Bugün, Kremlini ortaya alan, Moskova’nın 2 halkasından, iç halkasının içerisinde yer alan ve Kremlini çevreleyen caddede gezeceğiz.
Şehirde kaldığınız yerden, metro ile: “Chistiye Prudy ” veya “Turgenevskaya” istasyonlarına ulaşıyorsunuz. Gezimizin başlangıç noktası: bu istasyonlara yakın mesafedeki: “Chistoprudny Bulvarı.
Evet: Chistoprudny Bulvarından, yukarı doğru yürüyüşe başlıyoruz.
Cadde üzerindeki mağazalara çok takılmasanız: muhtemelen 4 saatlik bir tur süresi yeterli geliyor. Evet: bulvarın isminin anlamı: “Duru Gölcükler”.
Yazın dolaşılacak, ve kışın kayılacak bir bölge. Ayrıca: yıl boyunca çocukların oyun yeridir.
Bu metro istasyonlarının bulunduğu meydanda: bir anıt var. Oyun yazarı ve diplomat olan Aleksandr Griboyedov anıtı. Ayrıca: Turgenevskaya metro istasyonuna yakın bölgede: Lukoil gökdelenleri bulunuyor. Bunlar: şehrin modern yüzünün kesitidir. Gökdelenler kadar ilgi çekici olmasa da, gökdelenlerin aynalı camlarına, karşı cepheden yansıyan barok binaların görüntüleri, gökdelenlerin cephesinde güzel bir görüntü oluşturuyor.
Evet: bu meydana açılan sokaklar var.
Bu sokaklardan: önce: Arkhangelsky ul. sokağına girin. 100 metre ileride, bir kule göreceksiniz.
MENÇİKOV KULESİ
Mençikov bir general. 1854 yılında, Kırım Savaşında, müttefik kuvvetlerine karşı, Rus ordusunun başında idi. Karadeniz’deki en kuvvetli liman şehri olan Sivastopol’ün korunmasından sorumluydu. Ama, başaramadı, Rus ordusu Sivastopol öncesinde, İnmerman Savaşında yenilince, Prens Mençikof, kederinden öldü.
Savaş öncesi dönemlerde, Rus elçisi olarak İstanbul’da da görev yapmıştır. Evet, Mençikov ismi verilen bu kule, tepesindeki külahı ve saati; yıldırım düşmesi sonucu parçalanmış ve geriye yalnızca zarif barok kulesi kalmış. Yaldızlı iç mekan, daha sofu dindarların ibadet yeridir.
Evet, buradan çıkıp, meydana gelin ve diğer bir sokağa gireceksiniz. Burası: Myasnitskaya sokağı. Burada, güzel bir salon var. Mutlaka görmelisiniz.
ÇAYA-KOFİ MAGAZİN (ÇAY KAHVE SALONU)
Mutlaka görülmesi gereken bir yer. 1896 yılında, Çin Büyükelçisinin Moskova ziyareti için, tüccar Pevlov tarafından tasarlanan çay dükkanıdır. Her yana koyulmuş pagodalar, ejderhalar, Çin İmparatorluğundan görünümler ile şaşkınlık verici popüler bir mekandır.
Evet, buradan çıkıp, yine bulvar üzerine yürüyoruz. Sırada; Pokrovsky Bulvarı var. Yalnız bu bulvara girmeden önce: Neglinnkaya ul. Sokağına sapın. Burayı kesen sokaklardan: Sandunovskiy per. üzerinde bulunan “Sandunovski Bani (Sandunovski Banyoları) mutlaka yapılması gereken bir aktivitedir.
SANDUNOVSKİYE BANİ
Genel giriş: 500-700 ruble arasında. Özel odalar: 1200 duble ve saat: 10.00-22.00 arasında açıktır. Burası: şehrin en eski ve en lüks banyosu yani hamamı.
Evet, buradan da çıktıktan sonra, aynı yoldan, geldiğimiz istikamete geri dönüp, ilerliyoruz. Sırası ise: Chistoprudyny bulvarı, Sretensky bulvarı, Rozhdestvensky bulvarı ve Petrovsky bulvarı.
Petrovsky Bulvarına giriyorsunuz ve bulvarın sonunda bir manastır var.
VİSSOKA-PETROVSKİY MANASTIRI
Burası: saat: 10.00-17.00 arasında açıktır. Mütevazi girişin arkasında, altı adet rengarenk kilisenin yükseldiği, saray-bahçe karışımı bir kompleks var.
Buranın hemen karşısında: bir bahçe var.
HERMİTAGE BAHÇESİ
Burada biraz dinlenebilirsiniz. Burası: daha çok bitişiğinde, biraz sonra anlatacağım tiyatroları ve kültürel konumu ile tanınıyor. Düzenli etkinlikler, opera, bale ve konserler düzenleniyor. Şu anda, bahçede: Novaya Opera, Hermitage ve Sphera tiyatroları bulunuyor. Uluslar arası caz festivalide, her yıl burada yapılıyor.
Yolumuza devam ediyoruz, yoğun bir meydana ulaşıyoruz. Burası: Puşkin anıtının da bulunduğu, güzel bir meydan. Burayı daha önce gezdiniz. (Bulvar çevre yolu güzergahında anlatıldı)
Bu meydanı takiben ilerlediğinizde: Tverskoy Bulvarına giriyorsunuz. Moskova’ya yolu düşenlerin mutlaka adımları ile gezdikleri uzun bir bulvar. Üzerindeki binaların neredeyse tamamı tarihi, yerli ya da yabancı tüm gözlere görsel bir şölen var bu bulvardı.
Cadde boyunca dizili kafeler, çay evleri, restoranlar, birahaneler, gece kulüpleri, barlar, alışveriş düşkünlerine çeşit çeşit mağazalar. Geçmişi 12. yüzyıla kadar gitse de, şimdilerde, binalarda ikamet eden zengin Rus ve yabancıların “lüks” yaşamlarıyla, birkaç metro durağı ötesindeki zorunlu “gerçek” hayatların arasında büyük fark var.
Bir Moskova şehir hikayesine göre;
Dünyanın en pahalı fiyatlarına sahip marka dükkanların bulunduğu bu bulvar, ayın tek sayılı günlerinde, kara bir kediyi de ağırlıyor. Ayda 2 gece d olaşmaya çıkan bu kara kedi, bulvarın tek sayılı binalarının dizili olduğu tarafta, bir binanın duvarından çıkıp, başka bir binanın duvarında kayboluyor.
Rusya’nın belki de tek korkulmayan, aksine şans getirdiğine inanılan hayaleti, bu kara kedi, iriliğiyle dikkati çeken tanıdık bir kedi aslında. Mikhail Burgakov’un öyküleriyle, hayal gücünü zorlayan bu kedi: Şeytan Woland’ın yardımcısı olarak yeryüzüne inan, insan gibi yürüyen, konuşan, sigara içen, votka, silah ve satranç düşkünü bir kara kedi, ismi: Begemot.
Bu bulvar üzerinde: görmenizi önereceğim yerler: Cafe Pushkin, Gorsky Moscow Art Tiyatrosu, Pushkin Drama Tiyatrosu. Tiyatroları pas geçebilirsiniz ama Cafe Pushkin’e zaman ayırmalısınız.
CAFE PUSHKİN
Rivayete göre: Fransız şarkıcı Gilbert Becaud’nun bir şarkısından esinlenen “yeni zengin” bir Rus işadamı açmış burayı. 19.yüzyıldan kalma bir evin, yalnızca dış yüzünü muhafaza ederek, içini o dönemin modasına göre baştan aşağı dekore etmiş. Yiyeceğiniz yemekler de az dekor kadar etkileyici oluyor. 7 gün 24 saat açık. Dolayısıyla, gece, müşterileri de kulüpten çıkan ve dans etmekten yorulmuş gençlerden oluşuyor.
GORSKY MOSCOW ART TİYATROSU
Nemirovic Danchenko ve Konstantin Stanislavski’nin 1898 yılında beraber kurduğu bir Rus tiyatrosu. Naturalist tiyatro anlayışının en başarılı temsilcisi. Amatör oyuncu ve yazar olan Stanislavski’nin yönetmen, yazar Danchenko’nun ise dramaturg olarak görev yaptığı bu tiyatroda: en çok “Cehov” oyunları sergilense de, Puskin, Tolstoy, Shakespeare ve Gorki’nin oyunları da sahnelenmiştir.
Detaylı reji çalışmaları, oyuncuları yıldızlaştırmak yerine, amatör oyuncuları gerçeğe en yakın bir biçimde oynatma anlayışı, ilk kez Moskova Sanat Tiyatrosu sahnesinde ortaya çıkmıştır. Cehov’u Cehov yapan rus tiyatro burasıdır. Önceleri hiç ilgil görmeyen Antony Cehov’un oyunları, bu tiyatroda oynandıktan sonra ün kazanmıştır. Asıl olarak, tiyatro, Maksim Gorki’ye atfedilmiştir.
Aynı bulvar üzerine devam ettiğinizde: Moskova’nın en güzel meydanlarından birine ulaşacaksınız. Moskova’da elektronik çarşısı denilince ilk akla gelen isim: Garbuşka. Nikitsky bulvarı üzerinde. Radyoların hit listelerinden oluşan müzik cd’leri, İngilizce hatta ve hatta Türkçe altyazılı DVD’ler, eski 45’liklerin cd versiyonları, ne ararsanız, bu üç katlı dipsiz kuyuda bulabilirsiniz.
Ancak kaçak cd ve dvd’lerle ilgilenmiyor ve özel koleksiyon yapıyorsanız ya da aradığınız çok özel bir albüm varsa, Moskova’da gidebileceğiniz birkaç adres daha var. Tverskaya üzerindeki “Transylvania” bunlardan biri. Burada dilediğiniz şarkıcının cd setine hatta orijinal konser ve müzik videolarına ulaşabilirsiniz. Evet, biz gezimize devam ediyoruz.
NİKİTSKY MEYDANI
Köşesinde: Rotunda çeşmesi var. Mutlaka görün.
Buradan: Nikitskaya Ul. sokağına girin ve buradaki müzeyi görün.
MUZEY-KVARTRA GORKAVA (GORKİ’NİN EVİ) DOM MUZEİ GORKOGO
Maksim Gorki: 1868 yılında doğdu. 11 yaşından sonra geçimini aç ve evsiz olarak, çok zor koşullar altında çeşitli işlerde çalışarak sağladı.
Okumayı: Volga’daki bir gemi aşçısından öğrendi. Halkın çok zorlu ve yoksul yaşamına yakından tanık oldu. Kazan’da devrimci anlayışta insanlar bularak, kentte ilk devrimci çevreyi kurdu. 1891 yılında tüm Rusya’yı kapsayan bir geziye çıktı. 1892 yılında, ilk hikayesini yayınladı.
1900’de “aylak” yaşama son verdi ve romantik biçimden dönerek ilk gerçekçi romanlarını yazmaya başladı. 1905 Devrimine etkin katılımı nedeniyle, 1906’da tutuklandı, bunun üzerine 1913 yılına kadar, Amerika ve Avrupa’da kaldı. Daha sonra Rus siyasi sürgünlerin yatağı olan Capri’deki evine çekildi. Ana romanını burada yazdı. 1913 yılında, Rusya’ya geri döndü. 1917 Devriminden sonra, Rus edebiyatını yaşatmaya yönelik çalışmalara girişti.
Geçen süreç sonunda:
1932 yılında, Gorki yine İtalya’dan Rusya’ya geri döner. Kendisine “Lenin Nişanı” verilir ve eskiden milyoner Ryabuşinskiy’e ait olan ve günümüzde “Gorki Müzesi” olan, Moskova’daki bu malikaneye yerleşir. Art Nouveau tarzında yapılmış olan bu yapı: çiçekli ön cephesi mizah ve lüks unsurları taşıyan yapısı ile sıra dışıdır. Ücretsiz olarak gezilebiliyor.
Evet, gezimize devam ediyoruz. Nikitsky Bulvarından aşağı doğru iniyoruz. Yol üzerinde göreceğimiz yapılar şunlar: Feodor Studit kilisesi, Modern Sanatlar Müzesi, Gogol Anı evi ve Gogol Anıtı.
MODERN SANATLAR MÜZESİ
Aralık 1999 tarihinde, 18’nci yüzyılın önemli anıtlarından birisi, ünlü Rus mimar Matvei Kazakov tarafından yapılan Gubin Malikhanesinde açılan Modern Sanatlar Müzesi; ilk olarak, Sanat Akademisi Müdürü Zurab Tsereteli özel koleksiyonu üzerine kurulmuştur.
Müzede, birçok ünlü yabancı sanatçının eserleri sergilenmektedir. Özellikle: Armand tarafından yapılan heykeller, ünlü İtalyan mimar Arnaldo Pomodoro’nun “güneş diski” görülmeye değerdir.
Yabancı deneysel formların içinde, özellikle Japon konseptualist Yukinory Yanagi’nin eseri “bağımsız devletler topluluğu karınca çiftliği” ile günümüzün birçok sanat akımına ve teknolojisine özgü eserler yer almaktadır.
Avrupa ve Amerikan sanatının ünlü sanatçıları: Pablo Picasso, Fernand Leger, Salvador Dali, Joan Miro ve Rufino Tamayo’nun eserleri de burada sunuluyor.
Rus Avan-garde sanatının koleksiyonuna,
Özel bir önem verilmiş. Müze, 20’nci yüzyıldaki dünya çapında ünlü birçok sanatçının eserlerini sergilemektedir. Müze: Kazimir Malevich, Alexandre Exter, Natalia Gonchorova, Robert Falk, Ivan Pouni, Vladimir Baranov-Rossine ve David Burlyuk gibi ünlü ressamların 30 eserine ev sahipliği yapmaktadır.
Müzeyi ziyaret edenler:ayrıca, Kandinsky’nin arkadaşı Vladimir İzdebsky’nin 2 kompozisyonu da görüyorlar. İzdebsky: 1917 yılındaki devrinden sonra “Paris anıları” serisi ile tanınmıştır. Bunun dışında, ünlü Gürcü artist Niko Prismoni’nin özgün koleksiyonu da müzede bulunuyor.
Müze: 1950-1970 yılları arasındaki non-konformist sanata adanmış bir sergi de içeriyor. Bu akımın yaratıcılığı Sovyet ideolojisine ters düşmektedir. Bunların içinde: V. Nemukhin, E. Steinberg. V.Komar, A.Melemid, O. Rabin, A.Zverev, D. Krasnopevtsev ve diğer bir çok sanatçı sayılabilir.
Aynı zamanda günümüz sanatçılarından: Boris Orlov, Dmitry Progov, Francisco İnfante, Oleg Kulik, A. Brodski, Aidan Salakhov, Lena Hades, Valery Koshlyakov ve Serguei Shutov’un eserleri de görülebilir. Bu sanatçılar, daha çok “aktuel” sanat olarak adlandırılan bir tarz üzerine çalışmışlardır.
GOGOL ANI EVİ-GOGOL HEYKELİ
19’ncu yüzyılın en önemli ve en gizemli yazarı: Nikolay Gogol’un heykeli, heykeltıraş Nikolay Andriyev tarafından yapılmıştır. 1909 yılında, yazarın 100. doğum yılı nedeniyle dikilen bu heykel, yaşamı kadar, yani 42 yıl boyunca burada kalır. Ancak, daha sonradan, Stalin bu heykelin çok filozofik, dramatik ve komünist ideolojilerine göre çok entelektüel kaldığını düşünmesi nedeniyle, bulunduğu yerden kaldırılıp, Donskiy Manastırına taşıtılır.
Onun yerine de, optimistlik, aydınlık, askeri bir geçit törenini yöneten generali andıran, bir başka Gogol heykeli dikilir. Stalin’in ölümünden sonra, eski Gogol heykeli sürgünden döner, ancak yetkililer onu eski yerine koymazlar.
Anıt böylece, Nikitsky Bulvar’da, Gogol’un son dört yılını geçirdiği 7 numaralı binanın önünde, yaşlı ağaçların arasındaki yerini alır. Gizemli ve neredeyse canlı gibi görünen heykelde, Gogol bir koltukta oturuyor ve gözünde bir onaylamama ifadesi, yüzünde anlaşılmaz bir gülümsemeyle ziyaretçilerine tepeden bakıyor.
Nikitsky Bulvarı, kalabalık “Novy Arbat Bulvarı” ile bitiyor. Burada bir yapı var. İlginizi çekebilir. Dom Drujbi isimli Dostluk Evi.
Evet, buradan: Gogolevsky Bulvarını takip ederek, Moskova nehrine doğru inmeye devam ediyorsunuz. Yol üzerinde göreceğiniz yapılar: Savunma Bakanlığı, Boris&Gleb Şapeli ve Apostle Philip Kilisesi.
Turun sonu, ırmak kenarındaki bir katedral ile sonlanıyor. Bu katedrali de daha önce görmüştünüz. (Bulvar Çevre yolu gezi güzergahında)
Evet, bu tur gezimizde, ırmak kenarında bitiyor.