Karamürsel, pehlivanlar kenti olarak biliniyor. Şöyle ki: Gazanfer Bilge, Aydın Demir ve Ahmet Taşçı isimli ünlü güreşçiler, buradan yetişmişlerdir. Bir de deyim var “Ufacık tefecik gördün de, Karamürsel sepetimi sandın?”
Karamürsel denilince, çok daha fazla eskilere de gitmek mümkün. Burayı, yaşamımda ilk kez, 1973 yılında gördüm. Karamürsel-Hereke denilen bir bölgesinde: bir kampta bir süre kalmıştım.
İzmit körfezinin kıyısındaki bu kampta, denize girmek büyük bir keyifti. Ancak: bir tanker geçtiğinde, denizin tamamen “mazot” olduğunu hatırlıyorum.
ULAŞIM
İzmit-Yalova kıyı kara yolu üzerindedir. İzmit il merkezine 34 km. uzaklıktadır. Karamürsel-Yalova arası uzaklık: 32 km. Yani: aslında Yalova il merkezine yakın olmasına rağmen, Kocaeli ilinin bir ilçesidir.
TARİHİ
İlçe adını: “Kaptan-ı Derya Karamürsel” den almaktadır. Bu şahıs: Osmanlının ilk kaptan-ı deryasıdır. Orhan Gazi tarafından, gözü pekliği nedeniyle “kara” lakabı verilen, “Mürsel Paşa”. Zamanında, burada yapılan küçük ve hızlı gemilere de, Karamürsel ismi verilmiştir.
Daha öncelere gitmek gerekirse, Karamürsel bölgesinin, birçok uygarlığa ev sahipliği yaptığı görülür. MÖ. 1200 yıllarında, burada Hititler görülür.
Daha sonra, bunları takiben: Frigler, Lidyalılar ve Persler görülür. Daha sonraki dönemde, Makedonyalıların egemenliği dönemlerinde, burada “Pronectus” isimli bir şehrin kurulduğu biliniyor.
Yöre: MÖ.4.yüzyılda, Bithynia krallığının, MÖ.1.yüzyılda ise, Romalıların egemenliği altına girer. Bizans döneminde ise, yörenin ismi “Helenapolis” olarak biliniyor.
Şehir, o dönemde, önemli bir ticaret merkezi olarak öne çıkıyor. Bölge: 1327 yılında, Osmanlılar tarafından fethedilmiştir. Yörenin ismi, bu dönemde, yukarıda sözünü ettiğim gibi “Karamürsel” olarak değiştirilmiştir.
Yöre: 1920 yıllarında, İngiliz ve Yunanlılar tarafından işgal edilir. Kurtuluş Savaşından sonra ise, işgal sonlandırılır ve Cumhuriyetin ilanından sonra, 1924 yılında, yöre, Kocaeli’ne bağlı bir ilçe konumuna gelir.
GENEL
Karamürsel: sahilinin güzelliğiyle tanınır ve öne çıkar.
İzmit körfezinin güney kıyısındadır. Balık lokantaları ve balıkçılarıyla meşhurdur. Bölgenin toprakları verimlidir. Bu topraklarda: kiraz, şeftali ve kestane yetişmektedir.
Tüm bunların yanında, bölgede hiçbir sanayi tesisi bulunmamaktadır. Tüm bunların yanında: İstanbul’a yönelik olarak, burada, tarla ve sera çiçekçiliği de yapılmaktadır.
Karamürsel: sahildeki çay bahçeleri, parkları ve restoranlarıyla, güzel bir yer. Özellikle: deniz ürünlerinin gayet güzel ve lezzetle sunulduğu restoranları öne çıkıyor. 1999 depremi öncesine kadar, Türkiye’nin en çok çay bahçesinin burada bulunduğu söyleniyor.
İklim değerlendirildiğinde: bölgede, Akdeniz ve Karadeniz iklimi görülmektedir. Yazları sıcak ve az yağışlı, kışları yağışlı ve serindir.
Son olarak: Karamürsel ilçesinde, Osmanlı döneminde kurulan, ülkemizin ilk kumaş fabrikasının, her ne kadar tesisleri yok olsa da, bacası kalmış ve günümüze kadar ulaşmıştır.
Evet, yalnızca bir baca. Bu kumaş fabrikasının kurucularının takip eden nesilleri: daha sonra kurdukları ve günümüzde de varlığını sürdüren “Yeni Karamürsel” mağazalarını devam ettirmektedirler.
KARAMÜRSEL SEPETİ
Karamürsel sepetinin diğer sepetlerden farkı: sapı olmamasıdır. Ancak, geçirilmiş bir ipi vardır ve bele bağlanır. Ayrıca, küçük görünmesine rağmen, içine çok şey alması ile bilinir.
Bu nedenle, yazının başında söylediğim gibi “Ufacık-tefecik gördün de, Karamürsel sepeti mi sandın?” deyimi günümüze kadar ulaşmıştır. Sepetin yapılışı hakkında, kısacık bilgi vermek istiyorum.
Sepet: kestane ağacı köklerinden çıkan dal ve filizlerden yapılır. Elde örülür. Yaş meyve ve sebzenin toplanmasında ve taşınmasında kullanılır. Görünüş olarak oval biçimde yapıldığından, ufak görünüşüne rağmen, iç hacmi geniştir.
Normal bir Karamürsel Sepeti: 6-8 kg. arasında meyve ve sebze depolama ve taşıma kapasitesine sahiptir.
NE YENİR. NE İÇİLİR
Ben Karamürsel’de bulunduğum kısa sürede, bir gece, bir balık restoranında bulundum. Sizlere de, özellikle önereceğim gibi, buraya yolunuz düşerse, mutlaka ve mutlaka “Tuzda balık” yemelisiniz.
Bu muhteşem lezzeti, inanıyorum ki, asla unutmayacaksınız, çünkü gerçekten muhteşem. Bunun dışında, Karamürsel’de bulunduğunuzda, yine buraya has, özel bir lezzet var: “simit dolması”. Bu yemek, özellikle, ramazan ayında yapılıyor.
NE SATIN ALINIR
Karamürsel sepeti, mutlaka duymuşsunuzdur. Merkezde, Karamürsel sepeti satılan birkaç yer var. Buralara girdiğinizde, o kadar güzel ve çeşitli objeler var ki, şaşırmamak elde değil.
Bu arada, ben 2003 yılında, buradan bir çamaşır sepeti almıştım. Aradan geçen yıllara rağmen, hala sağlam ve kullanıyorum.
Öneririm. Yalnız, Karamürsel sepetinin küçüğü makbuldür, hatırlatırım. İlçe merkezinde, sepet satılan, iki-üç yer var. Buralara girdiğinizde, hoş biraz kafanız karışacaktır. Çünkü, çok çeşit var.
GEZİLECEK YERLER
KARAMÜRSEL BEY MEZARI
Karamürsel bey, ilk Osmanlı Kaptan-ı Deryasıdır. Doğum yeri ve tarihi belli değildir. Osmanlı devletinin donanmasının gelişmesi için büyük gayretleri olmuştur. Orhan Gazinin, Bizans imparatoru Andronikos ile yaptığı “Pelekanon” savaşının kazanılmasında önemli rol oynamıştır.
Karamürsel Bey’in kurduğu donanma nedeniyle, Marmara denizinde, üstünlük, Bizanslılardan Osmanlılara geçmiştir. 1329 yılında vefat eden bu kahraman Türk komutanının kabri, işte buradadır. Mezarın batı yönünde, taşa oyulmuş bir “kadırga resmi” var. Mezarın üzerinde: dört ayak üzerine oturtulmuş, çadır şeklinde, modern bir üst örtü var.
BAŞDEĞİRMEN MESİRE ALANI
Karapınar köyündedir. Yolu asfalttır ve İlçe merkezine 8 km. uzaklıktadır ve Karamürsel Jandarma Komutanlığının karşısındaki yoldan gidilir. 225 yıllık tarihi bir çınar ağacının simgelediği ve vadide bulunan iki su değirmeninden ismini alan alan; İlçenin en tercih edilen piknik ve mesire alanlarının başındadır.
Burada: büyük çınar ağaçları, dereler boyunca devam eden sırtlarda, piknik ve yürüyüş yapabilirsiniz. Bölgede: otopark bulunuyor. Bunun dışında: çocuk oyun alanları, alabalık ve mangal imkanları var. Gayet güzel bir ortam, zamanınız varsa, mutlaka gitmenizi öneririm.
Hatta, buralara gittiğinizde, mutlaka alabalık yemelisiniz. Çünkü: büyük bir alabalık tesisi var. Tesiste, yılda, yaklaşık 24 ton alabalık üretiliyormuş. Bu tesisin, alabalık yiyebileceğiniz büyük bir restoranı da var. Ayrıca, yörede, konaklayabileceğiniz dağ evleri türü yerler de var.
AKPINAR SUYU
Bölge: Orman Bakanlığı Milli Parklar Genel Müdürlüğü tarafından, milli park alanı olarak tescil edilmiştir. İlçe merkezine 15 km. uzaklıkta olup, yolu asfalt değildir. Akpınar köyü sınırları içindedir. Bölgede: Akpınar isimli memba suyu bulunmaktadır. Yüksek rakımda olması nedeniyle, havası ve suları mükemmeldir.
OLUKLU TEPESİ
Karamürsel-İznik kara yolu üzerinde olup, İlçe merkezine 7 km. uzaklıktadır. Karamürsel-İznik kara yolu üzerindedir. İzmit körfezi ve Marmara denizinin bir bölümü, buradan muhteşem gözleniyor. Burada piknik yapmak mümkün, güneş ve temiz hava nedeniyle, insanlar burayı yoğun olarak tercih ediyorlar. Aynı zamanda “Aşıklar Tepesi” olarak da biliniyor.
KARAMÜRSEL BEY, DENİZ EĞİTİM MERKEZİ KOMUTANLIĞI
İlçe merkezine 7 km. uzaklıkta, Yalova yolu üzerindedir. Burada: II. Dünya Savaşı öncesinde İngilizler tarafından uçak pisti yapılmıştır. Daha sonra ise, 1955 yılında, burada, Amerikan Hava Kuvvetleri İstihbarat Servisi görev yapmıştır. 1958 yılında ise, ortak savunma tesisleri olarak gündeme gelmiştir.
Bu tesisler, takip eden dönemde, yani 1979 yılında, Deniz Kuvvetleri Komutanlığına tahsis edilmiştir. Duyduğuma göre: Amerikalılar gittikten sonra, bu hava alanını kullanmak mümkün olmamış. Çünkü: çok önemli bir parçayı, söküp götürdükleri söyleniyor.
Ama: “Elephant Cage” isimli bir hava alanının direkleri, Karamürsel ilçesinin her yerinden görülebiliyor. Ayrıca: buraya, Amerikalılar tarafından yapılan binalar, 1999 depreminden zarar görmemiştir.
Özellikle, kütüphane binasında, en ufak bir hasar bulunmadığı söyleniyor. Türk Deniz Kuvvetleri personelinin eğitimleri, burada yaptırılmaktadır.