Burası, Tanzanya ülkesinin en eski ve en popüler milli parkıdır. 2013 yılında, milli park: Afrika’nın 7 harikasından biri olarak seçilmiştir. Masai yani yörenin yerlilerinin dilinde, burası “Siringiti” olarak yani “toprağın sürekli hareket halinde olduğu yer” olarak biliniyor.
Serengeti Milli Parkı: 1981 yılında, UNESCO tarafından Dünya Kültür Mirası Listesine dahil edilerek koruma altına alınmıştır.
Milli parkın bulunduğu yer:1 milyondan fazla yaban hayvanının göç yolu üzerinde bulunmasıyla önem kazanmaktadır.
Her yıl: söylediğim gibi 1 milyondan fazla yaban hayvanı: kuzey-güney arasındaki yaklaşık 1000 kilometrelik bir göç yolculuğu yaparlar. Bu göç yolculuğundan önce: burada, günde 8.000’den fazla buzağı doğar ve büyük bir nüfus patlaması yaşanır. Ardından ise, büyük göç başlar.
Bu göç sırasında: 200.000 den fazla zebra, 18.000 Afrika geyiği, 300.000 den fazla ceylan: açık ovalarda, taze ot için büyük sürüler halinde hareket ederler. Bunların yanında: milli park alanı içinde, büyük buffalo sürüleri, fil ve küçük guruplar halinde zürafalar yaşar.
Hatta: Afrika geyiği, impala, ceylan türleri de görülebilir. Tüm bunlarla birlikte: park alanı içinde avcı, altın yeleli aslanlarda bolca ve bir kısım leopar da yaşamaktadır.
Akasya ağaçlarında ise, Afrika çakalları, benekli sırtlanlar yerleşiktir. Ama, burada yaşayan hayvanları tanımlamanın en iyi yolu: büyük beşli (fil, buffalo, aslan, leopar, gergedan) buradaki geniş bozkırlarda yaşamaktadır denilebilir.
Serengeti’de leoparlar:
Genellikle gözlerden olabildiğince uzak kalmaya çalıştıkları için diğer yırtıcılara göre daha iyi gizlenirler. Milli park alanında bir leoparla karşılaşma olasılığı çok düşüktür, çünkü genelde onlar ağaç tepelerinde yaşarlar.
Serengeti’de siyah gergedanlar:
Siyah gergedanların sayısı bir zamanlar bayağı fazla olmasına rağmen, boynuzları, özellikle Uzakdoğu’da çeşitli ilaç yapımı ve Arap ülkelerinde ise kama sapı yapımında kullanılmaya başlanınca: yasal olmayan avlanmalar sonucu sayıları hızla düşmüştür.
Günümüzde de, halen bu tür talepler yoğundur ve parkın silahlı muhafızları, kaçak avcılığı önleyebilmek için büyük uğraş vermektedirler.
Serengeti’de mandalar:
Serengeti mandası, 19’ncu yüzyıl başlarında çok sayıda bulunmasına rağmen, 1890’lı yılların başında, bölgede çıkan “veba” sonucu, sayıları hızla azalmış ve günümüzde, 65 bin rakamlarına ancak ulaşmışlardır.
Bu dönemden sonra ise, yakın geçmişten bu yana: bu kez kaçak avcılık bu hayvanların sayısını da hızla azaltmıştır ve 1990’lara gelindiğinde park alanı içindeki sayıları, 15 binlere kadar düşmüştür.
Serengeti’de filler:
Serengeti bölgesinde filler, uzun zaman öncesinden bu yana yaşamlarını sürdürmektedirler ki, bölgedeki ilk fillerin, 1900’lü yıllar öncesinde buraya yerleştikleri bilinmektedir. Ancak: 1880-1890 yılları arasında fildişi nedeniyle fillerin katliamı hızlanmıştır.
1900’lü yılların başından itibaren ise, filler yeniden bölgeye yerleşmeye başlamışlardır. 1970’li yıllara gelindiğinde park alanındaki fillerin sayısı, 2500 civarına yükselmiştir.
Ancak fildişi ticareti hiç bitmemiş ve filler yine katledilmiş ve 1990’ların başlarına gelindiğinde, park alanındaki fillerin sayısı, yalnızca 500 civarına düşmüştür. 1989 yılında, dünya çapında fildişi ticaretine getirilen kısıtlama nedeniyle, park alanındaki fillerin katliamı nispeten durmuştur ve günümüzde, park alanındaki fil sayısı, 2000 civarına yükselmiştir.
Serengeti parkında filler, ağaçların en büyük düşmanlarıdır. Çünkü: park alanının volkanik alan olması nedeniyle ağaçların kökleri çok derinlere inemiyor ve bu yüzden, filler ağaçları köklerinden söküyorlar. Genellikle filler park alanında “sosis ağacı” denen ağaçların yanlarında bulunuyorlar.
Bu ağacın meyveleri sosise benzediğinden sosis ağacı olarak isimlendiriliyor, öte yandan bu ağacın meyveleri bir miktar uyuşturucu özellik taşıyor ve bunları genellikle yiyen filler, park alanı içinde çakır keyif dolaşıyorlar.
Bu arada: fildişi ve gergedan boynuzunun ticareti hakkında kısa bilgi vermek istiyorum. Söylenenlere göre: 1970’li yıllara göre, burada fildişinin kilosunun fiyatı en fazla 10 dolar iken, günümüzde avcılığın yasaklanması ile fildişinin kilosu 2.000 dolara kadar yükselmiştir. Bu arada gergedan boynuzu da, yoğun tercih edildiğinden ve avlanması yasak olduğundan çok pahalıymış.
Açık otlak alanlarda büyük bedenli deve kuşları, siyah kartallar ve 500 civarında kuş türü görülür. Kuzey Serengeti bölümünde ise: yüksekliği 4 metreyi geçebilen ağaçların bulunduğu ormanlık alanlar vardır. Bu ormanlık alanlarda, en yaygın olarak bulunan ağaçlar, dikenli akasya türü ağaçlardır.
Uzun boylu ağaçların altında ise, bodur bitki örtüsü ve çalılıklar serpiştirilmiştir. Ormanlık alanlarda: zürafa, impala, fil gibi hayvanlar yaşarlar. Ayrıca, bir kısım maymun ve kuşlar da ormanlık alanları tercih ederler.
Evet, Serengeti milli parkı hakkında bu kadar genel bilgi verdikten sonra: gelelim parkın özelliklerine:
Park alanı: 15 bin kilometre karedir. Yani: Ankara ve İstanbul topraklarının büyüklük toplamı kadardır.
Batıda Victoria gölü kıyısında, Arusha şehrinden 335 km. uzaklıktadır. Park alanının bir kısmı, kuzeyde Kenya ülkesi sınırları içinde kalır. Çünkü: daha önce de söz ettiğim gibi, burası yaban hayvanlarının göç yolları üzerindedir. Bu göç yolu üzerinde, Tanzanya-Kenya sınırı, yalnızca birkaç nöbetçi kulübesi ile belirlenmiştir.
Evet: her yıl, özellikle Eylül ayında, park alanı turistlerle dolup boşalıyor. Çünkü: Tanzanya Milli Parkları: kuzey komşusu Kenya ülkesindeki milli parklara göre daha sıkı tedbirler alınarak korunuyor ve günümüzde, Tanzanya Milli Parklarında, çölleşmiş alanlar bulunmuyor.
İzin almadan milli park alanlarına girmek kesinlikle mümkün değildir. Hatta, bu milli park alanlarında, yaban hayvanı nüfusu daha fazladır. Buna örnek vermek gerekirse: fil sayısı Kenya’da 40 bin iken, Tanzanya’da 130 bin imiş. Aslan sayısı Tanzanya’da 17 bin civarındadır ve bu sayı, Afrika kıtasındaki tüm aslan varlığının % 40 kadardır.
Tanzanya milli parklarında söylediğim gibi kurallar çok sıkı: belirlenmiş parkurlar dışına ciplerin safari sırasında çıkmasına asla izin verilmiyor. Parklar: Tanzanya’da, Kenya’dakilere oranla daha temiz ve düzenli ve ziyaretçiler kontrol altındadır.
Ciplere sürat sınırı uygulanıyor. Parklarda, hayvanların üreme bölgeleri ziyarete kapalıdır, hayvanların burada kendilerini güvende hissetmeleri için tedbir alınmıştır. Ama, Kenya ülkesinde, ciplerin ve safari araçlarının her yere girebildiklerini duydum. Hatta: safari araçlarından yiyecek atıldığı ve hayvanların bu yolla araçlara yaklaştırıldığı söyleniyor ki, bu durumlar Tanzanya milli parklarında yasak.
Ulaşım
Serengeti Milli Parkına ulaşmak için: Arusha şehrine yapılan charter uçuşlarını kullanmak mümkündür. Arusha şehrinden ise, karayolu ile buraya ulaşılır.
Bir diğer ulaşım yolu ise: Kilimanjaro havaalanıdır. THY: İstanbul-Kilimanjaro havaalanı arasında direkt uçuşlar yaptığı için, buraya ulaşmak için en büyük alternatif budur. Kilimanjaro havaalanı ile Serengeti Milli Parkı arasındaki uzaklık: 400 kilometredir.
Ne zaman gidilmelidir
Serengeti Milli Parkına: göç hareketliliğini görmek için Aralık-Temmuz ayları arasındaki dönemde gidilmelidir. Eylül, Ekim ve Ocak: en sıcak aylardır. Yağışlar Kasım-Aralık aylarında düşer.
Ancak yine de göç yolu ve zamanlamasının önceden kestirilemediğini bilmek gerekir. Eğer mutlaka göç olayını izlemek istiyorum derseniz, park alanında en az 3 gün geçirmeniz gerekir.
Öte yandan, park alanındaki yırtıcıları görmek isterseniz Haziran-Ekim arasındaki dönem tercih edilmelidir. Yırtıcıları mutlaka görmek isterseniz, park alanında daha fazla yani 3 günden daha fazla kalmanız gerekebilir.
Konaklama
Park alanı içinde: 6 tane lüks çadır kampı, kamp alanı dışında 2 çadır kampı bulunmaktadır. Yine kamp alanı içinde oteller de bulunuyor.
Oteller: kopjes denilen granit kaya bloklarından oluşan tepeler üzerine yapılmıştır. Otellerde, çevreyi duvar veya tel çit ile kapatmak yasak olduğundan, genellikle “ranger” adı verilen silahlı korumalar, yaban hayvanlarının otellere girmesini engellemek için nöbet tutuyorlar.
Ne yapılır
Serengeti milli park alanı girişi: “kopjes” ismi verilen granit bir kaya çevresindedir. Ngrongoro’daki volkanik faaliyetler sonucunda, günümüzden milyonlarca yıl önce, yerin altındaki bu granit kayalar yeryüzüne çıkmıştır.
Girişin devamında “Naabi Hill” ismi verilen bu “Kopje” tepesine çıktığınızda, çevrenin muhteşem bir manzarası ile karşılaşacaksınız. Ancak: tepenin çevresindeki birkaç ağaç dışında, bölgede hiçbir yeşillik görülmüyor.
Park alanın ve çevredeki bu granit kayalardan oluşan yüksekliklere “Kopje” denilmesinin nedeni: Afrikalılar tarafından şöyle belirtiliyor otlak denizindeki ıssız adalar.
Bu ıssız adaların yani kayaların çevresinde: kertenkele, yılan, yarasa gibi canlıları görmek mümkündür. Ayrıca: park alanı içindeki leopar ve çıta gibi hayvanlar, bu tepelere çıkarak çevrede avlarını gözetliyorlar. Yani, bu tepeler üzerinden, çevredeki büyük bir alan görülebiliyor.
Evet, biz girişe gelelim. Girişten sonra: milli park alanı içinde ilerlerken: büyük olasılıkla önünüze bir antilop sürüsü çıkabilecektir. Bu antiloplar ilginç hayvanlar, öyle ki, bir antilop 3 metre yüksekten, 10 metre uzaklığa kadar zıplayabiliyorlar. Bu arada park alanındaki bir kuraldan da söz etmek istiyorum.
Şöyle ki: park alanında öncelik hayvanlarda. Yani: siz bir araba ile ilerlerken yoldan bir hayvan sürüsü geçerse, onları beklemek zorundasınız veya yol üzerinde bir aslan yatıyorsa, korna çalarak veya gürültü yaparak yoldan kalkmasını isteme hakkınız yok, o aslanın yerinden kalkıp gitmesini ve yolun boşalmasını beklemek zorundasınız.
Evet: park alanı içindeki araç safarisi bu şekilde yürütülüyor. Araçlara binip, düzlüklerde ilerlerken, birçok vahşi hayvanı doğal yaşam ortamında görmek mümkündür. Özellikle: aslanlar insanın içini ürpertiyor. Daha sonra ise, yine park alanında çok bulunan antilop sürüleri görülüyor.
Antilopların yavruları, doğduktan 3 dakika sonra ayağa kalkıyor ve 5 dakika sonra hızlı bir şekilde koşabiliyormuş. Yine de, antiloplar park alanı içindeki aslanların en favori yiyecekleri arasında biliniyor.
Park alanı içinde rastlayacağınız diğer ilginç bir hayvan türü ise “sekreter kuşu” dur. Bu kuş türü: farklı bir yöntemle yılan avlayarak besleniyor. Kuş: yılan gördüğünde gagası ile değil, pençeleriyle yılanı yakalıyor, zehirli olup olmadığını anlamak için birkaç tüyünü yılanın ağzına sokuyor ve yılanın zehrini akıtmasının ardından, yılanı yakalıyormuş.
Sonra bir ağacın üzerine tünemiş, yüzlerce akbaba görebilirsiniz. Daha sonra ise, geziniz, bir su aygırı sürüsünün yaşadığı yere uğruyor. Burada, küçükleri 600 kilo civarında bulunan su aygırlarının büyükleri ise 2 ton geliyormuş. Devam eden gezi de, dünyanın en uzun boylu hayvanı olan zürafalarla karşılaşacaksınız. Ardından yine su kenarına gidiliyor ve su kenarındaki oynaşan filler görülüyor.
Gezi sırasında: bir başka hayvana yem olmuş ve tamamen iskeleti kalmış hayvanlar da görebilirsiniz.
Evet park alanındaki diğer bir etkinlik: sıcak hava balonu ile park alanı üstünde safari turudur. Balon yoluculuğu: güneş yükselirken yani şafak vakti başlar ve Serengeti ovaları üzerinde muhteşem güzel bir tur yapar. Yani, balon turu, saat: 04.30 gibi başlıyor.
Balon pilotu: bu inanılmaz alanda, balonla gezinmek için değişen yüksekliklerde havanın etkilerini kullanır. Özellikle, görülebilecek hayvanları garanti etmek imkansız olsa da: balon safari gerçekten benzersiz oluyor.
Bu balon uçuşlarının bir diğer özelliği de: yaklaşık 1 saatlik uçuşun ardından, binilen bölgede kahvaltı verilmesi ve şampanya ikram edilmesidir. Çünkü: uçuşa katılanlara bir belge veriliyor. Kahvaltının ardından, balon safariye katılanlar, alındıkları yerlere geri götürülüyorlar.
Park alanında, bu balon safari dışında: yine belirlenmiş alanlarda yürüyüş safarileri, piknik ve yaban hayatı izleme turlarına katılabilirsiniz.
Evet: dünya üzerinde, yaban hayatını ve yaban hayvanlarını, kendi doğal ortamlarında yaşarken, en fazla bu kadar serbestçe izleyebilirsiniz. Daha önceleri, birçok hayvanat bahçesinde izlediğimiz bir çok hayvan: burada kendi doğal ortamlarında izlenebiliyorlar.
Av
Okurlardan merak edenler olabilir. Tanzanya milli parklarında: devlete ait özel bölgelerde, gözcüler eşliğinde av yapılabiliyor. Ancak elbette bunun muhteşem yüksek bedeli var. Av kotaları, özel şirketlere satılıyor ve bu şirketler de özel turlar düzenliyorlarmış.
Aslan, fil, leopar gibi yaban hayvanlarının avlanması için duyduğuma göre, 3 haftalık zorunlu konaklama ve 40-50 bin dolar arasında ücretler ödenmesi gerekiyormuş.
Öte yandan, ülkenin fil nüfusunun son üç yılda, % 30 azaldığı söyleniyor, çünkü, yasal izin yanında kaçak avlanmanın da yoğun olduğu söyleniyor.