Gaziantep ilinin hemen güneyindeki ilçesidir, ama anayol üzerinde bulunmadığından pek işlek olduğu söylenemez. Oğuzeli ilçesinin en büyük özelliği, Gaziantep ilinin ve yörenin havaalanının buranın yakınında bulunmasıdır. Gaziantep Oğuzeli havaalanı, Gaziantep şehir merkezine 20 km. uzaklıktadır. Oğuzeli denilince benim aklıma ilk gelen ve yöreyi ziyaret etmeyi düşünenlerin mutlaka gitmelerini önereceğim yer: Tılbaşar kalesidir.
ULAŞIM
Oğuzeli-Gaziantep arasındaki uzaklık: 17 km. Oğuzeli ilçesinin güneyinde, Karkamış bölgesinden Suriye’ye geçiliyor yani sınır var. Suriye bölgesindeki karşılık şehir ise, Jarabulus şehridir. Oğuzeli-Karkamış arasındaki uzaklık: 52 km.
TARİHİ
Oğuzeli ilçesi, ilk olarak, Gaziantep ilinin güneydoğusundaki Sacır suyu kıyısında kurulmuştur. Bu dönemdeki yerleşim yerinin ismi “Büyükkızılhisar” köyüdür. Bu ismi: yörede bulunan, kırmızı topraktan yapılmış, hisar şeklindeki evlerden almıştır. Oğuzeli ismi ise: yerleşim yerinde yaşayan ailelerin, geçimlerine istinaden verilmiştir.
İlçeye bağlı, Tılbaşar köyünde bulunan Tılbaşar Höyüğünde yapılan kazılarda ise, yöredeki ilk yerleşimcilerin, MÖ.3000’li yıllarda buraya yerleştiklerini kanıtlamaktadır. Daha sonraki tarihi süreçte ise, yörede egemenlik kuran uluslar: Hititler, Asurlar, Medler, Persler, Romalılar, Sasaniler, Bizanslılardır. 639 yılında, Müslüman akıncılar yörede hakimiyeti ele geçirirler. Selçuklu Sultanı I. Mesud döneminde ise, Türkler görülmeye başlarlar. 1516 Mercidabık savaşını takiben ise, Yavuz Sultan Selim tarafından yöre toprakları, Osmanlı hakimiyetine sokulur. Bu dönemde, yörenin ismi “Kızılhisar-ı Fevkani” olarak geçer.
1946 yılında ilçe olan Oğuzeli, 1995 yılında Kilis iline bağlanır. 2004 yılında ise, Gaziantep iline bağlanır.
GENEL
İlçe merkezinin denizden yüksekliği: 750 metredir. Güneyde, Suriye ile komşudur. Genel olarak düz bir arazide kurulmuştur. Çevresinde yüksek dağ bulunmamaktadır. En önemli yükselti: Delikli tepedir.
İlçe merkezindeki “Cumhuriyet Parkı” yöre insanının başlıca gezi alanlarındandır. Ayrıca: buraya yolunuz düşerse, kırmızının değişik tonlarını görebileceğiniz nar bahçeleri mutlaka ilginizi çekecektir.
Yörede, Akdeniz ve Karasal iklim hakimdir. Yani, daha doğrusu bir geçiş ikliminden söz etmek gerekir. En yüksek sıcaklık, Temmuz ayında görülür. Kar yağışları, nadiren görülür. İklimsel özelliklerin en belirgini: güneyden gelen kum ve toz fırtınalarının yoğun olmasıdır.
Bölgedeki tarımsal faaliyetlerin temelinde: mısır ve nar üretimi başta gelmektedir. Bunun dışında, sulak olmayan alanlarda ise: zeytin, fıstık, incir ve üzüm üretimi yapılır. Ama, nar öne çıkmaktadır.
Bunun dışında, yörede: kurutmalık ürünlerin üretimi önem kazanmaktadır. Mayıs ayında ortaya çıkan kurutmalık ürünler, ilçenin farklı bölgelerinde yapılan anlaşmalar sonucu tespit edilen ailelere teslim ediliyor, aileler bu ürünleri temizliyor ve kurutuyorlar. Bu işleme: “biber ve patlıcan oymacılığı” deniliyor. Birkaç gün içinde kurutulan ürünler, pazara sunuluyor.
KARACAOĞLAN
Ünlü Türk ozanı Karacaoğlan, uzun yıllar, Oğuzeli ve yöresinde, köylerde dolaşmış ve şiirlerini yazmıştır.
EZO GELİN
Ezo gelin söylencesi, İlçe merkezine bağlı Dokuzyol-Uruş köyü kökenlidir. Asıl adı: Zöhre Bozgeyik’dir. Bir Türkmen aşireti olan Bozgeyikli aşiretine mensuptur. Ezo gelin büyüdüğünde, köy yerinde, kendisi ile evlenmek için birçok genç talip olur, ama hepsini reddeder. Gönlünün kimde olduğu bilinmez. Bir süre sonra Ezo gelin evlenir ve daha sonra boşanır. Takip eden süreçte, bu kez, Suriye bölgesinde bulunan bir akrabasının oğlu ile evlendirilir ve gelin olarak Suriye’ye gitse de, gönlü burada yani köyünde kalır. Sık sık köyüne gelir ve köylünün, çok sevdiği bir insan haline gelir. Öldüğünde Suriye bölgesinde gömülmesine rağmen, 1999 yılında yetkililerin girişimleri ile cenazesi, buraya getirilir ve hazırlanan mezara gömülür.
Ayrıca, Ezo Gelin adına bir müze yaptırılır. Ancak, öldükten sonra da, Antep ovası ve Suriye’nin birçok yerinde, onun adına yakılan ağıtlar dinmez.
GEZİLECEK YERLER
TILBAŞAR KALESİ
İlçe merkezine 12 km. uzaklıktaki, Gündoğan köyünde, Tılbaşar höyüğü üzerindedir. Aslında, bu höyük üzerindeki ilk yerleşimcilerin, MÖ.3000 yıllarına ve hatta Tunç çağına kadar gittiği düşünülmektedir.
Tılbaşar kalesi ise: MS.11 ve 12’nci yüzyıllarda, Haçlı seferleri sırasında: bölgedeki önemli ticaret yolları üzerinde bulunması nedeniyle önem kazanmaktadır. Bölgedeki şehir yapılaşmasının çevresi surlarla çevrilmiş ve tam tepede ise, bu kale yapılmıştır. Kale ve şehir yapısı, o dönemlerde “Tel-Başir” olarak anılmaktadır.
Evet, Tılbaşar höyüğü, Anadolu arkeolojisinde önem kazanan bir höyüktür. Burada, 1995 yılında yapılan resmi arkeolojik kazı çalışmalarında: Tunç çağı, Bizans, Eyyübi ve Haçlı dönemlerine ait önemli kalıntılar ortaya çıkarılmıştır. Özellikle: şehir surlarının toprak yığıntısı haline gelmiş günümüzdeki görüntüsünün önünde, bir zamanlar, Türk ve Haçlı ordularının büyük çatışmalar yaptığını unutmamak gerekir ki, buraya yolunuz düşerse, bu hissi mutlaka yaşayacaksınız.
KARPUZATAN MESİRE YERİ
İlçe merkezinin güneybatısındadır. Burada günübirlik piknik alanı bulunmaktadır. Gaziantep şehri sınırları içinde, debisi en yüksek olan su kaynağıdır.
Buraya yolunuz düşerse, mutlaka alabalık tesislerine uğramanızı öneririm. Yalnız, burada alabalık değil, kurbağa üretiliyor. Çünkü: alabalık üretimi için kurulan tesislerde, suyun sıcaklığı fazla gelince alabalık üretimi yapılamamış ve havuzlar, yaklaşık 10 yıl boyunca boş kalmıştır. Bu sırada, yosun tutan havuzlarda çok sayıda kurbağa üremiş ve tam bunlar için ne yapılacağı düşünülürken, yurt dışından kurbağalar için müşteri çıkmış ve bunun üzerine alabalık üretimi için hazırlanan havuzlarda kurbağa üretimine başlanmıştır.
ORTA CAMİ MİNARESİ
Selçuklu döneminden kalmadır. Yani, muhtemelen 100 yıllık bir geçmişi olduğu düşünülmektedir. Cami yapısı defalarca restore edilerek orijinalliğinden uzaklaşmışsa da, minaresi orijinalliğini korumaktadır.
