Çanakkale Çan: Tüm çevresi deniz kıyısı veya bayağı yakın olmasına rağmen, Çan nispeten içeride kalmış durumda. Buraya gittiğimde, bir tam gün kaldım, buradaki Seramik Fabrikası, gerçekten İlçenin kalkınmasında çok önemli bir yere sahip.
İlçenin birçok merkezi yeri, muhteşem seramikler ile güzelleştirilmiş. İşin ilginç yanı, Seramik Fabrikası yönetimi, gerek burada ve gerekse çevrede, seramik ihtiyacı olan tüm kamu kurumlarına, ücretsiz seramik göndermiş ve muhteşem güzel görüntüler ortaya çıkmış.
ULAŞIM
Çan-Çanakkale arası uzaklık: 76 km. Çan-Biga arası uzaklık: 35 km. Çan-Yenice arası uzaklık: 24 km. Çan-Edremit arası uzaklık: 84 km.
TARİH
İlçenin kuruluş tarihi kesin olarak bilinmemektedir. Ancak, günümüzde İlçe sınırları içindeki bir kısım antik yerleşim yeri, buranın antik dönemlerde bir yerleşim yeri olarak kullanıldığını kanıtlıyor.
Antik dönemlerde, yörenin ismi: Gergithes. Etili yakınlarındaki antik Kallikolone kenti: 3 tanrıça arasında yapılan güzellik yarışmasına ev sahipliği yapmıştır.
Antik dönem yazarlarından Strabon ve Heredot: Gergeslir’in yerini belirtirken, Çan yöresinden söz etmiştir.
Roma döneminde, bu yöreye verilen isim: Sergis. 188 yılında, tüm Gergis bölgesi, Roma imparatorluğu tarafından ele geçirilir.
14.yüzyıl ortalarında, Osmanlılar, bölgeyi ele geçirirler. Bu dönemde, yöreye verilen isim ise: Çan pazarı. 1897 yılında, yöre, Biga’ya bağlanır. 1945 yılında ise, İlçe olur. 1921 yılında, bölge Yunanlılar tarafından işgal edilir. 1922 yılında ise işgal sona erdirilir.
Çan isminin kaynağı: İlçe merkezinde, çok eski dönemlerden bu yana, Pazar kurulmaktadır. Bu pazarda en çok satılan nesne ise: hayvanların boynuna takılan “Çan” Kervanlarla pazar yerine getirilen çanlar: pazar yerinde kurulan çan reyonlarında satılırmış. Çevre köy ve yörelerdeki insanlar, çan almak için bu pazara gelirlermiş ve böylece, İlçeye “Çan” ismi verilmiş.
GENEL
Çanakkale Çan: İlçe kaplıcaları ile ünlüdür. Ayrıca: Türk sanayi üretiminin en büyük fabrikalarından biri olan “Çanakkale Seramik Fabrikaları” yörenin en büyük sanayi kuruluşudur. Elbette, bu büyük sanayi kuruluşunun burada kurulu bulunmasının en büyük nedenleri: gerek tesisleri kuran kişinin buralı olması ve gerekse tesislerin çalışması için gerekli ham maddenin yöreden temin edilebilmesi.
Ama, sanırım en büyük neden, “Kalebodur” olarak isimlendirilen tesislerin sahiplerinin, bu yörenin insanı olmaları.
Ne mutlu ki, yetişip büyüdükleri yöreye, böyle büyük bir yatırım yaparak yörenin gelişmesine, kalkınmasına ve istihdam yaratılmasına etkileri olmuş.
İlçenin hemen ortasından: Karabiga’nın doğusundan Marmara denizine dökülen “Biga çayı” geçiyor.
Çan toprakları, genellikle engebelidir. Ovalar: su kenarları ve tepeler arasındadır. İlçenin, belli-başlı tek akarsuyu ise: 90 km. uzunluğundaki Kocaçay (antik dönemdeki ismi: Granikos) dır.
Yörede: genellikle Akdeniz ve Karadeniz iklimleri arasındaki geçiş iklimi hüküm sürer. Kuzey rüzgarları etkilidir. İlçe topraklarının yüzde 58’i ormanlıktır.
Yörenin madenleri değerlendirildiğinde: İlçe merkezine yakın olan yerlerde, açık ocak olarak işletilen “Linyit ocakları” bulunmaktadır.
Bunun dışında: ilçe sınırları içinde: kaolen, kuvars, kil feldispat gibi madenler de yoğun olarak çıkarılmakta olup, bunlar özellikle, yazının başında belirttiğim gibi, seramik üretiminde kullanılmaktadır.
GEZİLECEK YERLER
ÇAN KAPLICASI
İlçe merkezindedir ve Belediye tarafından işletilmektedir. Buradaki konaklama tesisinde, yani otelde: kür tedavisi için havuzlar var. Kaplıca suları: sodyum sülfatlı ve 46 derece sıcaklıktadır. Kaplıca sularının şifalı geldiği rahatsızlıklar: karaciğer, bağırsak, idrar ve safra yolları hastalıkları.
ÇAN-TEPEKÖY KAPLICASI
İlçe merkezine, 16 km. uzaklıkta, Küçüktepe köyündedir. Karaılıca kaplıcaları olarak da bilinmektedir. Kaplıca: muhteşem bir tabiat güzelliğinin ortasında. Kazdağı eteklerinde, ormanlık bir alanda bulunuyor.
Burada: Küçüktepe Köyü Tüzel Kişiliği tarafından işletilen: tesis var. 40 odalı ve 90 yatak kapasiteli tesiste, her odada, kaplıca suyu bulunuyor.
Kaplıcanın suyu: 37-49 derece sıcaklıktadır. Bu suyun muhteviyatı ise: kalsiyum, karbonat, florür ve termominerallidir.
Kaplıca suyunun şifalı olduğu hastalıklar ise şunlardır: bel ve boyun fıtığı, her türlü kireçlenme, cilt hastalıkları, böbrek taşı ve kumlarının dökülmesi, kadın hastalıklarının tedavisi.