Mısır, her bütçeye hitap eder ve hediyelik eşya endüstrisi giderek gelişmiştir. Oyma, dokuma ve boyama ustalarının yetenekleri, nesiller boyu günümüze kadar gelmiştir. Çalışan ustaları izleyerek, saatler geçirebilirsiniz.
Ama: Mısırlı esnaflar, çok ısrarcıdırlar. Satmak için anlatacakları öykülere omuz silkmeniz için mizah duygusuna ve güçlü bir iradeye sahip olmanız gerekir. Yanınızda bir rehber veya çevirmen bulunuyorsa, satın aldığınız her üründen, o da yüzde alır, bunu unutmayın.
Kahire’de mağazalar
Kışın: 09.00-19.00, yaz aylarında ise 09.00-20.00 arasında açıktır. Bazıları: Pazartesi ve Perşembe günleri: bütün yıl, bir saat geç kapanır.
Resmi mağazalar: 14.00-17.00 saatleri arasında: siesta (öğlen uykusu) için kapanır. Özel mağazalar da, bazen buna uyarlar.
Büyük çarşı: Hanül-Halili; Pazar günü hariç, her gün saat: 20.00 ye kadar açıktır. Diğer turistik kentlerdeki mağazalar, her gün açılır ve geç saatlere kadar, genellikle: 22.00 kadar açık kalır.
SATICILAR
Mısır alışveriş te satıcılar çok yapışkandırlar. Alışveriş yaparken çok dikkatli olun. Size ne söylerlerse söylesinler, hemen pazarlığa başlayın. Pazarlık, alışverişin olmasa olmaz kuralıdır. Ama insan bir süre sonra bunalıyor.
Yine de keyfini çıkarın. Bu arada: Mısıra turla gittiyseniz, günlük turlar sırasında gireceğiniz mağazalardan yapacağınız her alışverişte, Mısırlı rehberlerin, yüzde kırk komisyon aldığı söyleniyor.
ALIŞVERİŞTE PAZARLIK
Mısır alışveriş te pazarlık yapmak, Mısır’da alışveriş yaparken neredeyse bir zorunluluktur. Ama öncelikle sabır gerektirir. Bu bir savaş değil, sonuç almak üzere yapılan bir dil cambazlığıdır. Bir fincan kahve veya çay işi kolaylaştırır.
Günümüzde kola da söylenebiliyor. Bir bardak çayı kabul etmek, satın almak konusunda ciddi olduğunuzu gösterir ve anlaşmanın ilk aşamasıdır.
Başlangıç fiyatı: her zaman yüksek olacaktır. Buna itiraz edin. Ama çok düşük bir fiyat söyleyerek, satıcıyı kırmayın. Son fiyat: ilk fiyattan: % 30 ile 50 düşük olur. Eğer anlaşamayacağınızı düşünürseniz: kabul etmeyin, el sıkışın, gülümseyin.
Eğer başlangıç fiyatı makul ise:
Ödemeyi düşündüğünüz miktardan daha azını söyleyin. Sözcükler ve mimikler ile kabul edilebilir bir fiyatta uzlaşabilirsiniz.
Yanınızdakilerle strateji konusunda anlaşın. Arkadaşınızın isteksiz görünmesi, sizin lehinize olacaktır.
Pazarlıkta, bir anlaşmaya vardıktan sonra, güzel bir şey sahibi olmanın yanı sıra, bu alışveriş hafızanızda hoş bir anı olarak kalacaktır.
Özellikle, Türk olduğunuzu öğrendiklerinde, fiyatı inanın daha yukarı çekiyorlar, çünkü pazarlık yapacağımızı biliyorlar.
Bir de, “Yavaş yavaş Hasan Şaş” muhabbeti var, 2002 Dünya Futbol Şampiyonasında, Hasan Şaş isimli futbolcumuz hatırlarında kalmış, Türk olduğunuzu duyunca, hemen bu muhabbeti yapıp, mallarını satmaya çalışıyorlar.
ERKEKLER İÇİN TAVSİYE
Mısır alışveriş te, Mısır’ın Sümerbank’ı sayılan devlet mağazasından: Jil markasıyla üretilen iç çamaşırlarından almayı unutmayın.
Daha doğrusu mutlaka alın. Çünkü Mısır pamuğu, dünyaca ünlü. Bu pamuktan üretilen erkek iç çamaşırları da, çok kaliteli. Almanızı tavsiye ediyorum.
NEREDEN ALIŞVERİŞ YAPILIR
ÇARŞILAR
Kahire’deki Hanü-l Halili ve civarı: Müslüman dünyasının en eski pazarlarındandır. Alışveriş açısından gerçek bir hazine olan dar sokaklar labirentinden her biri, belli bir konuya ayrılmış mahalleler bulunur.
Parlak renklerle boyanmış Mısır pamuğunun ve elde üretilen büyük tören çadırlarının bulunduğu çadırcılar mahallesi, ilginizi çekecektir.
Halk arasında Han olarak biline bu çarşı, yalnızca turistik bir pazar değildir. Mısırlılar da buraya gelirler ve böylece ülkenin dört bir yanından gelen el yapımı eşyalara bakarken yerli halkın arasına karışma fırsatı bulabilirsiniz.
Luksor’da da görece küçük, ama aynı havaya sahip bir çarşı daha var.
Assuan’da alışveriş caddesi nehre paralel uzanıyor. Suk’ta, Mısır,Nübye ve Afrika el sanatları satılıyor.
ARKEOLOJİK YERLERDEKİ PAZARLAR
Arkeolojik yerlerin çoğunun yakınında, turistlere yönelik pazarlar var. Büyük Pazarlar da ve suk’larda satılan şeylerin fiyatı daha yüksek.
Ürün kalitesi bir dükkandan diğerine değişiyor. Boyanarak mermere veya kaymaktaşına benzetilen adi taşlara sık sık rastlayacaksınız. Bu yüzden, alışveriş yaparken dikkatli olmanız şarttır.
Satın almadan önce, her ürünü dikkatle inceleyin. Fiyatlar, tur gruplarının gitmesiyle, gün sonuna doğru, özellikle sezon dışında çok düşüyor.
AHŞAP ÜRÜNLER
İslami sanat geleneğinde, dini yapılarda genellikle değerli taş kullanılmaz. Dolayısıyla, daha temel hammaddeler üzerine çalışan zanaatkarlar, Arap dünyasında her zaman büyük saygı görürler.
Mısır: özellikle Kahire, ahşap oymacılarıyla ünlü. Kentin eski bölümündeki, küçük atölyelerde, el yapımı harika parçalar üretiliyor. Küçük bir kutuda da geniş bir çay masasında da işçilik çok önemli.
En otantik eserler; kadınların görünmeden dışarıyı izleyebilmelerini sağlayan, Osmanlı’ya özgü pencere kafesleri, yani “müşrefiye” dir.
Bunlar: bugün fotoğraf çerçevesi veya paravan olarak, küçük ebatlarda üretiliyorlar. Ahşap üzerine sedef veya fildişi kakmalı tavla veya satranç takımlarını taşımak daha kolay. Fildişi denen objeler: genellikle deve veya maymun kemiğinden yapılıyor, gerçek fildişi değil.
BAHARATLAR
Mısır alışveriş de Mısır, kuzey ve doğu ticaret yollarının üzerinde olması nedeniyle, yüzyıllarca baharat konusunda uluslar arası bir merkez olmuş.
Deneyebileceğiniz, yüzlerce baharat çeşidi var. Özellikle: çay gibi içilebilen, hafif aromalı ve tatlı, kurutulmuş gülhatmiyi önerebilirim.
BAKIR VE PİRİNÇ
Bunlar: testi, semaver ve tencere gibi eşyalar için, çok uzun zamandan bu yana kullanılmaktadır. Hediyelik eşya olarak satın almak için idealdir.
Eski parçaların üzeri kararmış ve küflenmiş olabilir. Ama yenileri daha parlaktır.
Her ebatta tepsi bulabilirsiniz ve ahşap ayaklar üzerine oturtulanlar, taşınabilir masa olarak da kullanılırlar.
KAYMAKTAŞI VE OYMA ÜRÜNLER
Oymacılık, özellikle Krallar Vadisinin çevresindeki köylerde ve Assuan’daki mermer yataklarının yakınlarında, yüzyıllar boyunca nesilden nesle aktarılmış, incelikli bir sanattır.
Antika eserlerin ilgi çekici kopyaları, bir hayli ucuzdur.
Seçim yapmakta zorlanacaksınız. Mısır’da şans getirdiğine inanılan skara benzeri küçük parçalar dükkanların yanı sıra, arkeolojik yerlerde küçük çocuklardan ve işportacılardan da satın alınabilir.
MÜCEVHER
Mısır mezarlıklarına gömülen altın miktarı düşünüldüğünde, altın satın almak akıllıca olabilir. Değerli madenler ağırlıklarıyla satılıyor ve işçilik için çok küçük bir miktar ekleniyor.
Kıymetli taş ve topaz, lapis lazuli ve akvamarin gibi ikinci derece kıymetli taşlar, dizilmemiş veya kolye, bilezik veya broş olarak satın alınabilir.
Antika hiyeroglif kartuşların kopyaları da, çok rağbet gören hediyelik eşyalar arasındadır. Birkaç gün içinde, kartuş içine Mısır hiyeroglifleriyle adınızı yazdırıp, mücevher olarak da kullanabilirsiniz.
PAMUKLU VE YÜNLÜ ÜRÜNLER
Uzun lifli, yumuşak Mısır pamuğunun dünyanın en iyi pamuğu olduğu söyleniyor. Nil Deltasında işlenen binlerce dönüm araziden ülkenin en önemli ihraç kaynağı elde ediliyor.
Hemen hemen gittiğiniz her yerde, üzerine genellikle deve ve piramit desenleri olan “gallabiya-uzun tişört” e benzeyen bir çeşit “gallaba” bulabilirsiniz.
Bunlar: biraz önce de söylediğim gibi, uzun tişört. Erkekler için satılan gallabiyalar, genellikle sade ve çok az renklidir.
Ama kadınlar için olanları: son derece parlak renklere boyanıyor. Hatta: pullarla bile süslenmiş olanları var. Daha cesur olanlar: dansöz kıyafeti alabilirler.
PAPİRÜS
Antik Mısırlılar, bir saz çeşidi olan papirüs yapraklarını kurutur ve kağıt olarak kullanırlarmış. Giderek unutulan papirüs yapım sanatı: 1970’lerde yerli bitkiler kullanılarak yeniden canlandırılmış.
Günümüzde, hemen hemen andaç satan her dükkanda, Mısır figürleri tasvir edilmiş ucuz papirüsler bulunuyor.
Şare en-Nil, Dukki, Kahire’deki Dr Ragıb Papirüs Enstitüsünde satılanlar, papirüsün orada yetiştirilmesi, işlenmesi ve elle boyanması nedeniyle, daha otantik. Bu arada papirüs nasıl üretiliyor?
Şöyle ki, papirüs üretilen çiçeğin gövdesi olan sap kısmı, üçgen şeklinde. Sapın dışındaki kabuk kısmı kesilip atılıyor, içinden çıkan beyaz, lifli kısım, uzunca yani sapın uzunluğu kadar kesiliyor.
Çıkan lifli bitki, tahta bir tokmakla ezilip, merdane ile içinden suyun çıkması sağlanıyor. Altı gün, terkos suyunda bekletiliyor.
Ne de olsa suçiçeği. Çıkarılıp, emine boyuna birbirine birleştiriliyor ve bir kumaş üzerine yatırılarak prese konuluyor.
Burada da altı gün bekletiliyor, yedinci gün kağıt kullanıma hazır. Evet, arzu ederseniz, bir papirüs üreticisin dükkanına gidebilirsiniz.
PARFÜM
Antik Mısır’ın soylu ve seçkin insanları, lüks yaşamı seviyorlarmış.
Çiçeklerin taç yapraklarından ve yağlardan yapılan parfümler, vücut yağları ve tütsüler, günlük hayatın ayrılmaz birer parçasıydı.
Parfüm: hala çok beğeniliyor.
Pazarlardaki parfüm üreticilerinin ellerinde: içinde yağ olan yüzlerce cam şişe bulunuyor.
Parfümcüler: bunları karıştırarak esans yapıyorlar.
En beğendiğiniz parfümü yapabilir veya teninize uygun ideal kokuyu önerebiliyorlar.
Pek çok dükkanda satılan boş parfüm şişeleri de, hediyelik eşyalar olabilir.
Mısır ülkesiyle ilgili genel hususları anlatan gezi yazısı için.
