Malta Valetta güneyi; Valetta şehrinden-Mdina şehrine giderken: Wignacourt Su Kemerleri’ni görebilirsiniz. Bu su kemerleri: 1610 yılında, Valetta şehrine su sağlamak üzere yapılmış.
Balzan yoluna dönün: burada, karşınıza “San Anton Sarayı ve Bahçeleri” çıkacak.
SAN ANTON SARAYI VE BAHÇELERİ
Büyük Üstat Antoine de Paule’in yazlık sarayıdır. 1620 yıllarında yapılmıştır. Sarayı çevreleyen bahçelerin tasarımını: San Anton bizzat kendisi denetlemiş. Daha sonra gelen Üstatlar: saraya eklemeler yapmışlar. Ufak kulenin altındaki veranda: İngilizlerin eseridir.
Saray: resimler ve sanat eserleriyle dolu. Günümüzde: Malta Başkanlık Sarayı olarak kullanılıyor. Bu yüzden: ziyarete kapalı. Yalnızca: dışından görebiliyorsunuz. Ancak: bahçeler halka açık. Bahçelerin düzenlemeleri de çok güzel, zaman ayırıp, gezebilirseniz, mutlaka hoşunuza gidecektir.
Bahçede: 300 yaşından büyük palmiyeler, servi, jakaranda ve arokarya ağaçları ve farklı türden, egzotik bitkiler var. Ayrıca: güzel çeşmeler, havuzlar, heykeller ve rengarenk çiçek düzenlemeleri bulunuyor. İç mekan bitkileri ve kocaman bir kuş kafesinin bulunduğu seralar var. Bu bahçelerde: her yıl, çeşitli hayvan ve bitkiler sergileniyor.
MDİNA ŞEHRİ
Araplar: 8.yüzyılda düşman akınlarına karşı duvarlar inşa etmişler. Bu duvarlar: şehri tam bir hisar havasına sokmuş.
Burası: 1530 yılında, St. Jean Şövalyeleri adaya geldiklerinde, uzun bir süre başkentlik yapmış. Şövalyelerden sonra ise: burası, eski şehir olarak anılmaya başlanmış. Malta şövalyeleri, adanın başkentini, Valetta olarak belirlemeden önce, uzun yıllar, burası Malta’ya başkentlik yapmış.
İlginç bir durum daha var. Mdina isminin nasıl okunduğunu duyduğunuzda şaşıracaksınız. Medina yani Suudi Arabistan’daki Medina şehri gibi okunuyor. Ancak, bugün bu şehirde, yalnızca 400 kişi yaşıyor. Şehrin bir diğer ismi ise: Silence City.
1565 yılındaki büyük kuşatmada: bütün güçlerini Büyük Liman bölgesine yoğunlaştıran Osmanlı güçleri: buradaki süvari birliklerinin kendilerini yıpratmasına imkan vermiş oldular. Ayrıca: bu şehrin burçlarına, asker kıyafeti giymiş kadınlar yerleştirip, Osmanlı güçlerini oyalamışlar. Evet, şehir daha sonra başkentlik statüsünü yitirmiş ama yine de, asiller ve ruhban sınıfı üyelerinden oluşan hükümet danışma kurulu merkezi olarak kalmış.
Şehir: 1693 yılında, büyük depreme uğramış ve hasar almış.
Yeniden yapım çalışmaları ise, 1720 yılına kadar sürmüş. Günümüzde: güzel saraylar ve sokak planları, Ortaçağ özelliklerini korurken, kamu binalarının çoğu, deprem sonrasında yapılmış ve Barok özellikler taşıyor.
Valetta’dan sonra, en ilgi çekici şehirdir. Sessiz şehir olarak da isimlendirilir. Motorlu taşıtlar, alışveriş merkezleri ya da bir Pazar, bu şehirde bulamasınız. Tam bir sessizlik hakim. Malta adasının en yüksek noktalarından biri olduğu için; stratejik önemi çok büyük. Romalılar döneminde, Roma valisi, sarayını, bu şehirde yaptırmıştır.
Şehirdeki sarayların çoğu, günümüzde, özel mülk olarak kullanılıyor. Bu şehirde görebileceğiniz tek canlılık: şehir duvarlarının üzerinde bulunan ve muhteşem deniz manzarasına sahip, bir restoran ve çay bahçesi tarzındaki kafedir.
Şehrin ana kapısından girdiğinizde: tarih dokusunu hissedeceksiniz. Bu şehrin sokaklarında: fast-food dükkanları, neon ışıkları, kalabalık göremezsiniz. Dar sokaklar ve şehir duvarları arasında dolaşmak: tarih merakınız varsa, size büyük keyif verecektir. Ana cadde: 400 metre uzunluğunda, burayı birkaç dakika içinde gezebilirsiniz.
Şehrin ana giriş kapısına geldiğinizde: eski bir hendek ve üzerinde bir köprü. Tarih kokan bir giriş kapısı var. Şehre girdiğinizde: kapının sağındaki bina: Hükümet Sarayı.
HÜKÜMET SARAYI
Büyük Üstat Manoel de Vilhena tarafından yaptırılmıştır. Yapım yılı: 1720. Burası: yerel yönetim meclis binası olarak kullanılmış. Günümüzde ise: Ulusal Doğa Tarihi Müzesi olarak kullanılıyor. Müze içinde: fosil, bitki ve hayvan koleksiyonları bulunuyor. Müzeye: giriş ücretli ve her gün açık.
Sarayın yanındaki yapılar: bir zamanlar, mahkeme salonları olarak kullanılmış. Bunların altında: zindanlar var.
MDİNA DUNGEONS (Medina Zindanları)
Bu zindanlarda: sergiler açılıyor. Sergilerde: suçu itiraf ettirmek için kullanılan, işkence yöntemleri sergileniyor. Göreceğiniz küçücük hücrelerde: insanlar kalmak zorunda bırakılmışlar. Ayrıntılı işkence sahnelerini betimleyen sergi, insanın kanını donduran ve ses efektleriyle birleştiğinde; ortaya son derece etkileyici ortamlar çıkıyor. Bu nedenle: yanınızda çocuklarınız varsa, sergiyi gezmelerini önermiyorum.
TRİQ VİLLEGAİGNON
Burası: şehri ortadan ikiye ayıran “Triq Villegaignon “ (Villegaignon Caddesi). Caddenin solunda: Malta’nın en eski aristokratlarına ait “Casa İnguanez” malikanesini göreceksiniz.
Bunun hemen karşısında ise: Roma zulmünden kaçmak için: 3.yüzyılda, Malta’ya gelen bir Hıristiyan şehidine adanmış olan: Azize Agahta Şapeli var. Şapel: 1471 yılında yapılmış ve 1694 yılında yeniden tasarlanmış.
Evet: bu cadde üzerinde yürürken: değişik kostümler giymiş kadınlar göreceksiniz.
Sokağın ötesinde: Palazzo Gato Murina denen yerde: büyük bir hediye dükkanı ve bir kafe var.
AZİZ PAULUS KATEDRALİ
Hisarın ana meydanının batısındadır. Dönemin Malta lideri Publius: MS.60 yılında, Aziz Paulus aracılığı ile, tam burada, Hıristiyanlığı kabul etmiş. Kilise: 4.yüzyılda yapılmış ve 1090 yılında ve 1490 yılında genişletilmiş. 1693 yılındaki depremde hasar görmüş, arka kemeri ve kapısı bırakılarak tamamen yenilenmiş. Kapı orijinal: MS.900 yılında, İrlanda bataklık odunundan yapılmış.
Yeni yapı: Maltalı mimar Lorenzo Gafa’nın eseridir. Sütunları, ikiz çan kuleleri ve güzel kubbeleriyle, tam bir başyapıt. Ressam Mattia Pretti’nin: Aziz Paulus’u, beyaz bir at üzerinde betimleyen bir tablosu var.
Bu tabloda: 1494 yılındaki Müslüman saldırısına gönderme yapıyor. Söylenenlere göre: Aziz Paulus: işgalcileri korkutup kaçırmak için: at sırtında, Mdina şehri surlarında belirmiş.
Katedralin, güney kapısının dışındaki, küçük meydanın hemen karşısında: İlahiyat Fakültesi var.
İLAHİYAT FAKÜLTESİ
1729 yılında yapılmış. Bu heybetli yapının: ana girişinin iki yanında; iki devasa taş heykel var. Bina: günümüzde: Katedral Müzesi olarak hizmet veriyor.
Burada bulunan geniş koleksiyonda: dinsel nesneler, tablolar, el yazmaları, papalık emirleri bulunuyor. Ayrıca: Kartaca döneminden kalma, Malta sikkelerinden oluşan, etkileyici bir koleksiyon var.
Evet: Katedralden çıkın ve cadde boyunca yürümeye devam edin. Caddenin solunda: “Karmelit Kilisesi” var. Bu kilisenin köşesinde: “Bakire ve Çocuk Heykeli” görülüyor. Fransız Mason: 1798 yılında, kilisenin hazinesini talan etmek istediğinde, burada büyük bir halk ayaklanması çıkmış.
PALAZZO FALSON
Karmelit Kilisesinin hemen karşısındadır. Pencerelerin şekli nedeniyle: Normandiya Evi olarak anılır. Burası: 1283 yılında yapılmış. Günümüzde: bir dönem, burada yaşamış bir hayırseverin eşyalarının sergilendiği bir müze olarak kullanılıyor.
Günümüzdeki ev: 1495 yılında: son şeklini alacak şekilde yapılmış. Taş duvarlar ve iç avlu, o tarihten bu yana, pek değişmemiş. Evdeki tablolar, mobilya ve benzeri gündelik eşyalar, yüzyıllardır aynı şekilde kalıp, günümüze ulaşmış.
Palozza Falson evinin biraz ilerisinde: Bastion Square (Burç Meydanı) var.
BASTİON SQUARE
Burada bulunan surlarda gezinti yapabilir veya kafelerde oturabilirsiniz. Yürümeye devam ederseniz, şehrin ana kapısından daha az kullanılan, ama ondan daha eski olan Yunan kapısını görebilirsiniz.
RABAT ŞEHRİ
Mdina şehrinin kent duvarlarının ötesinde kalır. Mdina şehrine benzemez. Arapçada, kelime anlamı “Kasaba” demek. Araplar tarafından kurulmuş olmasına rağmen, günümüze Arapların döneminden hiç bir şey kalmamış.
Burası: geniş caddeleriyle, düzensiz bir şehir havasında.
Şehir merkezindeki, en önemli yapı: mucizevi güçleri olduğuna inanılan ve bu nedenle hacılar tarafından sık sık ziyaret edilen bir mağara bulunan Aziz Paulus Kilisesidir.
AZİZ PAULUS KİLİSESİ
1691 yılında yapılmıştır. Söylentilere göre: Aziz Paulus: burada, 3 ay boyunca, sade bir yaşam sürmüş. Mağaradaki aziz heykelini: 1748 yılında, Büyük Üstat Pinto bağışlamış. Mayıs 1990 tarihinde, Papa II. Johannes Paulus; mağarayı ziyaret ve dua etmiş.
YER ALTI MEZARLARI
Kilisenin biraz ilerisinde: Aziz Catuldus, Aziz Paulus ve Azize Agatha’nın yer altı mezarları var. Aziz Cataldus Yer altı Mezarları: 2.yüzyıl sonlarında açılmış. Aziz Paulus Yer altı Mezarları ise: MS.400 yılında kazılmış ve içinde, binden fazla mezar bulunuyormuş.
Azize Agatha Yer altı Mezarlarına ise: kemerli bir kapıdan geçilerek ulaşılıyor. Buradaki odalar ve küçük müze; 12. yüzyıl freskleriyle donatılmış.
MOSTA ŞEHRİ
Mdina şehrinin: 3 km. güneydoğusundadır. Buranın en dikkat çekici yapısı, bir kilisedir.
SANTA MARİJA ASSUNTA KİLİSESİ
1860 yılında yapılmıştır.
Kilisenin kubbesi: Avrupa’daki kiliseler içinde, en büyük dördüncü kubbe imiş. İç yapı iskelesi kurulmadan inşa edilmiş. Bu nedenle: bir tasarım ve yapı güzelliği olarak öne çıkıyor. Fransız asıllı Maltalı mühendis George Grognet de Vasse tarafından: Roma’daki Panteon örnek alınarak yapılmış.
Kubbenin yüksekliği: 51 metre. Çapı ise: 45 metre. Duvar kalınlığı ise: 6 metre. Burada, ilginç bir olay daha var.
II. Dünya Savaşında, 200 kg. lık bir Alman bombası, kubbeyi delip kiliseye düşmüş, ancak patlamamış. Bombanın bir kopyası: kiliseye ait eşyaların korunduğu, odada sergileniyor.
