Buram buram tarih kokan bir yer, Kapadokya’nın hemen yakınında, Kapadokya kadar tarihi güzelliklere sahip olmasına rağmen, tanıtım eksikliği ve tarihi mekanların sonradan kısmen tahrip edilmesi nedeniyle, hak ettiği turizm değerine kavuşamamış bir yer, gerçekten muhteşem güzellikle yerler var, bence buraya gidin, bu tarihi yerleri tek tek gezin dolaşın, gerçekten oldukça güzel tarihi yerler var.
ULAŞIM:
İlçe Kayseri-Niğde karayolu üzerindedir. Yeşilhisar, İl merkezi olan Kayseri’ye 67 km uzaklıktadır. Yeşilhisar, Ankara arasındaki uzaklık 364 km. Yeşilhisar, Nevşehir arasındaki uzaklık 55 km. Yeşilhisar, Niğde arasındaki uzaklık 60 km.
TARİHİ:
MÖ 317 yılında bölgede Roma hakimiyeti görülür. Kapadokya bölgesinde ismi geçen 8 büyük şehirden bir tanesi de “Kbistra” veya “Siyiera” yani günümüzdeki “Yeşilhisar” dır. Yeşilhisar, Osmanlı döneminde Sultan III Mustafa tarafından, Karaman-Niğde sancağına bağlanmıştır. 1858 yılında nahiye olur ve Kayseri’ye bağlanır. 1902 yılında ise İncesu ilçesine başlanır. 1947 yılında İlçe olur.
GENEL
İlçe Kayseri ilinin güneybatısındadır. İlçe: Karadağ’ın doğuya uzanan etekleri üzerinde, geniş Karahisar ovasının batı ucunda kurulmuştur. Genel olarak düz araziden oluşur. Rakımı 1330 metredir. Bölgede karasal iklim hakimdir. Yazları sıcak ve kurak, kışları soğuk ve kar yağışlı geçer. Yağmur son derece azdır. İlçede ticaret ve sanayi gelişmemiştir, ekonomi tarıma dayalıdır. Özellikle elma ve kayısı yetiştiriciliği yaygındır. İlçede orman yoktur.
NE SATIN ALINIR-SOĞANLI BEZ BEBEKLERİ:
Buralara yolunuz düşerse kendiniz veya yakınlarınız için hediyelik “bez bebek” satın alabilirsiniz. İlçe merkezine bağlı Soğanlı köyünde: yaşlı kadınların bugün de giydikleri yöresel kıyafetler: 20-70 cm boyunda ve 1 cm eninde, tahta ve saç iskelet üzerine giydirilmesi ile bez bebekler hazırlanıp satışa sunulmaktadır.
El işi üretimle yapılan bu bebeklerin en büyük özelliği: tamamen yerel özelliklere sahip çeşitli motif ve pullarla süslenmeleridir.
Üstünde; motiflerle süslenmiş etek, entari ve tül gelinlik olan Soğanlı Bebekleri, üç farklı boyda üretilir. Küçük boy bebekler: 20-25 cm arasında dimili yani şalvar ve etekli bebeklerdir. Orta boy bebekler: 25-30 cm arasında, dimili yani şalvar, fistan yani etek, önlüklü, kirmenli, testili, yabalı ve mini bebekli bebektir. Büyük boy bebek ise: 35-40 cm boyundadır. Bunlar da dimili yani şalvarlı, fistanlı yani etekli, önlüklü, kirmenli, testili, yabalı ve mini bebeklidir.
YEŞİLHİSAR MESLEK YÜKSEKOKULU:
Okul: Fatih Mahallesi, 116 Sokakta bulunan Dr. Fuat SEZGİN Yerleşkesindedir. Kayseri Üniversitesine bağlıdır. Okul 2018 tarihinde eğitim ve öğretime başlamıştır. Veterinerlik bölümü ile bitkisel ve hayvansal üretim bölümleri vardır.
GEZİLECEK YERLER:
ULU CAMİ:
İlçe merkezinde, Cami Kebir mahallesindedir.
Caminin kuzey yönünde, yuvarlak kemer üzerinde, üç satırlık kitabesi bulunmaktadır. Bu kitabeye göre, cami: 1348 yılında Eretna devletinin 1’nci Hükümdarı Alaaddin Eretna tarafından yaptırılmıştır. Eretna devleti kimdir? Anadolu’da Selçuklular ve İlhanlılar üzerine kurulmuş bir devlettir. Alaaddin Eretna, oğlu Hasan Bey’in ölümünden sonra bir cami, han ve hamam yaptırmıştır.
Kitabenin bulunduğu kapıdan avluya geçilir. Minare avlunun sol köşesindedir. Son cemaat yeri, iki sütunlu ve üç yuvarlak kemerlidir. Kemerler köşede, duvar üzerine oturur. Sağda üst köşede dikdörtgen şeklinde ve düz bir kapıdan çardaka çıkılır. Camiye, üzerinde üst üste iki kitabe bulunan yuvarlak kemerli bir kapıdan girilir. Ayrıca asıl kapı yanında, dikdörtgen şeklinde iki kapı daha vardır ki bunlar daha sonra pencere olarak değiştirilmiştir. İçeride karşılıklı dörder yuvarlak kaideli ve başlıklı sütun araları sivri kemerli olup düz tavanlıdır. Mihrap ve minber ahşaptır. Caminin içerisindeki mimari yapısı görenleri hayvan bırakıyor. Çünkü caminin içerisinde, 8 ayrı sütunun karşılığı, kendine paralel olarak yapılmış, 1.5 metre kalınlığında duvar bulunmaktadır.
Caminin minaresi, 12 köşeden oluşur. Her bir köşesi, yılın bir ayını işaret etmektedir.
Caminin bir diğer özelliği de, mevsim şartlarına göre değişkenlik göstermesidir. Cami yazın serin, kışın ise sıcak olma gibi bir özelliğe sahiptir. Mihrap ve minberi oyma tekniğiyle yapılmış olup devrin sanat kabiliyetini göstermesi açısından ilgi çeker.
Günümüzde 1300 kişinin aynı anda ibadet edebildiği bu cami, ilçenin en büyük camisidir.
SOĞANLI VADİSİ:
Soğanlı köyü: Kayseri-Niğde-Nevşehir üçgenindedir. Yeşilhisar ilçe merkezine 15 km uzaklıktadır. Vadi: 25 kilometrelik kanyon şeklinde geniş bir alana yapılmıştır. Bu geniş alanda, Roma döneminden itibaren yerleşim olmuştur.
Vadi yamaçlarında bulunan kaya mekanlar ise, Romalılar mezarlık ve ardından gelen Bizanslılar ise kilise olarak kullanmışlardır. MS 4’ncü yüzyıldan itibaren, burası Hıristiyanlığın Kapadokya’daki merkezlerinden birisi haline gelmiştir. Kapadokya bölgesinde ismi geçen 8 büyük şehirden bir tanesi de “Kbistra” veya “Siyiera” yani günümüzdeki “Yeşilhisar” dır. Biraz önce belirttiğim gibi, kaya mekanlarda kiliseler bulunmaktadır. Bu kiliselerde bulunan duvar freskleri, stil açısından 10-12’nci yüzyılları yansıtmaktadır.
Soğanlı ören yerinde yaklaşık 50 civarında kaya kilise ve mağara vardır. Ancak günümüzde bunlardan sadece 8 tanesi gezmeye müsaittir. Diğerlerinin kapı ve pencereleri, önceki yıllarda örülerek kapatılmış ve güvercinlik olarak kullanılmaktadır.
Günümüzde burada gezilebilecek kiliseler: Karabaş kilisesi, Kubbeli kilise, Tahtalı (Azize Barbara) kilisesi, Yılanlı kilise, Saklı kilise, Tokalı kilise, Ballık kilise ve Geyikli kilisedir.
Ayrıca, ören yerinde bulunan “Peri Bacaları” vadiye ayrı bir güzellik katmaktadır. Ayrıca yine 400 kadar kaya oyuğu varken, oyuklar bugün kullanılmıyor.
Kiliselerin özellikleri:
Ihlara-Göreme-Zelve vadilerindeki kaya yerleşimleri ve kiliselerinden farklı olarak: buradaki kiliseler kubbelidir. Çünkü tüflerin üzerinde kuruludur. Kiliseler ve mezarlarda, Hz İsa ve havarilerine ait resimler ve İncil’den sahnelerin yer aldığı freskler bulunmaktadır.
Kubbeli Kilise;
En ilgi çeken kilise “kubbeli kilise” dir. Buranın diğerlerinden farkı, kayaların dışı da boyanarak ve işlenerek muntazam kubbeli bir kilise haline sokulmuş olmasıdır. Bu boyalar yüzyıllardır kaybolmadan, silinmeden bugüne kadar gelmiştir. Vadinin kuzey tarafından bulunan bu kilise iki katlıdır ve içi diğer kiliselerde olduğu gibi fresklerle doludur. Dev bir peri bacası, ustalıkla oyulmuş ve kilise haline getirilmiştir. Ayrıca yine burada: kayalara oyulmuş tüneller, merdivenler, koridorlar ve dehlizler bulunmaktadır.
Saklı Kilise:
Kubbeli kilisenin alt katına Saklı Kilise denir. Kiliseye kuzeyinde bulunan kapıdan girilir ve güneyinde üç bitişik odası daha bulunmaktadır. Saklı kilisenin yakınlarında daha başka kaya kiliseleri ve kaya yerleşimleri bulunuyor.
Karabaş Kilisesi:
6’ncı yüzyılda inşa edilmiştir. Soğanlı yöresinin sanat değeri bakımından en büyük ve en güzel kilisesidir. Kilise duvarları 11 ve 13’ncü yüzyıllarda tekrar inşa edilmiştir. İlk olarak basit çizgiler ve motiflerle süslenmiştir. Freskler, 11’nci yüzyılda toprak boya ile yapılmıştır. Yağlı boyanın keşfinden sonra toprak boyalar yerine yağlı boyalar kullanılmıştır. Kilise 4 kısımdan oluşur. Kilisenin iç duvarlarını süsleyenler: İsa’nın doğumu, vaftizi, havlu ile kurulanması, dini mücadeleleri, çarmıha gerilmesi ve Saint Jean’in canavarı boğuşu gibi kompozisyonlar, 12 havarinin ve diğer azizlerin resimleri, Bizans ve Selçuklu motifleridir.
Yılanlı Kilise:
Kilise 14’ncü yüzyılda yeniden resimlendirilmiştir. İlk yapısı çok daha eskilere gider. Buradaki kompozisyonlara, diğer kiliselerde rastlanılmıyor. Kilise 3 bölmelidir. Üçüncü bölmesi: yontma taş ile yapılmış, sonradan yıkılmıştır. Duvar süslerinde: karşılıklı harp nizamı almış mızraklı askerler, İsa ve azizlerin resimleri bulunmaktadır. At üzerindeki Saint Jean’in yılana ve kurtlara saldırısı tasvir edilmiştir.
Tahtalı Kilisesi:
Yapım tarihi, 5 veya 6’ncı yüzyıla tarihlenmektedir. Daha sonraki yüzyıllarda İsa’nın vaftizi, havariler, azizler, koruyucu melekler, at üstünde bulunan Saint Jean’in canavarı öldürüşü gibi tasvirler, kompozisyonlar, portreler, Bizans ve Selçuklu motifleriyle süslenmiştir.
Sonuç:
Evet tüm bu tarihi kalıntılar, turizme açılıp milyonlarca insan buraya çekilecekten, günümüzde Soğanlı Kaya kiliseleri ve yerleşim yeri tehlike altındadır. Çünkü tepe üstlerinden kopan iri kaya parçaları kubbeli kaya kiliselerine çarpmış ve onları büyük ölçüde tahrip etmiştir. Ayrıca rüzgarın sebep olduğu erozyon ve yağmur suları da tahribata neden olmaya devam etmektedir.
ERDEMLİ VADİSİ:
Niğde-Kayseri kara yolunun batısındadır. Yeşilhisar ilçe merkezine 4 km uzaklıkta Erdemli köyündedir. Erdemli köyünün batısında, doğu-batı doğrultusunda uzanan vadi içerisinde arkeolojik kalıntılar bulunmaktadır.
Bu kalıntıların bulunduğu alan: Erciyes dağının aktif bir volkan iken püskürttüğü lavların akarsu aşındırması sonucunda oluşan kanyon şekilli bir vadidir.
Vadinin uzunluğu yaklaşık 10 km dir. Vadi içinden, Erdemli köyünde can bulan bir su akıyor. Köylüler tarafından sulamada kullanılan bu su, vadi içerisinde bir havuzda depolanıyor.
Vadiye “İçeriköy” adı verilmekte olup sert kayalardan oluşmuştur. Vadide çok sayıda kaya mekanları (manastır, kilise, odalar, gözetleme kuleleri, güvercinlikler) bulunmaktadır.
Vadi boyunca uzanan yerleşim alanında: 11 kilise vardır.
Bu kiliselerin isimleri: Haralam, İsli, Mezarlı, Çakıllı, Cami Altı, Develi, Kırmızı, Kervansaraydır.
Bu kiliselerin içerisinde duvar resimleri bulunur. Duvar resimlerinde İncil ve Tevrat konulu sahneler işlenmiştir. Ayrıca: bitkisel ve geometrik bazı süslemeler de kullanılmıştır.
Ayrıca yöre halkının “Ulu” ismini verdiği, kayaların doruk noktalarında bulunan mekanlar da bulunmaktadır. Vadinin derin olması, yükseklere şapel yapılmasına imkan vermiştir ve bu yüzden çok sayıda şapel mağara inşa edilmiştir. Bu şapellerin bir kısmında günümüzde de freskolar görülebilir.
Bunlar: Develi, Yarık, Sürgülü, Tapanlı Ulularıdır.
Bunların dışında, ayrıca vadinin güney yamacında büyük bir manastır, kale denilen teras ve kaynak sularının biriktiği bir havuz gölet vardır.
Bölge girişinde güney yamaçta bulunan büyük sütunlu kiliseyi, özellikle görmelisiniz.
KEŞLİK KÖYÜ:
İlçe merkezine 7 km uzaklıktadır.
“Keşlik” beyaz kayalık yer anlamına gelmektedir. Köyün ilk yerleşimcilerinin günümüzden 300-350 yıl kadar önce buraya yerleştikleri bilinmektedir. Köyün isminin ise, burada yaşayan bir keşişten geldiği söyleniyor. Ancak yine köyün ismine ait bir başka söylentiye göre, Orta Asya’dan buraya gelen Türkmenlerin, Keşlik bölgesinden gelmeleri nedeniyle, buraya da Keşlik ismini vermiş olmalarıdır.
Evet bugün köy, 90-100 haneli kagir evlerden inşa edilmiş, güneyindeki “Karatepe” yamaçlarına dayanan bir yerleşim yeridir. Köyün hemen arkasında doğal ve tarihi kayalıkların oluşturduğu üç oluşumlu alan “Kestel Mevkii” dir. Köyde oldukça yoğun doğal mağara, sığınak, kilise, Peri bacaları ve yeraltı şehri gibi yerler bulunmakta olup, henüz turizme açılmadığından ayrıntılı bilgi bulunmamaktadır. Bunların çoğu, günümüzde köylüler tarafından ahır ve güvercinlik olarak kullanılmaktadır.
DOĞANLI KÖYÜ KIRKMERDİVEN YERALTI ŞEHRİ VE KAYA MEZARLARI:
Köyün güneybatısında Arapsini ve Turistik Mevkiinde kayalara oyularak yapılmış: kilise, mağara ve kaya mezarları bulunmaktadır. Ancak bunlar maalesef define avcıları tarafından tahrip edilmiştir. Yeraltı şehri, Kayseri Müze Müdürlüğü tarafından yapılan çalışmalarının ardından, iniş basamakları ve giriş kapak açıklığı ortaya çıkarılmıştır.
KALEKÖY:
İlçe merkezine bağlı ve 3 km uzaklıktaki Kaleköy’de harabeler bulunmaktadır.
Kaleköy’ün yaklaşık 1.5 km güneydoğusunda bulunan “Küçük Kale” nin doğu yamacındaki kayalık alanda, kaya yerleşimi ve iki tane kaya kilisesi vardır. Kuzeyindeki “Büyük Kale” ile arasındaki alanda, moloz taş ve duvar kalıntılarından oluşan, eski köy yerleşimi vardır.
Kuzeyde zeminde: Selçuklu ve Osmanlı dönemine ait yeşil ve mavi renkli seramiklere rastlanmıştır. Büyük Kale’nin tepesinde, sarnıç kalıntısı vardır. Batı yamacına doğru ise, eski köy yerleşimine ait mezarlık bulunur. Buradaki mezarlar genellikle düz toprak gömü olup, güneye doğru taş sanduka sarıklı mezarlar da görülebilir. Mezarlığın karşısında: köy yolunun diğer tarafında, birbirine 100 metre uzaklıkta, Orta çağ dönemine ait 3 tane düz yerleşim kalıntıları bulunmaktadır. Bu düz yerleşimlerin, 350 metre kadar kuzeydoğusunda ise, birbirine 75 metre uzaklıkta, 30 metre çapında iki Tümülüs vardır.
GÜZELÖZ KÖYÜ:
Güzelöz köyü: Ürgüp-Soğanlı kara yolu üzerindedir.
Bu bölgede, doğal kayalıklar içerisine yapılmış kiliseler, oldukça iyi korunarak günümüze ulaşmıştır. Bu kiliselerin planları değişiktir, bazıları fresklerle kaplıdır, ancak ön kısımlardaki freskler tahrip edilmiştir.
Kireçli Kilisesi:
Kaya oyularak yapılmış kilise haç planlıdır. İçerisi tamamen fresklerle kaplıdır.
Geyikli Kilisesi:
Sadece apsis bölümü açıktadır. Diğer kısımları çökmüştür. Apsis bölümünde, karşılıklı iki geyik figürü dikkat çeker. Ancak bu figürler de kısmen tahrip edilmiştir.
Karaağaçlı Kilisesi:
Kayaya oyulmuş dikdörtgen planlıdır. Apsis bölümü açıktadır. Freskoları çok fazla tahrip edilmiştir.
Atlı Kilise:
Dikdörtgen planlıdır. Kuzey tarafı kayaya oyulmuş, diğer kısımları ise kesme taştan yapılmıştır. Fresk izlerinden atlı bir resim seçilebilmektedir. Kilise ismini bu freskodan almıştır.
İÇMECE ŞİFALI SU TESİSLERİ:
İlçe merkezinin 10 km güneyindedir.
Burası “Dutluk” olarak da bilinir. Tesisler: 2017 yılında hizmete açılmıştır. Tesislerde: 36 tane apart daire, sosyal tesis ve 6 tane dükkan (fırın, market, kasap, restoran, kafeterya) bulunmaktadır. Ayrıca çevre düzenlemesi ve peyzaj çalışmaları yapılmıştır.
İçmecedeki suların; içeriğinde bulunan sülfür nedeniyle başta mide ve sindirim rahatsızlıkları başta olmak üzere birçok hastalığa iyi geldiği söylenmektedir. Sağlık Bakanlığı tarafından verilen raporlar da suyun şifalı olduğu yönünde imiş. Su, her yaş gurubunda insan tarafından rahatlıkla içilebiliyor. İçme suyu şeklinde, aç karnına özellikle sabah içiliyor.
Burada, konaklamak düşününler için, apart otel bulunmaktadır.
SULTAN SAZLIĞI MİLLİ PARKI:
Sultan Sazlığı, Erciyes’in kuzeyinde, Kayseri il merkezine 70 km uzaklıktadır. Sultan Sazlığı kuş cennetinin büyük kısmı ilçe sınırları içerisinde bulunur.
Sazlığın kuzeyinde bölgenin en yüksek volkanik dağı Erciyes bulunmaktadır. Sazlık, dağın eteklerinde büyük tatlı su bataklığından oluşmaktadır. Büyük kısmı sazlıklarla kaplı, yer yer kamış, kafa otu ve kındıralar bulunur. Açık havalarda ise nilüferler görülür. Sazlığın merkezine doğru ise, kuvvetli rüzgarlarda yer değiştirip, suyun alçalmasıyla aşağıya inen çok sayıda yüzen saz adacıkları görülebilir.
Sultan Sazlığı, güney ve kuzeyde bir tuzlu su gölü olan Yay Gölü ile ayrılır. Kuzeybatı köşesinde ise göle bağlı Çöl gölü vardır. Çok fazla tuz barındıran göl suyunun derinliği azdır. Çevresinde bitki örtüsü bulunmaz. Yazın kuraklaşır.
Sazlığa verilen “Sultan” ismi: bu alanın tarihi kökeninden gelir. Osmanlı Sultanlarından 4’ncü Murat, 1636 yılında Revan Seferine giderken bölgede konaklamış, otağını günümüzdeki Köşk Pınarının bulunduğu yere kurdurmuştur. Ordu 3 aydan fazla sürede burada kalır. Levazım taşıyan hayvanların yiyeceklerini temin etmek için Yay gölü içerisinde bir yol açılmış ve sazlığa geçiş sağlanmıştır. Sultanın ordusuna hizmet etmesinden dolayı, o tarihten itibaren sazlığın ismi “Sultan Sazlığı” olmuştur.
Buraya Sultan Sazlığı isminin verilmesi hakkında bir başka söylenti daha vardır. Buna göre “Mekke’ye hacı olmak üzere giden Osmanlı Sultanları, dinlenmek ve avlanmak için uzun süre burada konaklamışlardır.”
Sultan Sazlığı ilk olarak, 1969 yılında dönemin Feke Orman İşletme Müdürü tarafından bulunmuştur. Daha sonra yapılan araştırmalarda, buranın dünya çapında önemli bir sulak alan olduğu tespit edilmiştir. Hatta, 1970 yılında, bazı kişilerin buradan topladıkları 300 bin kadar ördek yumurtasını, Kayseri’de sattıklarının öğrenilmesi üzerine, burası resmen “Su Kuşları Koruma ve Üreme Alanı” olarak tescil edilerek koruma altına alınmıştır. Öte yandan, 1977 yılında burası UNESCO tarafından “İnsan ve Biyosfer” programına dahil edilince, DSİ ile bir protokol hazırlanarak Sultan Sazlığının kurutulması önlenmiş, tedbir alınmıştır.
Gelelim günümüze:
Burada 300 civarında kuş türü bulunmaktadır. Bu kuş çeşitliliği, Sultan Sazlığını Manyas gölünden sonra ülkemizin 2’nci önemli kuş cenneti yapar. Burada: çok sayıda kuşun beklenmesi, barınması, konaklaması ve kuluçkaya yatması için ideal bir ortam bulunmaktadır. Ülkemizin 7 önemli sulak alanından birisidir. Uluslararası Ramsar sözleşmesi kapsamına da alınmıştır. Tüm bunların yanında, Sultan Sazlığı: yörede hasırcılık ve el sanatları alanında da insanlara katkı sağlar. Köylüler sonbaharda ürettikleri saz ve sazdan yapılan el sanatı ürünleri hediyelik olarak satarlar. Evet, Sultan Sazlığında ne yapabilirsiniz.
Sazlıkların arasında kayıkla gezinebilirsiniz. Yeşil, mavi ve sarının yarattığı büyüleyici bir fonda, kuşları izleyip fotoğraflayabilirsiniz.
ZENCİBAR KALESİ:
Kalenin: MS 6’ncı yüzyılda İranlılar tarafından yapıldığı tahmin edilmektedir. Çünkü Lidya Kralı Elyad ve Medya yani İran kralı Kyaksar arasında çıkan savaş üzün süre Yeşilhisar ovasında devam etmiştir. Savaş sonrasında yapılan antlaşmaya göre: MÖ 580 yılında, Yeşilhisar, İranlıların eline geçer. İranlı kral Kyaksar: buranın ticari ve askeri önemini bildiğinden çevresini bir hisarla çevirttirir, yukarı kaleye ise tahkimat yaptırır ve ismini “Zencibar” koyar. Günümüzde görülen duvarlar, bu hisarın kalıntılarıdır. Zencibar kalesi, uzun süre İranlılar ve Yunanlılar arasındaki sınırda bir askeri bölge olarak kullanılmıştır. Daha sonra Romalıların eline geçmiş ve Türkler bölgeyi ele geçirdiğinde de kullanılmıştır. Çünkü: kale Akdeniz Bölgesini, İç Anadolu Bölgesine bağlayan geçitlerin korunması ve bölgedeki şehirlerin güvenliği için stratejik önemdedir.
BAŞKÖY:
Başköy, iki vadi arasındadır. Burada: eşsiz doğa manzaraları, tarihi kilise ve kaya oyma mekanlar bulunmaktadır. Tarihi tescilli yapıları ile Aziz George Kilisesi karşısında bulunan Başköy, tarihi süreç içinde birçok medeniyet tarafından yerleşim yeri olarak kullanılmıştır.
Kayseri Kocasinan gezi yazıma ulaşmak için Kocasinan
