR
Bu yöreye yolunuz düşerse, Hafik çorabı ve Hafik halısı almayı düşünebilirsiniz.
HAFİK KÜLTÜR TURİZM VE GÜREŞ FESTİVALİ
Her yıl Temmuz ayı içinde geleneksel olarak düzenlenmektedir. Festival 3 gün sürer. Festivalde: çeşitli sanatçıların yer aldığı konserler ve güreş müsabakaları düzenlenir. Güreşler 3 kategori ve 15 dalda yapılır. Kazananlara para ödülleri verilir.
TOZANLI KÜLTÜR VE DOĞA FESTİVALİ
İlçe merkezine bağlı Tozanlı Deresi Beykonağı köyüne yaptırılmak istenen mermer ocağına karşı, köylüler “Tozanlı Kültür ve Doğa Festivali” düzenliyorlar. Festival, mermer ocağı yapılması planlanan Beykonağı köyü Melek Dede mevkiinde yapılıyor.
GEZİLECEK YERLER
OSMAN GAZİ BÜSTÜ
Tarihçe bölümünde de bahsettiğim gibi, Osman Gazi büstü, Türkiye’de uygulanan ilk heykel çalışmasıdır. Büst: 1914-1918 yılları arasında, Sivas Valisi Muammer Bey direktifleriyle, Hafik Kaymakamı Nebi Bey tarafından yaptırılmıştır. Daha sonra, bugünkü Cumhuriyet ilkokulunun 300 metre yakınına, bir sütun üzerine dikilmiştir.
Büstün boyu 91 cm ve eni 50 cm dir. Üzerine dikildiği sütunun yüksekliği ise 8 metredir.
Evet, bu büst ve üzerinde bulunduğu sütun, 1936 yılında Sivas Valisi Nazmi Toker tarafından yıktırılmıştır. Büst: Hafik Belediyesi deposuna kaldırılmış, 1943 yılında buradan alınarak Sivas Müzesine götürülmüştür.
Büstün bulunduğu ve yıktırılan sütunun başlık kısmı ise, Hükümet Konağı önüne getirilmiş ve üzerine Atatürk büstü konulmuştur. Sütunun diğer bir parçası ise, müezzinlerin ezan okuması için Hafik Çarşı camisi önüne yerleştirilmiştir.
ESKİ KOÇHİSAR MEKTEBİ
İlçe merkezinde Sivas caddesindeki yapı, 1915 yılında, Sivas Valisi Muammer Bey tarafından Koçhisar Mektebi olarak yaptırılmıştır. Cumhuriyetin ilanından sonra ise adı Cumhuriyet İlkokulu olarak değiştirilmiştir.
Birinci Ulusal Mimarlık dönemi özelliklerini taşıyan yapı, taşrada olması nedeniyle ilgi çeker. Yapı: doğu ve batısından çıkıntı yapan, U planlıdır. Kesme taştan yapılmıştır. Tek katlıdır. Simetrik planlıdır.
Yapı, bir süre Cumhuriyet ortaokulu ek binası olarak ve daha sonra ise Öğretmenevi olarak kullanılmıştır. Yapı, günümüzde kütüphane olarak kullanılmaktadır.
HÜKÜMET KONAĞI
İlçe merkezinde: Tepe Mahallesindeki yapı, son Osmanlı dönemi idari yapılarından birisidir. Kitabesi yoktur. Günümüzdeki bina, 1925-1927 yılları arasında yapılmıştır. Ancak, bu tarihten daha önce de 1873 yılında burada bir ahşap Hükümet Konağı binası vardı.
Mevcut hükümet konağı, bir yangın sonucu yanıp yok olunca, yeni hükümet konağı yapılmıştır. Bina, iki katlı ve kiremit çatılıdır. Bodrum yerden 1.20 metre yüksekliktedir. Bina, 1979 yılında tescil edilerek koruma altına alınmıştır.
1989 yılında ve son olarak 2005 yılında restore edilmiştir. Bu restorasyonda beden duvarları dışında tamamen yenilenmiştir. Günümüzde Kaymakamlık olarak kullanılan yapıda, zemin katında bir konferans salonu ve üst katta ise Makam ve çeşitli odalar bulunur.
DİREKLİ MAĞARASI
İlçe merkezi sınırları içindedir. Mağara oldukça dik bir yokuşun tepesindedir. Mağara: insan eliyle yontulmuştur, çünkü çekiç izleri görülür. Mağara yontulurken, tam ortada bir sütun bırakılmıştır. Bu yüzden mağaraya, direkli mağara denir. Tam ortada bulunan sütunun 30 cm üstünde, çentikli bir daire görülür. Bu dairenin içine, güneş figürü işlenmiştir. Mağaranın zemini muntazam işlenmiştir. Mağaranın 50 metre ilerisinde, zirvede bir kaya mezarı bulunur.
PILIR HÖYÜK
İlçe merkezine 3 km uzaklıkta, Hafik gölü içinde bulunan küçük bir ada görünümündedir. Gölün orta bölümünde yükselir.
Çevresi sazlıklarla çevrilidir.
Burada: Neolitik döneme ait (MÖ 8000-5000) önemli bir buluntu tespit edilmiştir. Buna göre, göl yüzeyine dikili kazıklar üzerine evler yapılmış ve bir yerleşim yeri oluşmuştur. Bu yerleşim yeri, daha sonra Kalkolitik dönemde de yani MÖ 5000-3000 yılları arasında da devam etmiştir. Yani, Pılır Höyük, Anadolu’da bu tarz yerleşmenin tek örneğidir. Höyük, 1990 yılında Sit alanı ilan edilerek koruma altına alınmıştır.
LOTA GÖLLERİ
İlçe merkezine 3 km uzaklıktadır.
Sivas-Erzurum kara yolunun kuzeyindedir. Burada göller topluluğu vardır. Bu göller, ilkbaharda yağışlar başlayınca suların kabarmasıyla birleşirler. Dipten gelen kaynaklarla da beslenirler ve oldukça derindirler. Göllerde değişik balık türleri bulunmaktadır.
BEYDİLİ KÖYÜ
İlçe merkezine 12 km uzaklıktaki Beydili köyü yakınlarındaki kayalık alanda, peri bacası şeklinde doğal bir kaya bulunmaktadır. Bu kayalık, yöre halkı tarafından “Taş Anıt” olarak isimlendirilir. Yine bu köyün mezarlığında da ilginç mezar taşları dikkat çeker.
DÜZYAYLA KİLİSESİ
İlçe merkezine 13 km uzaklıktaki Düzyayla köyündedir. Köyün eski ismi “Horhun” dur.
Kilise köy merkezindedir. Duvar ve üst örtüsünde yıkılmalar ve dökülmeler olmasına rağmen, iyi durumda günümüze ulaşmıştır. Kilise, dikdörtgen planlıdır, Apsis dışa doğru yarım yuvarlak çıkıntılıdır. Moloz taş ve örgü duvar tekniğiyle inşa edilmiştir.
Bazı duvar taşları üzerine haç motifi işlenmiştir. Batı duvarında, eksende bulunan kapı açıklığından girilir. Kilisenin içinde, çok sayıda yazıt bulunur. Giriş kapısının üstündeki yazıtta tarih olarak 1761-1762 yazılıdır. Ancak bu yazıtın bir mezara ait olduğu düşünülür, çünkü kilisenin 19’ncu yüzyılda yapıldığı tahmin edilmektedir.
BAKIMLI KALESİ
İlçe merkezine bağlı 22 km uzaklıktaki Bakımlı köyü, Kaleboynu mevkiindedir. Köyün eski ismi “Fertelli” dir. Kale, köy yerleşimine 3 km uzaklıktadır. Önündeki Sancaktar deresi vadisine hakim konumdadır. Batı kesimi kayalıktır. Kalede yapılan yüzey araştırmalarına göre, bulunan seramikler burada Helenistik ve Roma dönemi yerleşimi bulunduğunu gösterir.
KEMİKTEPE HÖYÜĞÜ
İlçe merkezine bağlı 32 km uzaklıktaki Küpecik köyündedir.
Höyük, köyün yaklaşık 500 metre kuzeyinde, çayırlık bir alandadır. Höyüğün yüksekliği 4 metredir. Çapı ise 20 metredir. Bu ölçülere bakılarak küçük bir yerleşim yeri olduğu söylenebilir. Höyüğün yüzeyinde toplanan seramikler, höyükte MÖ 3 bin yıllarında yerleşim bulunduğunu kanıtlamaktadır.
DURULMUŞ KÖYÜ
Köyün eski ismi “Gevre-Gavra” köyüdür. İlçe merkezine 34 km uzaklıktadır.
Kalemköy Mağaraları
Durulmuş köyünün yaklaşık 500 metre güneyindedir. Kızılırmak’ın güneyinde yükselen kayalık tepe üstünde: buranın Bizans döneminde kullanıldığına dair kalıntılar bulunmaktadır. Bunlar: kaya sığınakları, nişler, sarnıç ve kayalık yüzeye oyulmuş nişler içinde kabartma veya kazma şeklinde yapılmış haç motifleridir. Yüzeyde yeşil sırlı Bizans dönemi seramikleri bulunmuştur. Kızılırmak ile tarım yapılan düzlükte ise, yine temel kalıntıları bulunmaktadır.
Deliktepe Höyüğü
Höyükte insan yapımı bir tünel bulunuyor. Tünel, büyük bir tepenin üzerindedir ve uzaktan bakıldığında delik gibi görülür. Tepenin eteklerinden yaklaşık yarım saatlik bir tırmanıştan sonra deliğin girişine ulaşılır. Ancak tünelin kim tarafından ve ne zaman ve ne amaçla yapıldığı bilinmiyor. İçeri doğru giden tünel, yaklaşık 40 derecelik eğimle ilerliyor ve 150 basamaklı bir merdiven bulunuyor.
Aslında bu merdiven daha uzun ama 150 basamaktan sonrası toprak ve kayalarla doldurulmuş olduğundan nereye kadar gittiği bilinmiyor. Tünelde toplam 35 metre derinlik ve 56 metre uzunluğa kadar gidilebiliyor. Evet herhangi bir başkaca araştırma yok ama elbette söylentiler var. Söylentilere göre, tünelin yeraltın da bulunan bir yeraltı şehrine gittiği iddia edilmektedir.
GÜNYAMAÇ KİLİSESİ
İlçe merkezine bağlı 36 km uzaklıktaki Günyamaç köyündedir. Kilise, köy camisinin 100 metre doğusundadır. Yapım tekniği değerlendirilerek muhtemelen 19’ncu yüzyıl sonunda yapıldığı düşünülmektedir. Moloz taşla dolgu duvar tekniğiyle yapılmıştır. Dıştan dikdörtgen planlıdır. Giriş, güney duvarındaki açıklıktandır.
KÖROĞLU MAĞARALARI
İlçe merkezine bağlı 41 km uzaklıktaki Çimenyenice köyündedir.
Mağaralar, Çimenyenice köyünün yaklaşık 1-1.5 km doğusundadır. Burada, Köroğlu Tepelerinin bulunduğu alan, doğal kayalık bir alandır. Bu alanda bulunan kayalıkların yamaçlarına oyulmuş odacıklar bulunur. Bunlara çıkmak için ise, yine kayaya oyularak basamaklar yapılmıştır. Kayalık alanın üst kısmında ve eteklerinde, daha önce burada yerleşim bulunduğuna dair seramik ve cam kalıntılar bulunmuştur. Bunlar değerlendirildiğinde, yerleşim alanının: Helenistik, Roma ve Bizans dönemlerinde kullanıldığı tahmin edilmektedir.
OSMAN NURİ KOÇAK EVİ
İlçe merkezine bağlı 43 km uzaklıktaki Alçıören köyündedir. Köy merkezinde bulunan yapı, kare planlıdır. Güney cephesinden girilir. Girişin iki yanında, kare şeklinde iki oda bulunur. Batısında ise bir ocak ve iki yanında ambarlar vardır. Oda ve mutfak olarak kullanılan bölümlerin duvarlarında, kalem işi süslemeler vardır. Bazı bölümlerde ise baskı tekniğiyle alçı bezeme yapılmıştır.
GÖKDİN KİLİSESİ
İlçe merkezine bağlı 47 km uzaklıktaki Gökdin köyündedir. Kilise, köy merkezindedir. Ancak oldukça ilginç, kilise iki şahsın ortam malı durumundadır ve bu yüzden ortadan duvarla ikiye bölünmüştür. Günümüzde samanlık olarak kullanılmaktadır ve oldukça fazla tahrip olmuştur. Yapının beden duvarlarının üstünde, çok sayıda haç motifi bulunmaktadır.
TUZHİSAR KİLİSESİ
İlçe merkezine bağlı 49 km uzaklıktaki Tuzhisar köyündedir. Kilisenin bulunduğu arazi, köyde özel bir şahsa tapuludur.
Dağların içinde ve yerleşim yerlerine uzak bir mevkidedir. Kilisenin bulunduğu yere araç ile ulaşmak imkansız, dik bir yürüyüş yolu takip edilerek buraya ulaşılıyor. Köyün bulunduğu arazide, bu kilise haricinde çok sayıda mağara bulunmaktadır. 18’nci yüzyılda yapıldığı düşünülen kilise, üç sahınlıdır. Bazilikal planlıdır.
Boyutları 13.70 x 20.20 metredir. Kesme taştan yapılmıştır. Beden duvarı kalınlığı 1.40 metredir. Yapıya 1.80 metre açıklıktaki bir kapıdan girilir. Sütunlar birbirine sivri kemerlerle bağlanmıştır. Günümüzde sadece batı cephesindeki duvarda çatlamalar bulunmaktadır.
Ahşap çift kanatlı kapıdan içeri girilir, sonra 6.50 metre boyundaki bir orta sahan bulunur. Sahan yanlarında 3.70 metre ebatlarında iki sahan daha bulunur. Silindirik gövdeli, 1.85 metre yükseklikteki üç sütun, bu sahanları meydana getirmiştir. Sütunlar, demir gergilerle birbirine bağlanmıştır.
Yukarıda belirttiğim gibi, kilisenin bulunduğu arazi özel bir şahsa aittir. Kişiler, kilise binasını zarar vermeden kullanmaktadırlar. Hatta bir ara kiliseyi camiye çevirmek istemişler, ancak yörede yaşayanlar tarafından kabul görmemiştir. Kilise, 1987 tarihinde tescil edilerek koruma altına alınmıştır.
TUZHİSAR MANASTIRI
Manastır binası, Tuzhisar köyü ile Küpecik köyü arasındaki Tuz ocaklarının üzerindedir.
Bulunduğu yerin rakımı 1600 metredir. Manastır: 2 metre kalınlığında bir duvar içinde, bir kilise ile birlikte bulunur. Biraz daha yüksekte, manastıra ait mezarlık kalıntıları vardır. Manastır binasından günümüze sadece birkaç duvar kalıntısı gelmiştir.
Manastır bölgesinde mermer bir parça bulunmuştur. Bu mermer parça üzerinde kabartma yazı ile yazılmış Ermenice bir metin bulunmaktadır. Çünkü manastır binasının bulunduğu yerde kaçak kazılar o kadar yoğun yapılmıştır ki, bölge tanınmaz hale gelmiştir.
BENLİKAYA KÖYÜ MEZARLIĞI
İlçe merkezine bağlı 60 km uzaklıktaki Benlikaya köyünün mezarlığı oldukça ilgi çekicidir. Burada çok sayıda mezar ile baş ve ayak taşları görülür. Mezarlıkta bulunan sandukaların yüzlerinde: dikdörtgen pano oluşturularak içine kahve tepsisi, kahve fincanı, cezve, kama, kılıç, leğen, ibrik, makas, fişeklik, elinde mızrak tutan süvari ve kuş gibi figürler işlenmiştir. Ayrıca yıldız gibi geometrik figürler de bulunur.
GÜLPINAR KÖYÜ KAYA YERLEŞİMİ
İlçe merkezine bağlı 75 km uzaklıktaki Gülpınar köyündedir. Mağaraların bir derenin kenarında bulunması, korunaklı olması nedeniyle, muhtemelen Demir çayı (MÖ 1200-100) dönemine ait olduğu tahmin edilmektedir. Kaya yerleşimi, köy yakınlarında bulunan kayalıktadır. Yerleşimin ortalama yüksekliği 2.17 metredir. Boyutları ise, kuzey güney yönünde 7.90 x 3.20 metredir. Dikdörtgen planlıdır. Alt katın batısından, merdivenle ikinci kata çıkılır. Üst kat da dikdörtgen planlıdır.
Sivas hakkındaki gezi yazım için Sivas
