İlçe merkezinden Trabzon-Hopa kara yolu geçer. Derepazarı, Rize arası uzaklık: 7 km. Derepazarı, İyidere arası uzaklık: 6 km. Derepazarı, Trabzon arası uzaklık: 71 km.
TARİHİ
Yörenin ismi, tarihi süreç içinde “Filandoz” olarak bilinirmiş. Filandoz yani günümüzdeki Derepazarı, hemen Rize il merkezinin yakınında olduğundan, Rize il merkezinin yaşadığı tüm işgallerden etkilenmiştir. Derepazarı, merkez ilçeye bağlı olarak 1949 yılında bucak olur. 1954 yılında Belediye teşkilatı kurulur. 1990 yılında ise ilçe olur.
Rize Derepazarı
GENEL
Karadeniz sahilinde kurulmuştur. Yörede Karadeniz iklimi hakimdir. Arazi tarıma elverişsizdir. Bu yüzden, ilçe ekonomisinde gurbetçilik önemli yer tutar. Halkın yüzde 90’ı çay tarımı ile uğraşır, bir kısım ise balıkçılık yapar. İlçenin deniz sahili temizdir ve denize girmeye elverişlidir, ancak kumlu plaj yoktur.
NE YENİR
Derepazarı bölgesinde yerel bir lezzet tatmak isterseniz, tek öneri “pide” olacaktır. Pide, burada markalaşmıştır. Derepazarı pidesi: peynirli, açık kıymalı, kapalı kıymalı, karışık, kavurmalı, sade olmak üzere altı çeşit yapılır. Yapılında tereyağı ve doğal kaynak suyu kullanıldığı için lezzeti özeldir.
Rize Derepazarı Pide ve Turizm Festivali
PİDE VE TURİZM FESTİVALİ
Derepazarı Belediyesi tarafından her yıl geleneksel olarak düzenleniyor. Festivalin amacı: yörenin yemek kültürünü tanıtmaktır. Festivalde, 2 metre uzunluğundaki pide kesilerek vatandaşlara ikram edilmiştir. Konuşmaların ardından, 3 bin pide, vatandaşlara ikram edilmektedir. Yerel sanatçıların verdiği konserin ardından, havai fişek gösterisi ile festival biter.
Rize Derepazarı
GEZİLECEK YERLER
Rize Derepazarı Park-ı Derya
PARK-I DERYA
İlçe merkezindeki bu park alanı oldukça meşhurdur. Belediye tarafından yaptırılan park alanı içinde: yürüyüş yolu, çocuk oyun alanları, lunapark ve eğlence yerleri bulunuyor. Ayrıca deniz manzarası eşliğinde mangal yakabilirsiniz. Zaten özellikle hafta sonlarında oldukça kalabalık oluyor.
ESKİTOĞLU ŞELALESİ
İlçe merkezine 4 km uzaklıktadır. Deniz kıyısına 500 metre uzaklıktadır. Şelale, yaklaşık 40 metre yükseklikten, iki kademe halinde dökülür. Şelale, kayaların üzerinden birkaç farklı noktadan dökülür. Yarım ay şeklindeki kayalık yamaçlar ilginç görüntü oluşturur. Şelalenin bulunduğu vadiden, eskiden maden çıkarılıyormuş. Şelalenin bulunduğu yerde: restoran ve kafe hizmeti veren bir de tesis bulunuyor.
Görele, Giresun arası uzaklık: 59 km. Görele, Tirebolu arası uzaklık: 18 km. Görele, Eynesil arası uzaklık: 13 km. Görele, Trabzon arası uzaklık: 71 km.
TARİHİ
11’nci yüzyıldan sonra bölgeye Türkmenler yerleşmiştir. Bölgenin ismi “Koralla “ iken, değiştirmişler ve “Görele” olmuştur. Ancak bu yerleşim yeri, 1771 yılında bir isyanın ardından boşaltılmış ve günümüzdeki yerine taşınmıştır. (Osmanlı döneminde Sultan I. Mahmut zamanında (1699-1754) burada çıkan bir ayaklanma, gönderilen Osmanlı donanmasının burayı yakıp yıkmasıyla bastırılmıştır.)
1873 yılında burada Belediye kurulur. 1923 yılında ise İlçe olur. 1916 yılında bölge Ruslar tarafından işgal edilmiştir. İşgal, 13 Şubat 1918 tarihinde sona ermiştir. Bu işgal sırasında, bölgede Ermeni vahşeti ve toplu katliamlar görülmüştür.
Giresun Görele
GENEL
İlçe bağlı bulunduğu Giresun ilinin kuzeydoğusundadır. Kuzeyden güneye doğru, yükselti artar, dağların tepesinde biter. En büyük dağ 2180 metre yükseklikteki Aladağ’dır. Görele’nin 10 km sahil şeridi vardır. Bu yüzden ilçede balıkçılık da önemli yer tutar.
Yöre, iklim gereği her mevsim yağışlıdır. Bundan dolayı her çeşit bitki yetişir. Bunların başında ise fındık, mısır, çay gelir. Ormancılık yaygındır ve büyük önem taşır. Hayvancılık ta yapılır.
Giresun Görele
Kemençe yörede en önemli müzik aletidir. Hatta buraya “Kemençenin Başkenti” denilmektedir. İlçe merkezinde büyükçe bir kemençe heykeli vardır. Görele ilçesinin köylerinde farklı şiveler vardır.
DENİZE GİRİLECEK YERLER
Deliklitaş Halk Plajı
Görele sahilinde bulunan doğal oluşumlu ilginç kaya, yöre halkı tarafından “Deliklitaş” olarak isimlendiriliyor. Burada bulunan Deliktaş ile ilgili söylentiler var. Şöyle ki “borcu olan, derdi olan, çocuğu olmayan delikli taştan geçerse dertlerinden kurtulur” diye bir inanç vardır. Deliklitaşın hemen arkasında bir mağara var. Bu mağaranın da bir arkeolojik alan olduğu söyleniyor.
NE YENİR
Buraya gelip de Karadeniz pidesi yememek olmaz. Burada pide 85 yıllık bir geçmişe sahiptir. Görele de yapılan pide: Görele pidesidir ve pidenin lezzetli olabilmesi için, fırının ısısından pidenin servise sunulmasına kadar birçok özellik vardır.
Yörede: kıymalı, peynirli, kavurmalı, sucuklu, karışık, kaşarlı, kuşbaşılı pide çeşitleri vardır ama ben köy peynirinden yapılan peynirli pideyi öneriyorum. Yok ben pide yemem derseniz, o zaman önerim karalahana yemeğidir.
Giresun Görele Uygulamalı Bilimler Yüksek Okulu
GÖRELE UYGULAMALI BİLİMLER YÜKSEKOKULU
Giresin Üniversitesine bağlıdır. 2009 tarihinde kurulmuş ilçe merkezinde Mimar Sinan İlköğretim Okulu binasında eğitim öğretim başlamıştır. 2014-2015 yılları başında ise Giresun Üniversitesi Görele Güzel Sanatlar Fakültesi binasına yerleşmiştir. 2015 yılında ise, şu anki binasına taşınmıştır. 760 öğrenci eğitim görmektedir.
SİS DAĞI ŞENLİKLERİ-OTÇU GÖÇÜ
İlk olarak 1999 yılında yapılmıştır. Ardından her yıl geleneksel olarak Temmuz ayında yapılmaya devam edilmektedir.
Giresun Görele
GEZİLECEK YERLER
Giresun Görele Şehitlik
ŞEHİTLİK
İlçe merkezinde Kumyalı mahallesinde bulunan şehitlik 1916 yılında yapılmıştır ve burada 67 şehit bulunmaktadır. Birinci Dünya Savaşının devam ettiği günlerde, 27 Temmuz 1916 günü, Ruslar tarafından işgal edilen bölgelerde şehit olanların anısına yaptırılmıştır.
SİS DAĞI VE SİS DAĞI YAYLASI
Sis dağı “C” statüsünde Milli Park ilan edilerek koruma altına alınmıştır.
İlçe merkezinin sahile 40 km uzaklıktaki en büyük dağı olan Aladağ’ın en yüksek tepesi Alimeydan (Sis) dağı 2182 metre yüksekliktedir. Doğu Karadeniz sıradağlarının uzantılarından biridir. Üzerinde yirmi civarında oba vardır.
Sis dağına Giresun-Eynesil yakınlarında sahilden içeri giren yaklaşık 40 km lik köy yolu ile ulaşılır. İlçe merkezinden buraya 1.5 ile 2 saat arasında ulaşılır. Trabzon ve Giresun illeri sınır bölgesindeki bu yörede, Temmuz başına kadar karlar erimez. Bu guruba dahil sis pazarı yaylası, Erikbeli mevkiinin 25 km kuzey batısındadır.
Her yıl Temmuz ayının 3’ncü Cumartesi günü yapılan “Sis Dağı Şenlikleri” yöredeki çok sayıda köy ve obalardan gelenlerle kutlanır. Sis dağı “Milli Park” statüsü verilerek koruma altına alınmıştır. Yaylanın rakımı 2102 metredir.
Sis dağı Yaylasının eteklerinde ve çevresinde: Kabesuyu, Alanobası, Karageliş, Kurtini, Çalış Obası, Oğulbey, Örümcek Obası, Seyit Ahmet Obası, Göcüktane Yaylaları ile çevrilidir. Yaylalar Beyazıt köyü hudutlarındadır.
Giresun Görele Haç Dağı
HAÇ DAĞI
İlçe merkezine 3 km uzaklıktadır. Kuşçulu köyü mevkiindedir. Doğal Sit alanı ilan edilerek koruma altına alınmıştır.
Küçük bir düzlüktür. Burada oldukça büyük tarihi bir çınar ağacı ve hemen altında bir çeşme bulunur. Çeşmenin suyu kışın ılık, yazın soğuk akar. Çınarın hemen yanında köy konağı vardır. Bütün bunların arkasında ise, görkemli Haç dağı görülür.
Uzaktan bakılınca “Haç” a benzediğinden bu isim verilmiştir. Ancak bazıları da bu dağa Haç değil “Haş dağı” derler. Haç dağı, sahilden 3 km uzaktadır. Zirvesinin rakımı deniz seviyesinden 1000 metre yüksekliktedir.
Dağın tepesinde, bir düzlük vardır. Zirvenin güneyinde ise “Evliya” denen bir yer bulunur. Burada şehitlerin yattığı söylenir. Yine zirvenin altında “Dongirik” denen bir mağara vardır. Mağara, içine taş atıldığında “dongirik” diye ses çıkarır ve taş derinlere doğru yuvarlanır.
Mağara ismini bu çıkardığı sesten alır. Mağaranın hemen yanında içi oyuk bir taş bulunur. Bu taşa “dibek taşı” denir. Yağmur yağdığında oyuk içinde biriken yağmur suları yeşilimsi renktedir ve bu suyun şifalı olduğu söylenir.
Hatta vücuttaki sivilce ve siğilleri giderdiği söylenerek suya “Siğil suyu” ismi verilmiştir.
Kanlıdere Muharebe Yeri
İlçe merkezine 6 km uzaklıktadır. Haç dağında 1877-1878 yılları arasındaki Osmanlı-Rus savaşında, önemli bir çatışma yaşanmış ve Ruslar mağlup olmuştur.
Giresun Görele Dokuz Göz Yaylası
DOKUZ GÖZ YAYLASI
Buraya iki yolla ulaşılır. Birinci yol: Yeğenli köyünden, diğer yol ise Daylı köyündendir. Sahile en yakın yayla konumundadır. Yaylanın bir bölümü, Milli Park statüsüne alınmış ve buraya gelenlerin konaklaması için tesis yapılmıştır.
İsmini dokuz ayrı su kaynağı bulunmasından almıştır. Yaylada iki büyük düzlük vardır. Büyük düzlüğün arkasında Sis dağı, diğer tarafında ise Haç dağı ve Karadeniz bulunur. Denizden yükseklik 1000 metredir. Yaylada, her yıl geleneksel olarak “Dokuz göz Yayla Şenlikleri” yapılmaktadır.
Giresun Görele Hapan Kahvesi
HAPAN KAHVESİ
İlçe merkezine bağlı Karlıbey köyü Hapan mevkiinde yol kenarında bir tepe üzerindedir. Günümüzde halen burayı işleten 84 yaşındaki Osman Koyun tarafından 70 yıl önce, tahta ve taş kullanarak inşa edilmiştir. Yapı: tahta kapısı, pencereleri ve taş duvarlarıyla Karadeniz mimari kültürünü yansıtmaktadır.
Yöre halkının araç olmadığı dönemlerde, yol üzerindeki tepede bulunan Hapan Kahvesinde konaklarmış.
Giresun Görele Gelinkaya
GELİNKAYA
Sis dağının güneybatısındadır.
Çanakçı Kuşköyün doğusuna düşen bu doğal kayalık: Sis dağının yamacına yaslanmış, 30-40 metre yükseklikte ve bebeğini sırtında taşıyan bir kadın görünümündedir.
Halk arasında bir söylence vardır. Buna göre “Yıllar önce güzel bir gelin ve çok sevdiği kocasıyla bir de çocuğu varmış. Karı kocayla birlikte oturan bir de yaşlı kaynana varmış. Ailenin geçimi, hayvancılığa dayalıymış.
Yaşla kaynana: bu mutlu aileyi çok kıskanıyormuş. Kaynana çok titiz ve geçimsiz biriymiş. Gelin, çoktan bu yaşlı acuzeyi terk edip gidecekmiş, ama kocasını ve çocuğunu da çok seviyormuş. Bir gün genç gelin, yanında çocuğu ile birlikte, Sisdağının yamaçlarına ineklerini otlatmaya gitmiş. İneklerden Sarıkız diye adlandırılanı çok hoyrat, dik başlı, diğerlerine uymayan, onlardan ayrılıp ormana giden bir hayvanmış.
Genç gelin, bebeğini avutup emzirirken, sarıkız kaşla göz arasında yok olmuş, öteki sığırlardan ayrılıp ormanın derinliklerine gitmiş. Gelin bir süre sonra ineğin yokluğunu fark etmiş ve hemen aramaya başlamış. Genç gelin Sarıkızı bulabilmek için Sisdağını dolanıp dururmuş, her yeri aramış ama ineği bulamamış.
Akşam yaklaştıkça, korkmaya başlamış, eve gitse kaynanadan, dağda kalsa kurttan kuştan korkarmış. Ama hiçbir iz bulamamış ve ağlamaya başlamış. Gözyaşları akan derelere karışmış, karanlık iyice bastırıp gecenin sessizliği çökünce artık yapabileceği bir şey kalmadığını düşünmüş ve Allah’a yalvarmış “Allahım ya beni kuş et uçur ya da taş et dondur” Gelinin yakarışları kabul görmüş ve o an taş olmuş.
Giresun Görele Çavuşlu Beldesi
ÇAVUŞLU BELDESİ
İlçe merkezine bağlı bir sahil kasabasıdır. İlçe merkezine 5 km uzaklıktadır. En yüksek yeri 560 metre rakımlı Kuru Kale Tepesidir. Karadeniz Sahil Transit geçiş yolu, beldenin içinden geçer.
Giresun Görele Çavuşlu Beldesi
Çavuşlu da cam önü denen yerden denize girilebilir. Görele ilçesinin denize girilebilecek iki yerinden birisidir.
Giresun Görele Yavuz Sultan Selim Han Yazlık Konağı
Yavuz Sultan Selim Han Yazlık Konağı
Sultan II Beyazıt oğlu Şehzade Selim, Trabzon Sancağında görev yaparken, Payitaht seferleri sırasında yol güzergahında bulunan Çavuşlu yöresinde konak çevresini çok beğenir ve burada bir Yazlık Konak yaptırır.
Yapı 3 katlıdır. Birinci kademe: yapılabilecek saldırılara karşı korunmak için 1.5 metre kalınlığında, kara taş sur duvarları ile çevrilidir. İkinci kademe: kale tabir edilen yapılardan oluşur. Konağın iki kapısı vardır.
Güney cephesindeki ana kapı “Bab-ı Adalet” yani “Adalet Kapısı” olarak bilinir. Doğu yönündeki ikinci kapısı “Lebi Derya” kapısıdır. Konağın yapımında kullanılan kara taşlar: Kuru kale ve Dokuzgözden temin edilmiş, taşınarak buraya getirilmiştir.
Giresun Görele Kuru Kale-Kurul Kale
Kuru Kale-Kurul Kale
Cenevizliler döneminde yapıldığı tahmin edilen kale: daha sonra Romalılar, Pontuslar, Selçuklular, Rumlar ve Osmanlılar tarafından kullanılmıştır.
Günümüzde yağmalanmış ve talan edilmiş olarak harabe halde durmaktadır. Kalede, Ceneviz döneminden kalma kayalara oyulmuş lahit mezarlar görülür.
Ayrıca yine burada Selçuklu döneminden kalma bir sur kalıntısı bulunmaktadır. Daha da önemlisi günümüzde Kuru kale’den çevrenin muhteşem manzarasını, Sis dağını ve Zıva vadisini izleyebilirsiniz.
Sulu Mağara
Kuru kale çevresindedir. Mağaranın içinde içilebilir bir su kaynağı ve gölet bulunur.
Hınıç Taş Kemer Köprü
Orta ve Merkez Mahalleleri arasındaki vadiden akan “Küçük dere” üzerindedir. Tarihi İpekyolu buradan geçer. Günümüzde köprü sağlamdır. Ne zaman ve kimler tarafından yaptırıldığı bilinmez, muhtemelen 700 yıllık olduğu söylenir.
Giresun Görele Ziva Deresi Vadisi
Zıva Deresi Vadisi
Çavuşlu Beldesinden Karadeniz e dökülen Çavuşlu deresi, Zıva vadisini oluşturur ve bu yol takip edildiğinde Sis dağına çıkılır.
Giresun Tirebolu hakkındaki gezi yazım için Tirebolu
Yenipazar denilince, burada kaldığım bir günlük sürede, yediğim pide nin lezzetini hala unutabilmiş değilim, buralara yolunuz düşerse veya yakınlardan geçerseniz, mutlaka pide yemenizi öneririm. Özellikle, Sümer Pide Salonunda, mutlaka: yuvarlak ve tahinli pide tatmalısınız. Hatta: önce peynirli pide, ardından ana yemek yerine kıymalı pide ve en son tatlı niyetine tahinli pide yiyebilirsiniz.
Aydın Yenipazar
ULAŞIM
Yenipazar, bağlı bulunduğu Aydın il merkezine 41 km. uzaklıktadır. İlçe merkezi, yaklaşık 8 km. lik bir yol ile, Aydın-Denizli-Afyon karayoluna bağlanmaktadır. Ülkemizin ilk demiryolu olan: Aydın-İzmir demiryolu da, aynı yerde, karayoluna paralel olarak uzanmaktadır. Yenipazar-İzmir arasındaki uzaklık: 150 km. Yenipazar-Nazilli arasındaki uzaklık: 16 km.
TARİHİ
MÖ.7’nci yüzyılda, Kimmerler bölgeyi ele geçirirler, ancak daha sonra, Lidyalılar ve Persler, burada hakimiyet kurarlar. Daha sonra ise, Roma ve Bizans ve ardından Selçuklu egemenliği ve 1455 yılında, Cihanoğulları aşireti tarafından, antik Ortasia harabelerinin 5 km. batısında, Telozlar mevkiinde, Yenipazar yerleşim yeri kurulur. Ancak, takip eden süreçte, sıtma salgını çıkınca, yöre halkı bulundukları yerden kaçarak, günümüzdeki Yenipazar ilçesinin bulunduğu yere yerleşirler. Çevre yerleşim yerlerindekiler, burada kurulan Pazar yerine gitmek istediklerinde “haydi yeni kurulan pazara gidelim” şeklinde konuştuklarından, buraya “Yenipazar” ismi verilmiştir.
GENEL
Yenipazar, Aydın ilinin en küçük ilçelerinden birisidir ve yüzölçümü: 180 km. karedir. Yerleşim yeri, Büyük Menderes havzasının orta kısmında bulunmaktadır. Arazinin kuzeyi, ormanlık alanlarla kaplıdır. İlçe merkezinin denizden yüksekliği: 55 metredir. Deniz kıyısından uzaklık ise, 100 km. dir.
Bölgenin ekonomik etkinliklerinin başında, tarım ve hayvancılık gelmektedir. Ayrıca: yoğun olarak bal üretimi yani arıcılık ta yapılmaktadır. Çırçır ve zeytinyağı fabrikaları da bulunmaktadır.
KARAÇAKAL YÖRÜKLERİ ŞENLİKLERİ
Yenipazar bölgesinde, Karaçakal köyünde, her yıl Mayıs ayının ilk Pazar günü şenlikler düzenlenmektedir. Şenliklerin temel amacı: gelenek ve göreneklerin genç nesillere aktarılmasıdır.
NE YENİR. NE İÇİLİR
Yenipazar denildiğinde, benim ilk aklımda kalan, burada yediğim muhteşem lezzetli pidedir. Evet, yolunuz bu yöreye düşerse, hemen çarşı içindeki pide fırınlarından birinde, buraya has pide yemenizi şiddetle öneriyorum ki, inanın yalnızca pide yemek için, yani bu lezzeti tatmak için, buraya gelen birçok ziyaretçi bulunduğunu duydum.
GEZİLECEK YERLER
Aydın Yenipazar Yörük Ali Efe Müzesi
YÖRÜK ALİ EFE MÜZESİ
Milli kurtuluş mücadelesinin kahramanlarından Yörük Ali Efe’nin ölümüne kadar yaşadığı ev, 1980’li yıllarda çıkan yangın sonucu yanmış ve bunun sonucunda, varisleri, onarılarak müze yapılmak üzere, evi, resmi makamlara bağışlamışlardır. 1999 yılına gelindiğinde, ev aslına uygun olarak restore edilmiş ve 2001 yılında ziyarete açık hale getirilmiştir. Müzede: Yörük Ali Efenin kullandığı ve varisleri tarafından müzeye bağışlanan şahsi eşyaları sergilenmektedir. Müzenin bahçesinde ise, Yörük Ali Efenin mezarı bulunmaktadır.
BEYLER KULESİ-DONDURAN KALESİ
İlçe merkezine bağlı, Donduran köyündedir. Kim tarafından ve ne zaman yaptırıldığı bilinmese de, yapıldığı dönemde gerek yerleşim yeri ve gerekse Menderes ovasına hakim bir konumda yapılmıştır. Yapı: moloz taş, tuğla ve mermer devşirme malzeme kullanılarak yapılmıştır. Bir, iki ve teras katından oluşmaktadır. Ancak, kat döşemeleri ahşap yapılmış ve yandığı için günümüze ulaşmamıştır. Teras kat duvarlarında, mazgal delikleri bulunmaktadır. Kuleye giriş: muhtemelen çekme köprünün iç tarafındaki merdivenlerden sağlanıyordu. Çekme köprünün makara sistemi kalıntıları, günümüzde görülmektedir.
Aydın Yenipazar Alhan Hamamı
ALHAN HAMAMI
İlçe merkezine bağlı, Alhan köyü üzerinde, bir tepede zeytinlik bölgede bulunmaktadır. Yapı: iki parçalıdır. Ancak, ön planda kubbeli hamam yapısı görülmektedir. Arka plandaki yapının ne olduğu hakkında net bilgiler bulunmamaktadır. Muhtemelen, ön cephedeki hamam, arka cephedeki yapıya nazaran daha uzun süre kullanılmıştır. Hamam ise, birçok kez yıkılmaktan ve tahripten korunmuş, zaman zaman tamiratlar geçirmiştir.