Burada bulunan eski bir Rum köyü “Ayastefanos” 1925 yılında yer isimlerinin Türkçeleştirilmesi sırasında “Yeşilköy” olarak değiştirilmiştir. Ancak, buraya Yeşilköy isminin verilmesinde, o dönemde burada yaşayan ve yörenin yeşilliğine hayran olan Halid Ziya Uşaklıgil’in de önerisi etkili olmuştur.
İlk Hıristiyan şehidi Aziz Stefan’ın kemiklerini Roma’ya taşıyan gemi, fırtına nedeniyle burada durmak zorunda kalınca, burada Aziz Stefan adına bir kilise kurulmuş ve buradaki küçük balıkçı köyünün de adı belirlenmiş olur. Bu sözü edilen kilise, günümüzde yoktur.
Haçlıların Latin ordusu, 1204 yılında, İstanbul şehrine saldırmak üzere, burada karaya çıkmışlar ve ardından şehri işgal etmişlerdir.
19 yüzyılda, tüm köy, padişah Sultan II. Mahmut’un hediyesi olarak “Dadyanlar” isimli bir Ermeni aileye verilmiştir. Çünkü Hovhannes ve Bogos Dadyan Beyler: Barukçubaşı ünvanı ile Osmanlı Baruthanesinin başına getirilirler ve bunlar uzun süre, Garabet Balyan tarafından yaptırılan Yeşilköy’deki konaklarında yaşarlar. Dadyan ailesinin sonraki fertleri, geçen yıllar içinde buradaki mülkleri tek tek satmıştır.
Kırım Savaşı sırasında, burada kalan Fransız askerleri, şehirdeki üç deniz fenerinden birini, burada yapmışlardır.
1876 yılında, Osmanlı imparatorluğuna karşı bağımsızlığını ilan eden Bulgarlara yardım için bölgeye gelen Rus ordusu: buraya kadar ilerlemiş ve bunun üzerine Sultan II. Abdülhamit, barış istemek zorunda kalmıştır. Osmanlı için çok ağır şartlar içeren barış antlaşması “Simonoğlu” ailesine ait muhteşem bir ahşap konakta, burada imzalanmıştır.
“Ayastefanos” isimli bu antlaşmayla, yeni Bulgaristan’ın sınırları, Tuna nehrinden Ege denizine kadar çizilmiştir. Sultan II. Abdülhamit’in Selanik şehrine sürgün gönderilme kararı, İttihat ve Terakki Cemiyeti tarafından 1909 yılında, yine burada alınmıştır.
93 harbi olarak bilinen 1877-1878 yılları arasındaki Osmanlı-Rus savaşında, Rus ordusu batıda Yeşilköy’e kadar ilerlemiştir. 1895 yılında, Ruslar ölen askerlerinin anısına, burada Rus mimarisinin tüm özelliklerini yansıtan ve Rus kilisesinin motifleriyle süslü bir anıt yapmışlardır. Yapılma aşamasında, Osmanlılar ve Ruslar arasında büyük çekişmelere sebep olan anıt, Osmanlılar tarafından bir yenilgi simgesi olarak görüldüğü için, 14 Kasım 1914 tarihinde yani yapıldıktan 19 yıl sonra törenle yıkılmıştır. Hatta, anıt gayri resmi bir şekilde, hükumetin denetimi dışında havası verilerek İttihat ve Terakki Cemiyeti üyeleri tarafından yıktırılmıştır. Yani: geçmiş hatıralar arasında, buranın eski ismi, kötü çağrışımlar yapmaktadır.
Buranın Türk tarihindeki bir diğer önemi, Fuat Özkınay tarafında çekilen ilk Türk sinema filminin, bu anıtın yıkılması olayı sırasında çekilmiş olmasıdır. Filmin ismi “Ayastefanos’taki Rus Abidesinin Yıkılışı” dır. Ancak bu filmin hiçbir karesi ve bölümü, günümüze ulaşmamıştır yani kayıptır.
Yeşilköy’ün tarihi geçmişinde yine bir olay: Malta doğumlu bir ressam olan Amadeo Preziosi 1842 yılında İstanbul’a gelir. Rum bir kadınla evlenir ve Beyoğlu’na yerleşir. O dönemde, Yeşilköy’ün ormanlık arazilerinde avlanırken, yanlışlıkla kendini vurur ve ölür. Yeşil zeytin sokağındaki mezarlığa gömülür. Anılan ressamın İstanbul sokak hayatını anlatan bazı resimleri, günümüzde Pera Müzesinde sergilenmektedir.
Yeşilköy, Cumhuriyet döneminde, İstanbul hava alanı için en uygun yer olarak seçilmiştir.
Günümüzde semtin, kuzeyinde “Atatürk Hava Alanı” ve güneyinde ise Marmara Denizi, doğusunda Yeşilyurt ve batısında Florya vardır. Son bir not: Atatürk Hava alanı, yeni İstanbul hava alanı yapılması nedeniyle kapatılmıştır.
St Stephen Katolik Kilisesi
Cünbüş sokaktaki bu kilisede, altarın üstündeki Aziz Stefan’ın taşlanarak öldürülmesini anlatan ilginç tablo görülmeye değerdir.
Mecidiye Camii
Gazi Evrenos Caddesi ile Mühendis Ziya Sokağının kesiştiği köşede bulunan cami: 1909 yılında, Padişah V. Mehmet tarafından yaptırılmaya başlanmış, ancak Cumhuriyet döneminde bitirilebilmiş. Mimarı: Kemaleddin Beydir.
Yeşilköy-Ayestefanos Feneri
Fener, Sultan Abdülmecid tarafından, Fransız Sautter Firmasına yaptırılır. Yapım yılı olarak 1856 yılı görülmekte olup, yüksekliği 23 metredir. Fener her 10 saniyede bir yanıp çakarak uzun yıllardır balıkçılara ve gemicilere yol gösterir.
Yeşilköy tren istasyonu
İstasyon binası, 1871 yılında yapılmıştır. 1909 yılında Atatürk, Harekat Ordusuyla birlikte buraya gelmiştir. İstasyonun en eski bölümü, dışarıda bulunan su deposudur.
Semprini Evleri
İtalyan mimar Semptini; 1900’lü yılların başlarında, burada yan yana duran üç ev inşa etmiştir. Semprini’nin şehirdeki en önemli eseri ise, Tepebaşı’nda bulunan “Büyük Londra Oteli” dir.
Havacılık Müzesi
İlk hava müzesi, 1971 yılında İzmir’de açılmıştır. Ancak müze, 1978 yılında, Hava Harp Okulunun yakınında konuşlandırılmış olan Askeri Hava alanı bitişiğindeki alana taşınmıştır. Buradaki müze binası, 1977-1983 yılları arasında inşa edilmiş ve modern müzecilik anlayışı içinde açık ve kapalı sergi alanlarının bulunduğu Havacılık Müzesi: 1985 yılında açılmıştır. Bakırköy tren istasyonunun hemen karşısındadır. Antika ve halen kullanılan uçaklar, Türk Havacılık Tarihine ait değerli eşya ve belgeler sergileniyor. Pazartesi ve Salı günleri hariç, ziyarete açıktır.
Atatürk Havaalanı
Atatürk hava alanı, 2020 yılında yeni hava alanı yapılması nedeniyle kapatılmıştır. Aşağıdaki satırları, bilgi mahiyetinde, nostalji mahiyetinde okumalısınız.
1924 yılında yapılarak, Atatürk tarafından hizmete açılmıştır.
1930’lu yıllara kadar, askeri amaçlara hizmet verilmiştir.
1938 yılında, İstanbul-Ankara seferlerinin başlamasıyla, sivil amaçlı havacılığa açılmış. O zamanlar, İncirli denen Londra asfaltı da hava alanını şehre bağlamak için yapılmıştır. Hatta bu yolun, eski Roma döneminin meşhur yolu “Via Egnatia” güzergahında inşa edildiği söylenir. Ancak 1960’larda, bu asfaltın üstündeki köprü çok dardır. Eli bayraklı bir adam köprünün üstünde bekler, iki araba yaklaşacak olursa, birini durdurup diğerinin geçmesini sağlardı.
Bu sıralarda, hava alanı, bir süre uluslar arası standartların dışında bir meydan olarak hizmet vermiştir. 1944 yılından sonra, Amerikalı bir firma ile yapılan bir antlaşma ile, 1949-1953 yılları arasında, uluslar arası normlarda yeniden inşa edilir.
2300 metre uzunluğunda bir pist, bir hangar ve servis yapıları oluşturulur. 1957 yılında, uluslar arası seferlerde jet uçaklarının kullanılmaya başlanmasıyla, alanın kullanımı yeniden kısıtlanır.
1975-1983 yılları arasında yapılan inşaat çalışmalarıyla: yeni ek terminal binası ve 3000 metre uzunluğundaki ikinci pist ile yolcu kapasitesi arttırılır. Bu gelişmelere rağmen, turizmin giderek artan potansiyeli yüzünden, 1980 li yıllarda yine yetersiz kalır. Yolcu terminallerinin kapasiteleri, iki katına çıkarılır, ancak yine de hava ulaşımının ağırlığını taşımaktan hala uzak kalmaktadır. 1993 yılında: yolcu salonları, yapılan değişikliklerle iki katına çıkarılır.
Evet: 24 Temmuz 1985 tarihine kadar, ismi: Yeşilköy Hava alanı. Sonra: Atatürk Havalimanı. İstanbul’un Avrupa yakasındadır. Yeşilköy’de bulunuyor. Şehir merkezine (Sirkeci) uzaklık: 28 km. dir. Denize uzaklık ise: 4-4.5 km.dir. Buraya ulaşım için çeşitli seçenekler var. Bunlar: Havaş, Taksi, Metro-Otobüs ve araba kiralamaktır. Havaş otobüsleri: Taksim, Büyükşehir Sanat Galerisi önünden kalkar. Sabah saat: 04.00 ile, gece 01.00 arasında devam eder. (her yarım saatte bir)
Meteorolojik koşulların kötü olduğu zamanlarda bile, uçak iniş-kalkışlarına olanak sağlayan teknik ve teknolojik yapı mevcuttur. Birbirine paralel: 2 adet olmak üzere, toplam 3 pisti vardır. Bunların boyutları: 3000 x 45 metre boyutlarındadır. İç hatlar terminalinin kapasitesi: yıllık: 7.5 milyon yolcudur. Dış hatlar terminalinin yıllık yolcu kapasitesi ise: 20 milyon yolcudur. 7076 araçlık kapalı otopark bulunmaktadır. Atatürk Hava alanı, İngiltere merkezli Skytrax tarafından 2009 yılında yapılan araştırmalar sonucu : Güney Avrupa’nın “En iyi İkinci Hava limanı” seçilmiştir. Evet Atatürk Havaalanı, ismi büyük önder Mustafa Kemal Atatürk’ün ismiyle anılan bu havaalanı artık yok.
İstanbul günlük gezi planı hakkındaki yazım için.