Slovakya ile bilgiler vermeden önce, ilk olarak söylemek istediğim şu: bazı kaynaklara göre: Avrupa’nın coğrafi merkez noktası bu ülkede Kremnicke Bane köyünde bulunan “St John the Baptist” kilisesindedir. (Nasreddin hoca örneği: aksini ispat etmek mümkün mü? ) Evet: bu kilisenin yakınlarındaki bir kaya üzerinde, bu konuda bilgi veren bir tablo/pano bulunuyor.
Slovakya: bütün Avrupa’da en ucuz ülkelerden birisidir. Ülkenin denize kıyısı yoktur. Avusturya, Çek Cumhuriyeti, Macaristan, Polonya ve Ukrayna ile çevrilmiştir. Ülkenin üç tepe üzerine kurulduğu kabul edilir ki, bayraklarında bu üç tepe ve üstündeki haç görülür.
Alp dağlarının zirvelerine çıkmak, doğanın içinde yürümek, eski bir köy kafesinde kısa molalar vermek, dinlenmek. Orta kısımlar ve kuzeyde dağlar, güneyde ise alçak düzlükler görülür. En yüksek yeri “Gerlachovsky Stit” denilen yerdir ve burada yükseklik 2655 metredir.
Karpatlar, ülkenin yarısını kaplamaktadır. Ayrıca: Slovakya, Avrupa’da Avusturya’dan sonra en fazla ormanlık alanın bulunduğu ülkedir ve ülkenin % 40’lık bölümü ormanlarla kaplıdır.
Ülkenin en önemli nehirleri: başta Tuna olmak üzere, Vah ve Hron nehirleridir.
Ülkenin başkenti Bratislava’dır. Diğer önemli şehirleri: Kosice ve Trencin’dir.
Ülke nüfusu: 5.400.000 kişidir.
Giriş kısmı için son bir not: “paraşüt” icat eden kişinin bir Slovak olduğunu biliyor muydunuz? Evet, paraşüt 1870 yılında doğan Slovak Stefan Baniç tarafından, 1914 yılında Amerika’daki çalışmaları sırasında bulunmuştur.
Kendisi, 1914 yılında Amerika’da yüksek bir binadan atlayarak, patent komitesine buluşunu kabul ettirmiştir. Ardından: I. Dünya savaşı sırasında, paraşüt, Amerikan ordusunda kullanılmıştır.
Son bir not: Slovakya, dünyanın en yaşanılır ülkelerinde ilk sıralarda yer alırken, buna tam tezat olarak dünyanın en fazla yolsuzluk yapılan ülkeleri sıralamasında da ilk sıralarda yer almaktadır.
TARİH
Slav kabileleri: bu topraklara MS.5’nci yüzyılda gelmişler ve 8’nci yüzyılda, burada kurulan Nitra Prensliği: komşusu Moravya ile birlikte “Moravya İmparatorluğu” nu kurmuşlardır.
Takip eden 800 yıllık bölümde ise: Slovakya toprakları, Macaristan krallığının bir parçası olarak, Macarların egemenliği altında kalmıştır. Bu dönemde, Çek toprakları da Almanlar tarafından işgal edilmiştir.
1526 yılına gelindiğinde: Kanuni Sultan Süleyman komutasındaki Osmanlı ordusu: Mohaç savaşını kazanarak Budapeşte’yi ele geçirir ve bunun üzerine, Macaristan’ın büyük bölümü Osmanlı egemenliğine girer.
Macarların geri kalan bölümü ise: Habsburgların himayesine girerek Slovakya topraklarında yaşamaya başlarlar. Bu dönemde: Bratislava, bu bölgenin başkenti konumuna girmiştir.
1683-1699 yılları arasında, Osmanlılar bölgeden çekilince: Slovakya’nın önemi azalır, ancak yine de Slovakya: 20’nci yüzyıla kadar, Macaristan’ın bir parçası olarak Avusturya İmparatorluğu içinde kalır.
Avusturya-Macaristan İmparatorluğu: I. Dünya savaşının ardından yıkılınca: 1918 yılında: Çekler ve Slovaklar birleşip “Çekoslovakya” yı kurdular. 1948 yılından sonra ise: ülke Demir Perdenin bir parçası haline geldi.
41 yıllık bu süreç sırasında: 5 Ocak 1968 tarihinde iktidara gelen Alexander Dubcek: siyasi bir liberalleşme dönemi başlattı, ancak kısa süre sonra: Prag baharı denilen bu dönem: SSCB ve Varşova Paktı ülkelerinin askeri birliklerinin ülkeyi işgal etmesiyle sona erdi.
1989 yılına gelindiğinde: bu kez “Kadife Devrim” yapıldı ve 41 yıllık komünist rejim bitti ve 1992 yılında her iki ülkenin Parlamentoları, ayrılma kararı aldılar.
1 Ocak 1993 tarihinde Çekoslovakya: Çek Cumhuriyeti ve Slovakya olarak ikiye ayrıldı. Ardından gelen süreçte: ekonomi alt üst oldu ve kötü yöneticiler de buna katılınca; her iki ülkede de insanlar zor günler yaşadılar.
1998 yılında, Slovakya’da Mikulas Dzurinda, Başbakan olunca: ekonomik ve sosyal reformlar başladı ve Slovakya, önce NATO’ya ve sonra 2004 yılında da Avrupa Birliğine katıldı. Bu ayrılma konusunda bir iki cümle söylemek istiyorum.
Aslında: Çekler; ayrılmaya pek taraftar değillermiş, ama Slovaklar illa ayrılalım demişler ve Çekler Prag şehrini kapmışlar ve Slovaklara: üçün biri kalmış. Yine de her fırsatta: Çekler tarafından küçük görülmelerinin ezilmişliğiyle: konuşurlar ve efelenirler, ama her seferinde de Çeklerin hezimetine uğrarlar.
PARA BİRİMİ
Ülkede; 2009 yılından itibaren “Euro” kullanılmaktadır.
DİN
Slovakların büyük kısmı: Katolik’tir. Nüfusun % 62’si Katolik, % 5.9 Protestan ve kalan bölümü Ortodoks’tur.
İKLİM
Ülkenin iklimi ılımandır. Karasal iklim hakimdir ve buna bağlı olarak yazları nispeten ılık ve kışlar soğuk geçer. Aslında, ülkede bölgeden bölgeye iklim farklılıkları görülür. En soğuk ay: Ocak ayı ve en soğuk yer: Tatras’tır. Yaz sıcaklıkları 21 derece ortalamasındadır ve dağlarda, kar 130 gün kalır.
İNSAN
Ülkenin insan profilinin: % 86’lık bölümünü Slovaklar ve % 11’lik bölümünü Macarlar oluşturmaktadır. İnsanlar yardımsever ve sıcakkanlıdır. Ülke insanının en büyük özelliği “buz hokeyi” ne karşı duydukları aşırı sevgi ve ilgidir. Futbol da çok sevilmektedir. Ülkenin kızları da güzellikleriyle biliniyor.
DİL
Slovakya ülkesinde insanlar: “Slovakça” konuşurlar. Bunun dışında, ülkede en bilinen yabancı dil “Çekce”dir. Özellikle genç nüfusun büyük bölümü, ana dili dışında, ikinci bir yabancı dil bilmektedirler. Ama yine de bu ülkede İngilizce bilen nüfus çok azdır. Özellikle: polis birimlerinde İngilizce bilen polis mümkün değildir.
NE SATIN ALINIR
Bu ülkeyi ziyaret ederseniz: almanızı önereceğim objelerin başında: seramik, kristal cam, oyma ahşap objeler ve yerel giysili bebekler gelmektedir. “crpaks” isimli ahşap sürahi: özellikle yabancı ziyaretçilerin ilgisini çekmektedir. Hatta: UNESCO tarafından da koruma altına alınmış kültür varlığı olan “fujaras” isimli bir tür enstrüman da tercih edilebilir.
“Valaskas” süslü bir çeşit halk baltasıdır. Yalnız şunu belirtmek isterim: ben Bratislava şehrinde kaldığım 1 günlük sürede, bunların hiçbirini göremedim. Yani, bunların Slovakya’ya has hediyelik eşyalar olduğu söyleniyor ama sık karşılaşılan objeler değiller, tercih sizin merakınız varsa, arayıp bulabilirsiniz.
Alışveriş mekanları: saat 09.00-18.00 arasında açık bulunmaktadır. Cumartesi günleri ise, mekanlar saat 12.00 de kapanırlar.
NE YENİR
Geleneksel Slovak mutfağında: özellikle domuz eti ve kümes hayvanları yani tavuk, ördek, kaz ve hindi eti kullanılır. Bunun dışında: un, patates, lahana ve süt ürünleri de yaygındır.
Slovakya’nın geleneksel yemeği “bryndzove halusky” dir ve patates hamuru ile yapılır.
Bryndza: koyun sütü ile yapılmış bir tuzlu peynir çeşididir. Bu, Avrupa Birliği içinde yalnızca Slovakya’da üretilir ve pastorize koyun sütünden yapılır.
TATİL-BAYRAM GÜNLERİ
1 Ocak Cumhuriyetin kuruluşu.
1 Mayıs İşçi Bayramı
8 Mayıs Faşizm üzerine zafer günü
5 Temmuz Aziz Kiril ve Methodius günü
29 Ağustos Slovak ulusal ayaklanması yıldönümü
1 Eylül Slovak cumhuriyeti Anayasası günü
15 Eylül Lady acılar günü/Kutsal Meryem Ana günü
1 Kasım Azizler günü
17 Kasım Özgürlük ve Demokrasi günü için mücadele
24 Aralık Noel ertesi
25 Aralık Noel günü
26 Aralık Aziz Stephen günü
TURİZM
Evet, bu ülkeye her yıl 500 bin civarında turist geldiği söyleniyor. Komünist yönetim döneminin üzerinden uzun yıllar geçmiş olmasına rağmen, ülkede hala ve özellikle poliste rüşvet alınıp verildiği söyleniyor.
Yazının baş bölümünde belirttiğim gibi, yolsuzluk ta öne çıkıyorlar. Slovakya’da turizm denilince ilk akla gelenler: mağaralar, Ortaçağ kaleleri ve kaplıcalar ve kayak tesisleridir.
Özellikle: Bratislava şehri ve “Tatras” mevkii ziyaret edilmektedir.
Sonuç olarak: Slovakya şöyle söylenebilir: Çeklerle ayrıldıklarında, turizm açısından para basan “Prag” şehrini Çeklere kaptırmış ve ancak yol üzerinde bir mola istasyonu olabilecek “Bratislava” bunlara kalmıştır.
Bratislava şehrinde de birçok tarihi ve turistik yapı bulunmasına rağmen, hemen dibindeki Viyana şehrinde, Avusturyalılar kadar bu turistik objelerin ve tesislerin satışını yapamamaları ile tanınırlar.
Siz, bu bölgede gezerken, hani bir ülke veya bir başkent daha göreyim diyerek: Slovakya’nın başkenti Bratislava şehrine geçiyorsunuz, ama inanın tam bir hayal kırıklığı yaşayabilirsiniz.
Yani, burayı ziyaret ederken, çok şey beklememek gerekir. Bratislava şehri haricinde bir yeri görmedim.