Eruh, il merkezi Siirt iline 53 km uzaklıktadır. Siirt-Şırnak karayolunun 98’nci kilometresindedir.
TARİHİ
Eruh, Yavuz Sultan Selim tarafından Osmanlı topraklarına katılmıştır. 1872 tarihli Diyarbakır Salnamesinde, Siirt sancağına bağlı 4 kaza arasında Eruh da vardır. 1899 tarihli Bitlis Salnamesinde ise, Eruh, Siirt Sancağına bağlı bir kazadır. Cumhuriyetin kuruluşuyla Eruh Siirt iline bağlı bir ilçe olmuştur.
GENEL
İlçe dört yanı dağlarla çevrili ve engebeli bir arazide kurulmuştur. Eruh ilçesinin rakımı 1125 metredir. Bu konumu ilçenin ekonomisini de etkilemiştir. Eruh halkının çoğunluğu küçükbaş hayvancılıkla uğraşır. Ayrıca fıstık yetiştiriciliği yapılır. İlçede karasal iklim hakimdir ve buna bağlı olarak kışlar sert ve kar yağışlı, yazları sıcak ve kurak geçer.
ERUH MESLEK YÜKSEK OKULU
Siirt Üniversitesi bünyesinde 2009 yılında açılmıştır. Mevcut bölümler içerisinde, 3 ayrı bölünde öğretim sürdürülmektedir. Okul bünyesinde 350 kapasiteli erkek öğrenci yurdu ve 100 öğrenci kapasiteli kız öğrenci yurdu vardır.
GEZİLECEK YERLER
KİVER KALESİ
İlçenin güneyinde Kiver Dağı yamacındaki 1750 metre yükseklikteki kalenin 12 ile 13’ncü yüzyıllar arasında yapıldığı tahmin edilmektedir. Kaleden geriye bazı kalıntıları günümüze ulaşmıştır.
EMİR NASREDDİN KÜLLİYESİ
İlçe merkezine bağlı Kavaközü köyünde, vadi içindedir. Külliyeyi oluşturan yapıların hiçbirinde kitabe yoktur, bu yüzden yapıldığı tarih ve yaptıran bilinmemektedir.
Ancak gerek türbe içindeki mezar taşları üzerinde bulunan tarihler ve gerekse yazılı kaynaklar ve inşaat malzemeleri, külliyenin muhtemelen 16’ncı yüzyılda inşa edildiğini gösterir. Türbedeki mezar taşlarında en erken tarih olarak 1565 tarihine rastlanmaktadır.
Külliye: cami, türbe, medrese, han, değirmen ve bir su yapısından oluşur. Moloz ve kesme taş kullanılmıştır. Cami, türbe ve medrese bir avlu çevresinde toplanmıştır. Cami ve türbe, avlunun güneyindedir.
Avlunun kuzeyinde medresenin dershane kısmı, doğusunda ise medrese odaları bulunur. Avlunun dışında güneybatı bölümünde sadece bir duvar günümüze ulaşmıştır ve buranın su yapısı yani bir hamam olduğu düşünülmektedir.
Ayrıca batıda değirmen ve yaklaşık 200 metre ileride bir han bulunur.
ÜZÜMLÜ KÖYÜ DEĞİRMENİ
İlçe merkezine bağlı Üzümlü köyünün aşağısında akan Zarova çayının üstündeki köprünün 100 metre doğusunda Zarova deresinin hemen kenarındadır. Üzerindeki kitabeye göre, 1569 yılında Bedreddin adında biri tarafından yaptırılmıştır. Günümüzde oldukça harap bir durumda olan yapının üst örtüsü yıkılmıştır. Yapı değirmen odası, su kanalı ve su kulesinden oluşur.
GERRA HAN
Siirt-Eruh-Şırnak yolu üzerinde, Hesta kaplıcaları yolu üzerinde, Ormanardı mevkiinde Botan ırmağının kenarındaki yamaçtadır. Siirt’ten yaklaşık 40 km uzaklıktadır.
Han, kuzey-güney doğrultusunda olup iki ayrı yapı şeklindedir. Güneydeki yapı, toprak seviyesindedir. Diğer bölüm, temel seviyesine kadar yıkılmıştır.
İki bölümde, tek sahınlı ve kapalı hanlar gurubuna girer. Han, günümüzde sağlam durumdadır. Yapıya giriş batı tarafındaki kapıdan sağlanır. Giriş kapısı, basık kemerlidir, cephelerde düzgün kesme taş kullanılmıştır.
Yapı, içten moloz taş malzeme ile örülüdür ve üzeri de sıvanmıştır. Hanın üzeri beşik tonoz örtülüdür ve dıştan düz dam şeklindedir.
BİLGİLİ KÖYÜ CAMİSİ
İlçe merkezine 26 km uzaklıktaki Bilgili köyü, eski Eruh olarak bilinir. Köy vadinin bitiminde ve vadiye hakim tepedeki düzlükte kurulmuştur. Cami, sağlam olup günümüzde ibadete açıktır.
Giriş kapısı üzerindeki Arapça yazılı kitabede “Fakih Mahmut” ismi okunmaktadır. Kitabede caminin inşa edildiği tarih yazılı değildir. Harim giriş kapısının üzerindeki Arapça kitabede de “Bu mescit Ömer oğlu Yusuf” tarafından yaptırılmış yazılıdır.
Yapı dıştan doğu-batı doğrultusunda enine dikdörtgen planlıdır.
İç mekana doğu cephesinde yer alan yuvarlak kemerli eyvan şeklindeki bir kapıdan girilir. Harim: kıble duvarına paralel bir sahın ile giriş veya son cemaat yeri durumundaki ikinci sahından oluşmaktadır.
Caminin duvarlarının alt kısmı düzgün kesme taştan, üst kısmı kırma taş malzemeden yapılmıştır.
