İlçede, Mayıs 2015 tarihinden itibaren Selahaddin Eyyübi ismi verilen hava alanı hizmete girmiştir. Haftanın belirli günlerinde seferler vardır. Ayrıca Yüksekova-Hakkari arasında yolcu minübüsü ile düzenli seferler yapılmaktadır. Havaalanı ilçe merkezine 5 km uzaklıktadır. Yüksekova, Hakkari arası uzaklık: 80 km. Yüksekova, Şemdinli arası uzaklık: 66 km.
TARİHİ
Bölgede MÖ dönemlerde Urartuların yaşadığı tahmin edilmektedir. Eski ismi “Gever” olan Yüksekova, Kanuni Sultan Süleyman döneminde Osmanlı topraklarına katılmıştır. 1’nci Dünya savaşında Rus işgali görülür. Yine aynı dönemde, bölgede yaşayan Nasturi liderlerinden Marşemonu aracılığı bütün Nasturileri, Türk ordusuna karşı ayaklandırdılar.
1915 yılında bölgede yaşayanlar, gerek Rus ve gerekse Nasturi zulmünden kaçarak başka yerlere göç ettiler. Ancak 5 Mayıs 1919 tarihinde yöre, işgalden kurtarıldı. İsyancı Nasturiler, Urumiye yani İran’ın Yüksekova’ya komşu olan bölgesine kaçtılar. Yüksekova, 1936 yılında ilçe olmuştur. Ancak ilçe merkezinin ismi “Dize” idi.
GENEL
Yörenin en büyük özelliği: Türkiye-İran sınırında bulunan Esendere sınır kapısının burada olmasıdır. Yerleşim yeri, Doğu Anadolu bölgesinde dağlar arasındaki bir çöküntü alanına kuruludur.
Rakımı ortalama 2000 metre civarındadır. Ovanın genişliği 15 km ve uzunluğu 40 km dir. Ovanın kenarından Zap nehrinin bir kolu olan Nehil çayı akar. Doğusunda İran, güneyinde Irak ülkeleri toprakları bulunur. Yörede sert bir karasal iklim hakimdir ve buna bağlı olarak kışlar soğuk geçer.
NE YENİR
Buralara yolunuz düşer ve yerel lezzetlerden tatmak isterseniz, önereceklerim “Yüksekova Kebabı, Keşkek ve Gulul” olacaktır.
GEZİLECEK YERLER
KOÇ HEYKELİ
İlçe merkezinde bulunan Koç Heykelinin yan yüzlerinde Gevaruk kaya resimlerindeki motiflere benzeyen resimler vardır. Kütle biçimindeki heykelde: baş ve ayaklar çıkıntılı olarak işlenmiştir. Ön ve arka ayaklar, birbirinden sadece yarıkla ayrılmıştır. Boynuzları yuvarlak ve oymalıdır. Heykelin bir yüzünde: eli kargılı bir adam koça binmiş olarak gösterilir. Onun arkasında, ellerinde yuvarlak nesneler tutan dört adam görülür.
Ayrıca üç koç, bir kama ve bir silah çizilidir. Buna benzer bir koç heykeli: İlçe merkezine bağlı 5 km uzaklıktaki Gagevran köyünde bulunmuştur. Bu heykelin, yörede bulunan Nasturi kilisesinden söküldüğü tahmin edilmektedir.
TARİHİ ORDU YOLU
Urartu döneminden kalmıştır. Yol: Yüksekova Kelişin Geçitinden geçer ve Van gölü kıyısındaki Tuşba (Van ilinin eski ismi) şehrine kadar gider. Hatta, Cilo dağlarına kadar uzanır. Ordu yolu üzerinde: Kelaşin ve Topuzava Stelleri bulunur. Bu anıtlar üzerinde Urartu yazıtları vardır. Bu yazıtlar, Urartu uygarlığına ait önemli bilgiler vermiştir.
HIRVATA KALINTILARI
İlçe merkezine bağlı Büyükçiftlik (eski ismi Hırvata) beldesindedir. Burada Aviş deresi ağzında büyük bir kent ve kale kalıntısı vardır. Ancak, burada herhangi bir resmi kazı çalışması yapılmamıştır.
Buranın: Urartuların önemli kentlerinden olan Musaşir kenti olduğu tahmin edilmektedir. Musaşir: Urartu ve Asur yazıtlarında sık sık adı geçen kutsal bir şehirdir. Urartu döneminde, burada Haldi tapınağı yapılmıştır. Urartu Panteonunun en önemli tanrısı Tanrı Xaldi idi. Tapınıldığı yer ise, Musaşir antik kentiydi. Tanrı Xaldi inancı: Musaşir şehrinden tüm Urartu topraklarına yayılmıştır.
Asur kralı II Sargon, MÖ 714 yılında, Musaşir şehrini ele geçirmiş ve Haldi tapınağındaki ganimetlerin ayrıntılı listesi yapılmıştır. Bu listeye göre, Urartu kralı İspuini oğlu Sarduri heykeli, tapınağa hediye edilmiş bir boğa ve buzağı heykeli vardır.
Yine, Asur şehri Dur Sargonda bulunmuş bir kabartmada: Musaşir şehri ve Haldi tapınağı ayrıntıları ile betimlenmiştir. Bu ünlü kabartma, günümüzde mevcut değildir, nerede olduğu bilinmemektedir. Ancak 19’ncu yüzyılda kabartmanın çizimi yapılmıştır.
Bu çizime göre: tapınak yanında bulunan çok katlı yapıların bazıları üçgen, bazıları ise düz dörtgen şeklindedir. Evler, yassı çatılıdır. Haldi tapınağında beşik çatının ilk örneği görülür. Frigya kaya anıtlarında, çatı biçimi, burada da baklava motifleriyle doldurulmuştur.
Bu kabartma, Urartular ile Frigyalılar arasında ilişki bulunduğunu kanıtlamaktadır. Ayrıca, yine bu kabartmada Urartu kralı II Sargon’un yazıtında belirtilen heykeller görülmektedir.
Evet, sonuç, yörede resmi arkeolojik kazı çalışmaları yapılabilirse, bu söylenenler kanıtlanacaktır.
KAYA KİLİSELERİ
Derav vadisi Gagevran köyü yakınlarındadır. İlçe merkezine 80 km uzaklıktadır. Burada kayalara oyulmuş kiliselerin 11’nci yüzyıldan kaldığı tahmin edilmektedir. Kiliselerin duvarları içten, nişler ve Hz İsa’nın yaşamını konu alan freskolarla süslüdür.
KAYA RESİMLERİ
4135 metre rakımlı Cilo dağının zirvesine yakın Geverok vadisinde, Handev Ade tepesinde, kayalara kazınmış birçok resim bulunmaktadır. Resimler kayaya kazılarak yapılmıştır. Muhtemelen bir çeşit keski ve çekiç kullanıldığı tahmin ediliyor. Bu resimler, yapısal özellikleri nedeniyle Neolitik döneme tarihlenmektedir. Resimlerde: hayvan, insan ve sembolik şekiller bulunmaktadır. Genellikle yaban keçisi ve yaban koyunu resimleri görülüyor.
DİRHELER
İlçe merkezine bağlı Tırşın yaylasındadır. Bunlar dev boyutlu yapılardır. Ancak birbirini koruyabilecek yakınlıkta, yol üstünde, kayalara oyulmuştur.
Bunların: Asur saldırılarına karşı, haber alma kuleleri veya yaylaya çıkıldığında sürüleri korumak için ve yayla güvenliğini sağlamak için yapıldığına inanılmaktadır.
NEHİL ÇAYI SULAK ALANI
Nehil Sulak Alanı, Yüksekova ilçesinde bulunmaktadır. Alanın uzunluğu 40 km ve genişliği ise 15 km dir. Bu sulak alan zengin bir floraya sahiptir.
Ayrıca: balıkçıl, çayır delicesi, toy ve turna gibi nadir kuşları barındırır. Pelikan ve filamingo gibi kuşlar ise, göç mevsiminde bir süre burada konaklarlar.
Hakkari şehir merkezi tanıtım ve gezilecek yerlerle ilgili yazım için.