Bursa Harmancık; Harmancık ilçesinin, il merkezi Bursa’ya uzaklığı 96 km. dir. Harmancık-Tavşanlı arasındaki uzaklık: 42 km. Harmancık-Büyükorhan arasındaki uzaklık: 32 km. Harmancık-Orhaneli arasındaki uzaklık: 39 km.
TARİHİ
İlçe, Osmanlılar tarafından fetih edilene kadar Doğu Roma yani Bizans imparatorluğunun bir parçası olmuştur. 1261 yılından sonra Bizans’a bağlı bir tekfurluk tarafından yönetilmiştir. 1324-1325 yıllarında Adronos’un (Orhaneli) fethinden sonra Harmancık kurulmuştur. Tarihi Adronos kenti, Roma imparatoru Hadrianus tarafından kurulmuştur. Adronos kenti Harmancık sınırlarını içine alan bir kentti. Hadrianus bugünkü Orhaneliyi av mahalli olarak kullanmaktaydı. Buralara hamamlar inşa ettirdi.
Bu hamamların kalıntılarına bugün Harmancık sınırları içinde bulunan Ilıcaksu kaplıcalarının üst tarafından rastlamak mümkündür. Harmancık merkezine (Çardı) ilk Sipahiler sonra Habiboğulları daha sonra da Kara Veyisler Yörük cemaatleri yerleştirilmiştir. Osmanlı devletinin kuruluş zamanında Harmancık, küçük bir köy olarak Adranos’a yani Orhaneli’ye bağlıydı. Fakat Osmanlı döneminde zaman zaman kaza yapılmıştır. Daha sonraki dönemlerde Harmancık nahiye ve bucak olarak yönetilmiştir. Harmancık merkezine halk arasında “Çardı” denir.
Bu ismin, Harmancık’ı çevreleyen dört dere veya dört tepeden ileri geldiği söylenir. Yunan işgalleri sınasında yörenin namlı efeleri başta Alabardalı Kabakçı Salih Efe, Harmancıkakalanlı Canip Efe, Kıranışıklar Köyünden Topal Sadettin Efe ve diğer yerli efeler karşı koymuşlar ve adlarına Dağ Müfrezesi denmiştir. 6 Eylül 1922 tarihinde, Harmancık Yunan işgalinden kurtulmuştur.
Osmanlılar yöreyi ele geçirdiklerinde, yörenin tekfuru olan Mikhail Köse’nin mezarı: Harmancık-Tavşanlı arasında veya ilçe merkezinde Dede mevkiindedir. Bu konu hakkında çeşitli spekülasyonlar vardır. Bizans kaynaklarına göre, Mikhael Kosses, Hadrianoi Tekfurudur.
Geçmişte, yörenin ismi “Çardı” idi, nahiyenin tamamına Harmancık denilmekteydi. Bizans döneminden beri Adranos (Orhaneli) ilçesine bağlı Harmancık nahiyesi iken, 1987 yılında ilçe olmuştur.
GENEL
İlçe Uludağ’ın güneyinde yüksek yaylalar arasındadır. İlçenin çevresi çam ormanlarıyla çevrilidir. Rakım 650 metredir. Karasal iklim hakimdir. Buna bağlı olarak yazları çok sıcak, kışları ise serttir. Yağışlar kar ve yağmur şeklindedir. Halkın büyük çoğunluğu tarımla uğraşmaktadır.
Ticaret hayatı gelişmemiştir. 1994 yılına kadar yörede madencilik önemli bir gelir kaynağı olmuştur. Çünkü ilçe geniş krom yataklarına sahiptir. Ancak, Etibank 1994 yılında faaliyetlerine son vermiştir. Gedikören köyü civarındaki mermer ocakları da kapatılmış, işsizlik artmıştır.
Burada madencilikle ilgili bir ilk var, şöyle ki krom madeni dünya üzerinde ilk olarak 1848 yılında Lawrance Smith tarafından Harmancık yöresinde bulunmuştur. İlçe merkezinden her hafta Çarşamba günü Pazar kurulur.
PANAYIR
Her yıl Ağustos veya Eylül ayında, ilçe merkezinde 6 gün süreli panayır düzenlenir. Panayır 1947 yılından beri düzenlenmektedir. Panayır döneminde ilçeye büyük canlılık gelir.
GEZİLECEK YERLER
EKO TURİZM TESİSLERİ
2015 yılında yapılan ve Harmancık Belediyesi tarafından işletilen bu tesisler, ilçe merkezine 500 metre uzaklıkta, hakim bir tepe üzerindedir.
Burada: 14 bungalov ev, 1 restoran, macera parkı, paintball, dağ bisikleti ve doğu yürüyüşü parkurları bulunmaktadır. Tesis 12 ay boyunca hizmet vermektedir.
ILICAKSU KÖYÜ
Köyün ismi “Kocaköy” dür. Ancak kaplıcalar bulununca adı “Ilıcaksu” köyü olarak değiştirilmiştir. İlçe merkezine 15 km uzaklıktadır. Kaplıcalar hemen köyün girişindedir ve köylüler tarafından işletilmektedir. Tarihi Adronos kenti, Harmancık ilçesi sınırları içindedir. Bizans imparatoru Hadrianus, bugünkü Orhaneli ilçesini, av mahalli olarak kullanırmış.
Buralara: hamamlar inşa ettirir. Bu hamamların kalıntılarına bugün Harmancık sınırları içinde bulunan Ilıcaksu kaplıcalarının üst tarafında rastlamak mümkündür. Roma döneminden kalma, Ilıca kaplıcaları, Harmancık ilçe merkezine 10 km uzaklıktadır.
Kaplıca sularının: romatizma, egzama, kireçlenme, yara ve çıban, kadın hastalıkları ve göz hastalıklarına iyi geldiği iddia edilir. Ilıca kaplıcaları yöresi, yamaç paraşütü için de uygundur.
KARAVEYİSOĞLU KONAKLARI
Konak, Osmanlı devletinin yerel yönetimlerde birtakım ayrıcalıklar tanıdığı bir ailenin konutudur. 1700’lü yıllarda yapılmıştır. 1’nci derece Sit alanı ilan edilerek koruma altına alınmıştır. Ancak Ekim 2004 tarihinde çıkan yangında büyük bölümü yanmıştır.
NALBANT KÖY-BAZİLİKA
Cuma Cami
İlçe merkezine bağlı Nalbant Mahallesinde, Bizans döneminde kilise olarak kullanılan ve 1700’lü yıllarda camiye dönüştürülen Cuma camisi, bölge halkı için önemli bir ibadethanedir. Ancak Cuma camisi, defineciler tarafından talan edilmektedir.
Çünkü caminin içinde, Bizans dönemine ait mermer sütunlar, tarihi çeşmeler ve kilise binasının kalıntıları bulunmaktadır. Daha da kötü olana: camiyi definecilerden korumak isteyen köy sakinleri, caminin içinde ve çevresinde bulunan sütun, mermer ve duvarları, definecilerden korumak için betonla üstlerini kapatmaya çalışmış olmalarıdır. Elbette bu durum tarihi eserlerin tahrip olmasına sebep olmuştur.
Gelelim caminin mimari özelliklerine
Cami, kuzey-güney doğrultusunda, dikdörtgen planlı, ahşap çatılıdır. Son cemaat yeri iki katlıdır. İki sütun ve bir ahşap desteğe oturmaktadır. İbadet mekanı düz tavanlı olup tavanı taşıyan iki destek bulunmaktadır. Güney duvarı ekseninde yarım yuvarlak bir mihrap nişi, batısında da bir minber bulunur. Cami doğu ve batı duvarlarında birbirlerine eşit ikişer pencere, kuzeydeki giriş kapısı yanında birer pencere ile aydınlatılmaktadır.
Evet, caminin önemli bir özelliği de, Bursa dağ yöresinde bulunan Cuma camilerinin içinde ayakta kalıp hala kullanılan tek Cuma camisi olmasıdır. Bu camide hala, asırlardan beri sürüp gelen eski gelenek bozulmamış, civar köyler artık gelmese de iki mahalle Cuma ve bayram namazlarını toplanıp hala burada eda etmektedirler. Caminin önünde, camiyle yaşıt, belki camiden de daha yaşlı bir dut ve palamut ağacı bulunmaktadır. Bir de çeşme vardır.
Kara dut
Günümüzden yaklaşık 20 yıl kadar önce, ihtiyarlıktan dolayı beli iyice kamburlaşan bu dutun altında, ona destek olan mermerden iki tane direk varmış. Ne yazık ki, ihtiyar dutun dayandığı bu direkler, hazine vardır diye düşününler tarafından alınmış ve dut ağacını yıkılmakla karşı karşıya bırakmıştır. Daha sonraki yıllarda, dut ağacına destek olmak için bir duvar örülmüştür. Kara dutun tarihi özellikleri dışında, kendine has özellikleri de bulunmaktadır.
Birinci olarak, bu dut, diğer dutlardan 1-2 ay daha geç yani Temmuz-Ağustos aylarında olur. Tadı normal dut tadında değildir, ekşimsiye yakın fakat oldukça güzel bir tadı vardır. Normal dutlar gibi olgunlaşınca dibine dökülmez, olgunlaşmış dutu, dalından biraz zorlanarak koparılır ve eller ve kollar kan içinde kalmış gibi kıpkırmızı dut boyası olur ve yıkanınca da zor çıkar. Diğer bir özellik, bu dut başka bir duta aşı yapıldığında tutmaz, tutturan çok nadirdir.
Çeşme
Çeşme, meydanın ortasında bir harabe gibi durur. Çeşmenin baş kısmındaki taşlar oyularak çeşitli desenler verilmiş ve akarı da mermer oyularak yapılmıştır. Çeşmenin başının iki yanında, oyma işlemeciliğiyle Arapça olarak “Maşallah ve Bismillah” gibi kelimeler yazılıdır. Günümüzde bu tarihi çeşmenin yanına, betondan başka bir çeşme yapıldığını göreceksiniz.
Demir Kaynak Dede
Köy arazisi içinde bulunan Hoban Danişment köyü mezarlığındadır.
Anlatılana göre, bu dede, “Hoban Danışment köyünden Hobanlar sülalesinden ve ismi de Hoban olan bir kişiye aittir. Başka bir söylentiye göre ise, Horasan erlerinden bir zat imiş ve gelmiş buraya yerleşmiştir. Yine anlatılanlara ve isminden anlaşıldığına göre, bu dede, burada demircilik yapmış ve demirleri elleriyle yoğurarak şekil verdiği söylenir. Demirkaynak dedenin çevresinde birçok ardıç ağacı bulunuyor ve bu araçlar asla kesilmez ve en ufak bir parçası evin önünde dahi bulundurulmaz.
ASAR TEPE
Gedikören köyü yakınlarında, çevreye hakim Televizyon vericilerinin olduğu bir yerdir. Gedikören köyü, ilçe merkezine 13 km uzaklıktadır. Eski ismi Gedikviran köyüdür. Köy yerinde bir antik yerleşim yeri vardır. Bu ören yeri, köyün batısında bulunan Asar Tepededir. Günümüzde ören yerinde bulunan Tv yansıtıcısı, elbette ören yerine zarar vermektedir. Buradan ayrıca muhteşem güzel bir manzara izlemek mümkündür.