İzmir ilinin en soğuk ilçesidir. Kemalpaşa denilince benim aklıma “Nazarköy” ve burada üretilen cam süs eşyaları ve nazar boncukları geliyor ki, buralara yolunuz düşerse, mutlaka Nazarköy’e uğramanızı öneririm. Bunun dışında, Kemalpaşa’nın kirazı meşhur ve hatta, Belediyenin ambleminde “kiraz” resmi var. İzmir’e yakın olması nedeniyle, günümüzde burada 400 civarında fabrika bulunuyor.
Son bir not: Kemalpaşa yöresine, tarih boyunca, Nif yani “Gelin” ismi verilmiştir ve buradaki “Kız Kulesi” veya “Kız Sarayı” nı mutlaka gezmelisiniz.
ULAŞIM
Kemalpaşa ilçesi, bağlı bulunduğu İzmir iline 29 km. uzaklıktadır. İzmir-Ankara kara yolunun ise, 8 km. güneyinde kalmaktadır.
TARİH
Bölge: antik dönemlerde, Smryna ve İlydia yani Sardes şehirleri arasında bir geçiş noktası olduğundan, birçok medeniyet tarafından yerleşim yeri olarak kullanılmıştır. Ancak, özellikle Bizans ve Osmanlı dönemlerinde bölgede önemli imar faaliyetleri yapılmıştır. Türkler bölgede ilk kez, Hacı Emet Bey zamanında görülmüşlerdir. I. Murat zamanında ise, Osmanlılar egemen olmuşlardır.
İlçe merkezindeki Çarşı Camisinin hemen girişindeki taşın üzerinde, 1890 yılı sabahında bölgenin büyük bir yangın geçirdiği yazılıdır. Evet, Kemalpaşa ilçesi, uzun yıllar “Nif” ismiyle anılmıştır. Nif yöresi: 1901 yılında kaza olmuştur. 1922 yılında Yunanlılar tarafından işgal edilen ilçe toprakları; 4 ay sonra, yine çatışmalar sonucu kurtarılmıştır. 8 Eylül 1922 günü, Büyük Önder Mustafa Kemal Atatürk, buraya gelmiş ve bir gece konaklamıştır. Buna istinaden, bölgenin “Nif” olan ismi “Kemalpaşa” olarak değiştirilmiştir.
GENEL
Bağlı bulunduğu İzmir ilinin doğusundadır. Yüz ölçümü: 655 km. karedir. Yöredeki en yüksek rakımlı yükselti ise, 1510 metre yükseklik ile, Nif dağlarıdır. Yerleşim yeri ise, Nif dağları ile Manisa dağları arasındaki verimli ovada kurulmuştur.
Yörenin ekonomisi: tarım ve hayvancılık ağırlıklıdır. Yörede yaşayan insanların % 60’lık bölümü tarım ve hayvancılık ile uğraşmaktadır. Kalanlar ise, sanayi tesislerinde çalışmaktadırlar.
Bölgede, Akdeniz iklimi hakimdir ve buna bağlı olarak yazlar sıcak ve kurak, kışlar ise ılık ve yağışlı geçmektedir.
NAZARKÖY BONCUK ŞENLİĞİ
İlçe merkezine bağlı Nazarköy beldesinde yapılan bu festivalde: katılımcılara keşkek, pilav üstü döner ikram ediliyor. Evet, 1940 yılından bu yana, bu köyde nazar boncuğu üretimi yapılıyor. Boncuklar: özellikle takı tasarım kurslarında büyük ilgi görüyor. Festival bünyesinde, katılımcılara: yakın yörelere geziler de düzenleniyor ve bu gezilerde; Kız kalesi ve Kımız çiftliği geziliyor.
Bunun dışında: Torbalı yolu üzerindeki Hitit kabartması ve Nif dağında bulunan kilise de geziliyor. Festival sonunda ise: en iyi boncuk ocağı, en iyi boncuk ustası, en başarılı takı tasarımcısı ödülleri veriliyor. Ayrıca, yerel sanatçılar tarafından konserler veriliyor.
ALTIN KİRAZ KÜLTÜR VE SANAT FESTİVALİ
Yöredeki bu festival şenlikleri, 1936 yılından bu yana yapılmaktadır ve geleneksel hale getirilmiştir. Festivalde: en iyi kiraz yetiştiricileri ödüllendirilmektedir. Ayrıca: her yıl Mayıs ayında düzenlenen bu festivalde: konserler ve çeşitli kültür ve sanat etkinlikleri düzenlenmektedir. Bence, buraya gitmeyi düşünürseniz, mutlaka Mayıs ayında, festivalin olduğu zamanı düşünmelisiniz.
NE YENİR-NE İÇİLİR
Kemalpaşa denilince, akla ilk gelen kirazdır.
NE SATIN ALINIR
Kemalpaşa yöresine yolunuz düşerse, mutlaka Nazarköy’e uğrayın, burada yüzlerce cam eşya ve nazar boncuğu arasından mutlaka ilginizi çekenler olacaktır. Dereköy bölgesini yolunuz düşerse, bal satın almalısınız.
GEZİLECEK YERLER
ÜMRAN BARADAN GÜZEL SANATLAR MÜZESİ
İlçe merkezinde, Çiniliköy mahallesinde bulunan müze, Ümran Baradan tarafından, 2009 yılında, Kemalpaşa Belediyesine devredilmiştir. Müzede: sanatçı Ümran Baradan tarafından yapılan: tablo ve seramikler ile, çeşitli sanatçıların ödül almış eserleri sergilenmektedir.
Ayrıca, yine dünyanın çeşitli ülkelerinden gelen, çeşitli sanatçılara ait bir kısım eser sergileniyor. Kendisi halen hayatta olmayan bu başarılı Türk kadınının eserlerini ve bizlere bıraktığı müzeyi, mutlaka ziyaret etmenizi öneririm.
NYMPHAEİON-LASKARİS SARAYI-KIZ KULESİ
İlçe merkezinde, hemen ilçenin girişindedir ve ilçenin sembolü olmuştur.
Yapı: Bizans döneminde, II. Tehedodoros Laskaris (muhtemelen: 1206-1222 yılları arasında) tarafından yaptırılmıştır. Büyük olasılıkla: yüksek duvarları ile kuleyi andıran bu yapı: bir kalenin üzerinde bulunduğu tepenin eteğinde, surların dışında inşa edilmiştir.
Biri bodrum olmak üzere 4 katlıdır. Bodrum katın ışıklandırılması ve havalandırılması için, dört yönde açılmış mazgal pencereleri kullanılmıştır. Bu mazgal pencerelerinin yükseklikleri 1.2 metre, dışa bakan genişlikleri ise, 0.17 metredir. Bodrum katı: ortada bir sıra destek ile ayrılmış ve üzeri tonoz veya kubbe ile örtülü, küçük birimlerden oluşmuştur.
Diğer katlar: beyaz ve kırmızı tuğlalardan yapılmıştır. İstanbul dışında inşa edilmiş bir İmparator Sarayı olması nedeniyle çok önemlidir. Zaten, planı da, İstanbul’daki İmparator sarayına benzemektedir. Yazlık bir Bizans sarayı olarak nitelendirilmektedir.
Duvarlarda: büyük kesme taş blokları kullanılmış olup, alt kesimde bunların boyutları: 1.13 – 1.30 x 0.55 metre ebatlarındadır. Bu blokların, muhtemelen çevredeki antik dönem kalelerinden ve özellikle, kentin üzerindeki kaleden getirilmiş olmalıdır. Yani: devşirme taşlar, rastgele dizilmiştir.
Boyutları: 11.50 x 25.50 metredir. Kuzey-güney doğrultusunda uzunlamasına dikdörtgen şeklindedir. Zemin katı: büyük kesme ve devşirme taşlardan oluşturulmuştur. Bu taş bloklar arasında harç kullanılmıştır.
Tuğla ise, özellikle pencere kenarları ve kapı girişlerinde sıkça kullanılmıştır. Üstteki üç katın ağırlığını tutan ve adeta bir kaide işlevi gören alt kesimde, duvar kalındığı 2 metre yapılmıştır.
Buradaki pencereler dar ve uzundur, çünkü korunma amaçlanmıştır. Zemin katın doğu cephesinde, büyük kesme taşlardan yapılmış, 2.50 metre genişliğinde, tam ortada, ama günümüzde harap olmuş olan giriş kapısı bulunmaktadır.
Üst kattaki pencereler ise: günümüzde birer oyuk halini almıştır.
Günümüzde, bu zemin kat, diğer üç katın molozları ile dolmuştur. Birinci ve ikinci katın cepheleri, sağlam kalarak günümüze ulaşmış ve üst kat ile çatıdan ise, hiçbir iz kalmamıştır. Duvarlarda görülen kirişler: bu katların tabanlarının ahşap olduğunu göstermektedir. Üst katlar: dört sıra tuğla, bir sıra taş dizilerek, üst üste konulmak suretiyle oluşturulmuştur. Yapı: Bizanslılar ardından, Selçuklular ve Osmanlılar döneminde de kullanılmıştır.
Yapının yapılışı hakkında anlatılanlara göre: “İonya prensesi ile Sart kralı evlilik hazırlıkları yapmaktadırlar. Ancak, Prenses evlenmek üzere kralın yanına giderken, bugünkü Kemalpaşa yani o dönemin Nif şehrinde konaklar ve bu sırada: kralın öldüğü haberini alır. Bunun üzerine, çok üzülen prenses: buraya bir saray yapılmasını emreder ve ömrünün kalan kısmını, buraya yapılan sarayda geçirir”
Ama, öte yandan, burası hakkındaki en büyük gerçek şudur: 1204 yılında, İstanbul, Latinler tarafından işgal edilince, başkentten kaçan Bizanslı asil aileleri, Anadolu ve Yunanistan’a geçerek, burada küçük prenslikler kurarlar.
Bunlardan: I. Theodoros Laskaris tarafından kurulan “Laskarisler Devleti” kendine merkez olarak Nikaia (İznik) şehrini seçer. Bu dönemde: İzmir yakınlarındaki, Nymphaion (Kemalpaşa) şehri de, hem bir sayfiye yeri, hem de sanki ikinci bir başkent olarak kullanıldı.
NİF DAĞI
Doğal zenginlik olarak göze çarpmaktadır. Bu dağ: antik dönemlerde, Olimpos adını alan, 19 dağdan birisidir. Nif dağında: son yıllarda yürütülen arkeolojik kazı çalışmalarında: önemli buluntulara ulaşılmıştır. Doğu bölgesinde, birçok mezar odası bulunmuştur. Ayrıca: Bizans döneminde, Laskarisler zamanından kalma, mermer taşlı ve tuğla harçlı bir saray kalıntısı da görülebilmektedir.
Dağın batısında ise, Kaynaklar beldesine bağlı bölgede, kale mevkiinde, bir kaya kütlesi üzerinde bir kalenin kalıntıları vardır. Ancak, kaçak kazılar ve define arayıcıları, bölgenin birçok yerini talan etmişlerdir. Evet, buraya yolunuz düşerse: zaman uygunsa çilek ve kiraz yemelisiniz. Ayrıca, bu bölgedeki alabalık çiftliklerinde, güzel bir alabalık yiyebilirsiniz.
KARABEL
Kemalpaşa-Torbalı kara yolu üzerinde, ilçe merkezine 10 km. uzaklıktadır. Burası, 20 hektarlık bir çam ormanı içinde, günübirlik mesire yeri olarak kullanılmaktadır. Buraya yolunuz düşerse, Karabel geçidi olarak isimlendirilen yerdeki, Hitit Savaşçı Kaya Kabartmasını görmeyi sakın ihmal etmeyin.
HİTİT KARABEL ANITI
Kemalpaşa-Torbalı kara yolu üzerinde, 8’nci kilometrede, Gediz havzasına geçit veren, küçük bir boğazın üzerindedir. MÖ.13’ncü yüzyıldan kaldığı düşünülmektedir.
Bu anıtın, büyük ihtimalle: Hitit krallığına bağlı, varlıklı bir krallığın kralının, bölgedeki egemenlik ve gücünün ifadesi olarak yapılmıştır. Aynı zamanda. Orta Anadolu Hitit sanatı ve geleneklerinin izlerini taşıması nedeniyle ve Anadolu’nun en batısındaki kaya anıtı olması nedeniyle, önem kazanmaktadır. Yani, Ege bölgesinde, Hititlerden kalma tek kalıntıdır.
Kaya yüzeyi, derine inilerek düzleştirilmiş ve 2.31 metre boyutunda bir erkek betimlenmiştir. Ölmüş bir kral veya prens olduğu düşünülen bu figür: yüksek kabartma olarak gösterilmiştir.
Sağa doğru yönelen kralın başında: konik külah vardır. Kısa giysisi, dizleri açıkta gösterir. Ayakkabıları ise, sivri uçlarıyla, tam bir Hitit kıyafetini andırmaktadır.
Kral figürü: ileri doğru uzanmış sol elinde, uzun bir mızrak tutuyor. Sağ omzuna, yay geçirilmiştir. Kabartma üzerinde, hiyeroglif ile yazılmış bir yazıt bulunsa da, silinmiş olduğundan net olarak okunup anlamı çözülememiştir.
ULUCAK HÖYÜK
İzmir-Ankara kara yolu üzerindedir. İlçe merkezine 7 km. uzaklıktadır. Arazideki boyutları: 120 x 140 metredir.
Höyük: Gediz ırmağının bir kolu olan Nif çayı yakınında, verimli bir ovadadır. Denizden yükseklik: 220 metredir.
Yapılan çalışmalarda höyükte: Geç Neolitik dönemden, Geç Roma-Erken Bizans dönemlerine kadar yerleşim bulunduğu anlaşılmıştır. Bu dönemlere ait 40 konut kazılmış, iskan tabakalarının analizlerinde MÖ.6500 yılları tarihlenmiştir. Höyük çevresinde yapılan arkeolojik çalışmalarda, yerleşimin, toprak seviyesinin altından devam ederek, yaklaşık 3 hektarlık bir alana yapıldığı öğrenilmiştir.
HALİL AĞA CAMİSİ
İlçe merkezine bağlı, Yukarıkızılca köyündeki cami, yöre halkının katkıları ile, 1311 yılında, Hacı Halil Ağa tarafından yaptırılmıştır. Ancak, özellikle 20’nci yüzyılda yapılan onarımlar ile, yapı orijinalliğinden uzaklaşmıştır. Yapı: taş, moloz taş ve tuğladan yapılmıştır. Yüksek bir bodrum zemin üzerindedir. Caminin hemen yanında, taş kaide üzerinde, yuvarlak gövdeli, tek şerefeli minaresi bulunmaktadır.
YENMİŞ HÖYÜK
Kemalpaşa ovasındadır ve Ankara-İzmir kara yolunun kıyısındadır. Höyüğün: batı kesiminde bağlar, doğu kesiminde ise mıcır tesisi ve üzerinde bir fabrika bulunmaktadır ve bu nedenle, höyük yerleşiminin büyük bölümü yok olmuştur.
Hatta, büyük bölümü de, mevcut kara yolunun altında kalmıştır. Görünen höyük kısmı yüksekliği: yalnızca 2 metredir.
Höyük üzerindeki zemin araştırmalarında: tunç çağı, Helenistik dönem, Roma ve Bizans dönemlerine ait keramik parçaları, çakmak taşı ve çeşitli alet ve kemik parçaları bulunmuştur,
Yani, burada görebileceğiniz herhangi bir kalıntı yok. Yalnızca, ülkemizdeki tarihi eser ve kalıntıları bakış açısını ifade etmek için bu bilgileri size verdim. Yani, höyük üzerinde, günümüzde kara yolu ve kocaman bir fabrika binası var.
NEMRUT HÖYÜK
Kemalpaşa ovası üzerinde, herhangi bir arkeolojik araştırma yapılmamış höyüktür. İzmir-Ankara kara yolu üzerindedir. Kara yolunun yaklaşık 100 metre güneyinde bulunan höyük, ova seviyesinden 3-6 metre yüksektedir. Höyüğün bulunduğu bölge, yöre köylüleri tarafından “Kemeraltı” olarak isimlendirilmektedir.
Günümüzde, höyük civarı, yoğun olarak tarımsal faaliyetlere sahne olmaktadır. Bu nedenle, höyük büyük tahribata uğramış ve orijinal yüksekliğini kaybetmiştir. Yüzey buluntularında ise, özellikle, neolitik dönemde, höyükte büyük bir yerleşim bulunduğuna dair çeşitli kanıtlar görülmektedir.
KIMIZ ÇİFTLİĞİ-KAZAK VADİSİ
İlçe merkezine 4 km uzaklıktaki, Nif dağının eteğinde, turizm amaçlı olarak kurulmuştur. Burada: otağ kültürü tanıtılmaktadır. Bu tanıtım için: Kazak Otağı, Orta Asya Türk Mutfağı örnekleri sergilenmektedir. Burayı ziyaret ederseniz: kımız içebilirsiniz ve Orta Asya Türk yemeklerinin örneklerinden tadabilirsiniz. Ayrıca, ata binerek gezinti yapmak ta mümkündür.
Burası, özellikle yabancı turistlerin büyük ilgisini çekiyor ki, sizler de giderseniz, hoş zaman geçirebilirsiniz.
YEDİGÖZ KÖPRÜSÜ
İlçe merkezine 15 km. uzaklıktaki Çambel köyündeki Yedigöz köprüsü, 16’ncı yüzyıl başlarında inşa edilmiştir. Nif çayı üzerindedir. Kervanların geçmesi için yapıldığı düşünülmektedir. Bu Roma dönemi yapısından günümüze, yalnızca 4 göz ulaşmıştır.
EMET BEY CAMİSİ
İlçe merkezindeki bu cami; Saruhan Beyliği döneminde, 14’ncü yüzyılda, Emet Bey tarafından yaptırılmıştır. Ancak, 1884 yılında çıkan büyük yangında yanan cami, 1885 yılında yeniden yapılmıştır. Günümüzdeki cami yapısı: kesme ve moloz taş ile tuğladan yapılmıştır. Tavan kısmı: antik başlıklı sütunlarla desteklenmektedir. Çatı: kiremit örtülüdür.
YEŞİLKÖY-ANTİK MERMER MOZAİKLERİ
İlçe merkezine bağlı, 15 km. uzaklıktaki Yeşilköy denilen, dört tarafı ormanlarla çevrili, dağın eteğinde kurulmuş bu köyde: köy yerlileri: kiraz, bağ ve bahçecilik yaparak ekonomik etkinliklerini sürdürmektedirler. Ancak:; 2005 yılında, Kemalpaşa Kaymakamlığı tarafından yaratılan “Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı” ve Dokuz Eylül Üniversitesi tarafından desteklenen “Antik Mermer Mozaiği” çalışmaları başlatılmıştır.
Bu çalışmalar sırasında, iki parti halinde, katılımcılara kurs verilmiş ve tüm köylülerin büyük ilgi duyarak katıldıkları çalışmalar sonucunda: ülkemizin birçok yöresindeki antik ve önem kazanan mozaiklerin benzerleri, burada yeniden yaratılmıştır. Hatta: Tunus ülkesinin başkenti Tunus şehrinin mozaiklerinin, buradan karşılandığı söyleniyor.
NAZARKÖY-BONCUK OCAKLARI
İlçe merkezine bağlı ve 6 km. uzaklıktaki Nazarköy denilen yerde, boncuk ocakları önem kazanmaktadır. Burada; Nif dağının eteklerindeki 5 atölyede: göz boncukları üretiliyor. Köyde: 1950 yılından bu yana: cam süs eşyaları ve nazar boncuğu üretimi sürdürülüyor. Muhteşem doğal güzellikleri ve cam süs eşyaları, nazar boncukları olan bu köy için mutlaka zaman ayırın ve uğrayın.
İzmir şehir içi günlü gezi planı hakkındaki yazım için.
