İtalya ve Pisa denilince ilk akla gelen “Pisa kulesi” yani “eğik kule” dir.
Ama, Pisa şehrinde, bunun yanında, birkaç Ortaçağ dönemi yapısı daha var.
Hatta, bu şehre, küçük “Floransa” diyenler bile var. Yine de, siz bu şehre yolunuz düşerse, bir gün içinde, şehrin güzelliklerini gezip görebilecek şekilde, plan yapmalısınız.
Peki gidilmeli mi, bence gidilmeli ve görülmeli, özellikle İtalya gezisinde, Roma-Floransa gezisi yaparsanız, küçük bir gayret ile, zaman ayırarak, mutlaka Pisa şehrini de görmelisiniz.
ULAŞIM
Floransa şehrine, 1 saat uzaklıktadır. Bu durum, şehrin ziyaret edilmesi için en uygun nedendir. Trenle bu yolu alabilirsiniz. Tren ücreti: 5.80 Euro’dur. Tren istasyonuna indiğinizde, Pisa kulesinin bulunduğu yere, 15 dakikalık bir yürüyüş ile ulaşabilirsiniz. Hatta: kulenin bulunduğu yeri gösteren bolca tabela olması, büyük avantajlıdır.
Şehirde: “Gaileo Galilei” havaalanı bulunmaktadır. Havaalanından, şehir merkezine 10 dakikada ulaşmak mümkündür.
TARİH
Ortaçağ dönemlerinde, şehir, önemli bir Akdeniz limanı olmuştur. Yani, bir anlamda “İtalyan Denizcilik Cumhuriyeti” olmuştur.
12’nci yüzyılda: Kuzey Afrika ve İspanya ile ticaret geliştirilmiş ve şehir zenginleşmiştir.
Ancak, Arno ırmağının alüvyonlar ile dolması ve 1280 yılında, yüzyıllar boyunca rekabet halinde bulundukları Cenovalılar ile yapılan savaşta alınan yenilgi, Pisa şehrinin gelişimi ve zenginliğini engellemiştir.
1405 yılından sonra, şehir, Floransa’nın egemenliğine girer.
II. Dünya savaşında ise, şehirde, büyük tahribat olur.
GENEL
Şehir, Orta İtalya’nın Toscana bölgesindedir. Arno nehrinin denize dökülen ağzının, sağ kıyısındadır.
Şehirde, 100 bin kişi yaşamaktadır. Ancak, bu şehirden söz ederken: “Pisa Üniversite” sinden söz etmemek olmaz.
Çünkü: bu 100 bin nüfuslu şehirde, ilaveten 60 bin üniversite öğrencisi barınmakta ve bunlar, şehrin kültürel hayatını etkilemektedirler. Şehir merkezindeki sokaklar, sık sık üniversite öğrencileri tarafından doldurulmaktadır.
Şehirde: Akdeniz iklimi hakimdir. En sıcak ay: 28-29 derece ile, Temmuz ve Ağustos aylarıdır. En soğuk aylar ise: ortalama 2 derece ile, Aralık-Ocak-Şubat aylarıdır. Yağışlar, Ekim-Kasım aylarında yoğunlaşır.
Şehirde: gece hayatı denilince: bir çok kulüp ve canlı müzik mekanı bulunduğunu bilmelisiniz. Özellikle: Borgo Stretto bölgesinde: gerek bar ve gerekse restoranlar yoğun olarak bulunmaktadır. Üniversite öğrencileri: Piazza Garibaldi ve Lungarni bölgelerinde dolaşmaktadırlar.
Turizm özellikleri incelendiğinde: günümüzde, şehirde: birkaç tarihi saray, 20 civarında kilise ve Arno ırmağı boyunca sıralanmış tarihi köprüler görülmektedir.
Ayrıca, her yıl 16 Haziran tarihinde, şehrin koruyucu azizi için “Luminara” festivali düzenlenmektedir. Bu festivalde, dün batımında, binlerce mum yakılır, daha sonra çeşitli etkinlikler düzenlenir, gece boyunca havai fişekler atılır.
ALIŞVERİŞ
Şehirde, birçok ürünün, özellikle el sanatı ürünlerinin satıldığı bir Pazar yeri olarak “Piazza di Cavalieri” önem kazanıyor.
Ayrıca: Pisa kulesi çevresinde, turistlere yönelik hediyelik eşyaların satıldığı yerler, tezgahlar görebilirsiniz.
Ancak, özellikle bu tezgahlardan alışveriş yaparken, mutlaka pazarlık yapmanızı öneririm.
Diğer objelerin ise, orijinalliği şüphelidir, sahte ürün satın almamaya dikkat etmelisiniz. Özellikle, güneş gözlüklerine dikkat.
Ama, şık mağazaların bulunduğu bir yer düşünürseniz, bu kez “Borgo Stretto” caddesine gitmeniz gerekir.
Peki, bu şehirden ne satın alınır? Özellikle: Toscana ekmeği, Pecorino peyniri, Monte Piano zeytini düşünebilirsiniz.
NE YENİR
Pisa şehrine yolunuz düşer ve yerel lezzetlerden tatmak isterseniz, mutlaka “Biscotti” yani “kurabiye/büsküvit” denemelisiniz.
Bunun dışında, yemek yemek için “Head” bölgesini düşünün. Burada: çok iyi ve uygun fiyatlı restoranlar bulabilirsiniz.
Pisa kulesinin bulunduğu yerde “Kinzica” isimli, restoran-pizzacı önerebilirim.
Son olarak, burada mutlaka dondurma yemelisiniz. Sadece 2-3 Euro karşılığında, muhteşem bir dondurma yiyebilirsiniz.
GEZİLECEK YERLER
Evet, Pisa şehrindeki gezimize, bulunduğumuz yerden bir şekilde: Piazza del Miracoli meydanına ulaşarak, şehrin en ünlü anıtlarının ve yapılarının bulunduğu yerden başlayacağız. Bir şekilde, bu meydana ulaşıyoruz.
Şehirde: turistlerin en yoğun olarak ziyaret ettikleri yerdir. Özellikle: yaz döneminde, meydandaki çimenlerin üzerinde o kadar çok turist bulunur ki, yürümekte zorlanırsınız.
Bu arada: Pisa kulesinin eğriliğini bilenler, ilginç fotoğraf çektirme yarışına girerler, elleriyle Pisa kulesini düzeltmeye çalışır şeklinde, değişik fotoğraflar verirler.
PİAZZA DEİ MİRACOLİ-DUAMO MEYDANI
Katedral meydanı: şehrin kalbindedir ve dünyada, Ortaçağ sanatının en güzel örneklerinin bulunduğu bir yer olarak dikkati çekmektedir.
Meydan, öte yandan “Piazza del Miracoli” yani “Mucizeler Meydanı” olarak da bilinir.
Meydanın en büyük özelliği: 1987 yılında, UNESCO tarafından, Dünya Kültür Mirası Listesine dahil edilerek koruma altına alınmasıdır.
Meydanda: 4 büyük dini yapı görülür.
Bunlar
1. Domo-Katedral
2. Campanile-Çan kulesi
3. Vaftizhane,
4. Camposanto
TORRE PENDENTE-PİSA KULESİ
Katedralin çan kulesi olarak, 1173 yılında inşaatına başlanan kule yapısı, 1350 yılında tamamlanmıştır. 8 katlıdır. Elbette, en büyük özelliği “eğik” olmasıdır.
Neden? Çünkü; kule, alüvyonlar üzerine ve fazla derin olmayan bir temel ile yapılmış ve yapıldığı dönemde, üçüncü katına gelindiğinde eğilmeye başlamıştır.
Bunun üzerine, binanın yapımı, 100 yıl boyunca durmuştur. 1272 yılında ise, üst katlarda, eğimi engellemek için, bir taraf, diğer tarafa göre daha uzun yapılarak inşaat tamamlanmıştır.
1319 yılında, yedinci ve son kat bitirilir.
İnşaat tamamlandığında, eğim: yaklaşık 1 derece (80 cm) dir. 1990 yılına gelindiğinde ise, eğim: 5.5 derecedir.
Bunun üzerine, yıkılma tehlikesine karşı: 2000 yılında, kulede, sağlamlaştırma çalışmaları yapılmış ve eğilmenin devamı engellenmiştir.
2010 yılında ölçülen eğim: yaklaşık 4 derece civarındadır.
İlginç, İtalyanlar, bu kulenin yıkılmasını önlemek için, eğitim kontrol altına alma çabalarını sürdürüyorlar ama öte yandan, her yıl milyonlarca turist, bu eğik yani yamuk kuleyi görmeye geliyorlar.
Evet, kulenin yüksekliği: 60 metredir. Kulenin üstünde: 7 tane çan bulunmaktadır.
Bunların: en eskisi, 1655 yılı yapımı ve 3600 kg. ağırlıktadır. En yenisi ise, 1606 yılı yapımı ve 652 kg. ağırlıktadır.
Bir zamanlar: ünlü fizikçi “Galile”, buraya tırmanmış ve cisimlerin düşme hızı ve yerçekimi konusunda çeşitli deneyler yapmıştır. Galile, Pisa şehrinde doğmuştur.
Evet, sizde, dünyaca ünlü bu kulenin, 296 basamak merdivenle tırmanılan tepesine, 40 kişilik guruplardan birine katılarak çıkabilirsiniz.
2001 yılında ziyarete açılan kulede, bu sayı kısıtlaması, tamamen güvenlikten kaynaklanıyor.
Ancak, bunun karşılığında, 15 Euro ücret ödemeniz gerekiyor.
Hatta: bu aldığınız bileti, kullanma zamanınız belirleniyor, yani bu aldığınız bileti, en geç 3 saat içinde kullanmanız şart, yoksa bilet geçerliliğini yitiriyor.
Bu yüzden, önceden bilet satın almayın, kuleye girmeyi düşündüğünüz anda bilet satın alın.
DUOMO:
Daha önceki yazılarımda belirtmiştim, bizdeki “Ulucami” ismi gibi, İtalya şehirlerinde de, en büyük ve ünlü katedrallere, yani dini yapılara “Duomo” ismi veriliyor.
Pisa şehrindeki Duomo katedrali de, dünyanın en iyi “Romanesk” katedrallerinden birisidir. Pisa başpiskoposu, 1092 yılından bu yana, burada ikamet etmektedir.
Katedralin yapımına başlanılması konusunda bir söylenti var: 1062 yılında, Pisa Cumhuriyeti askeri güçleri, Toscany kıyılarında, bir Müslüman askeri birliği bozguna uğratmışlar ve bunun onuruna, bu katedrali inşa etmeye başlamışlar.
Yapı: Buscheto tarafından yapılmıştır. İnşaata 1064 yılında başlanmıştır. Romanesk mimari özellikleri taşımaktadır.
Cephe: mermer ve renkli mermer diskler, beyaz ve gri taş kullanılarak yapılmıştır. Merkez kapı: ilk yapıldıktan sonra çıkan bir yangın sonucu yanmıştır.
Bunun üzerine, 1595 yılında; bronz kapı yapılmıştır.
Dış doğu ucunda, yükselen bir sütun üzerinde bulunan heykel, yapıldığı dönemde, yani 11 ve 12’nci yüzyıllar arasında, dünyanın en büyük metal heykeli olarak önem kazanmıştır. (Bu heykel, günümüzde Katedral Müzesinde sergilenmektedir)
Yapının uzunluğu: 100 metre, yüksekliği 54 metredir. Cephe genişliği: 35.40 metredir.
Yapının içine gelince: iç kısım, siyah ve beyaz mermerler ve altın yaldızlı bir tavan ve fresk süslemeler ile bezenmiştir.
Bu bezemelerin, büyük ihtimalle: 1595 yılındaki büyük yangın sonrasında yeniden yapıldığı düşünülmektedir.
Ancak: yapının içinde bulunan mozaik bezemeler, bu yangında yok olmamışlardır.
Buraya yolunuz düşerse, yapının içindeki “Hz. İsa” mozaiğini mutlaka görmenizi öneririm.
Son olarak: bütün Katolik şehirlerinde olduğu gibi, bu şehrin de koruyucu bir azizi var. Pisa şehrinin koruyucu azizi “Tino da Camaino” nun kemiklerinin bulunduğu mezar: Roma imparatoru VII Henry tarafından, 1315 yılında yaptırılmıştır.
Ayrıca: Papa VIII Gregory’in mezarı da buradadır.
BATTİSTERO-VAFTİZHANE
Yine, aynı bölgededir. St. John için adanmıştır ki kubbenin üstünde heykeli bulunmaktadır. Yuvarlak, Romanesk tarzı yapı: 12’nci yüzyıl ortalarında yapılmıştır. İtalya ülkesinin en büyük vaftizhanesidir. Çevresinin uzunluğu: 107 metredir.
Bu yapı da, akustiğiyle önem kazanmaktadır. Yapının içinde, koro herhangi bir eser icra ettiğinde, sesinin 2 km. uzaklıktan duyulduğu söyleniyor.
CAMPO SANTO MONUMENTALE-ANIT/ESKİ MEZARLIK
Katedral meydanının kuzeyindedir. Çevresi duvarlarla çevrili mezarlığın, dünyanın en güzel mezarlığı olduğu iddia edilmektedir.
Burası “kutsal topraklar” olarak anılıyor. Çünkü: bir söylentiye göre: 12’nci Haçlı seferi sırasında, Pisa Başpiskoposu Ubaldo de Lanfranchi: “buraya gömülecek cesetlerin, 24 saat içinde çürüyerek yok olacağını” söylemiştir.
Dolayısı ile, burası kutsal topraklar olarak kabul edilmiştir. Hatta: temelde, buraya, haçlılar tarafından, Kudüs’ten toprak getirildiği de söylenir.
Dikdörtgen şeklindeki yapı: önceki mezar zemin üzerine inşa edilmiştir. Mimari tarz: Gotik. İnşaata 1278 yılında başlanmış ve 1464 yılında tamamlanmıştır.
Başlangıçta, buranın tamamen orijinal bir mezarlık olması düşünülüyorsa da, sonradan bir kilise (Santissima Trinita) haline getirilmiştir.
Yapı içinde, 3 şapel bulunmaktadır. Bunların en eskisi: 1361 tarihli “Ligo Ammannati” şapelidir. II. Dünya savaşındaki bombardıman sırasında: gerek yapı ve gerekse lahitler büyük zarar görmüştür.
Bunun üzerine, fresklerin bir bölümü: Sinopie Müzesinde sergilenmektedir.
Günümüzde, burayı ziyaret ederseniz: içeride, Roma dönemine ait, büyük bir lahit koleksiyonu görebilirsiniz.
Bu lahitler, daha önce tüm katedral çevresinde, dağınık olarak bulunuyor iken, bu mezarlık inşa edildikten sonra, ortadaki çimenlik bölüm üzerinde toplanmışlardır.
Ayrıca: duvarlarda çeşitli freskler görebilirsiniz. Bunların en eskisi, 1360 yılından kalmadır.
Güney batı tarafından “Çarmıha germe” freski, Francesco Traini tarafından yapılmıştır ve ilgi çekmektedir.
SPEDALE NUOVO Dİ SANTO SPİRİTO
Burası, 1257 yılında inşa edilen bir hastane yapısıdır. Bu yapıda: yoksullar, hastalar, terk edilmiş çocuklar ve hacılar sığınmışlardır. Yapı içinde: Santa Chiara isimli küçük bir kilise bulunmaktadır.
1562 yılında, Medici ailesinin hükümranlığı sırasında, yapı, yeniden yapılandırılmıştır. Tüm kapı ve pencerelere, gri kumtaşı kaplı dikdörtgen alanlar, yeniden modifiye edilmiştir.
Bina: yakın geçmişe kadar hastane olarak kullanılmakta iken, 1979 yılında, Sinopias Müzesi olarak hizmetini sürdürmektedir.
Evet, meydanın merkezindeki bu yapıları gezdikten sonra, hemen yakındaki, 2 müzeyi ziyaret ediyoruz. Hemen katedralin karşısındaki uzunca yapının, kıyısında: yüzlerce hediyelik eşya satıcısı tezgahlar bulunuyor.
Bunları gezerken, mutlaka ilginizi çekecek bir şeyler bulabilirsiniz. Bu yapının hemen arka bölümünde 2 müze var.
MUSEO DELL’OPERA DEL DUOMO
Bu müzede, ünlü heykeltıraş Pisonu’nun heykelleri ve katedral hazineleri bulunmaktadır.
MUSEO DELLE SİNOPİE-SİNOPİAS MÜZESİ
Müzede: Camposanto fresklerinin orijinalleri bulunmaktadır. Bunlar: anıt mezarlıkta bulunan: kırmızı aşı boyalı, yeşilimsi ve kahverengi toprak rengi ile yapılan fresklerdir.
Buranın hemen kuzeyindeki caddeden biraz yürürseniz, bu kez, şehrin önemli bir yeşil alanı ile karşılaşacaksınız.
ORTO BOTANİCO Dİ PİSA
Burası, Pisa Üniversitesi kontrolündeki bir botanik bahçesidir. Bahçe, ilk olarak: 1545 yılında kurulmuştur. Avrupa’nın ilk üniversite botanik bahçesidir.
Bulunduğu yere, 1591 yılında taşınmıştır. Aynı zamanda, İtalya ülkesinde ilk inşa edilen demir çerçeveli sera da buradadır.
Günümüzde, bu bahçede: 1591 yılında inşa edilen botanik enstitüsü binası, bitki bahçeleri ve deniz kabukluları koleksiyonları görülebilir.
Daha sonra: 63 Via Santa Maria caddesinden yürümeye devam ediyoruz ve Arno nehrinin kıyısına vardığımızda, yine güzel bir yapı ile karşılaşıyoruz. Hemen solda, bir saray yapısı var.
PALAZZO REALE-ULUSAL MÜZE
1989 yılında, bazı özel koleksiyonların sergilenmesi için hazırlanmıştır. Müze binası: 17 ve 19’ncu yüzyıllar arasında, burada yaşayan aristokratların yaşam tarzını göstermesi açısından ilginçtir.
Müzede: tarihi zırhlar, İtalyan ve Flaman sanatçılara ait resimler ve resmi portreler görülmektedir.
Buradan sonra, sol yöne ilerliyoruz. Arno nehrinin kıyısındaki bu güzel yürüyüşten sonra, ilk köprüden, nehrin karşı kıyısına geçiyoruz.
Köprüyü geçince, yine sola dönüyoruz, Arno nehrinin kıyısındaki güzel bir kilise yapısını göreceğiz.
SANTA MARİA DELLA SPİNA
Burası, 1230 yılında yapılmış, Gotik mimari özellikleri taşıyan, küçük bir kilisedir. Kilisenin isminin sonundaki “Spina” kelimesi, sonradan eklenmiştir.
Çünkü: 1335 yılında, söylentilere göre: Hz. İsa, çarmıha gerildiğinde, başında bulunan taçın, diken parçalarından birisi, buraya getirilmiş ve “diken” kelimesinin, İtalyanca anlamına istinaden, kilisenin isminin sonuna “Spina” yani “diken” kelimesi eklenmiştir.
Ancak, daha da ilginç olanı: 1870 yılında, Arno nehrinin taşkın felaketlerinden korunması için, kilise bulunduğu yerden sökülmüş ve günümüzdeki daha yüksek konumlu yerine taşınmıştır.
Başta da söylediğim gibi: yapı, Gotik mimari özellikleri taşımaktadır.
Ancak: gördüğünüzde hissedeceğiniz gibi, Avrupa’nın en ünlü Gotik yapılarından biri olarak öne çıkmaktadır. Özellikle, mermer cephesi ilgi çekmektedir.
Ayrıca: 14’ncü yüzyılda, birçok sanatçı tarafından, yapının dış kısmı, birçok heykel ile zenginleştirilmiştir.
Yani, sonuç olarak yapının dört cephesi de, zengin bezemeler ile süslenmiş ve tam bir görsel zenginlik yaratılmıştır.
Yapının içine gelince: dışı kadar muhteşem değil, daha sade bir görüntü sunuyor.
Evet, gezimizin bu bölümü burada bitiyor.
ŞEHİRDE GEZİLECEK DİĞER YERLER
PALAZZO DELLA CAROVANA
Burası, bir saray yapısıdır.
Yapı: 1560-1564 yılları arasında yapılmıştır. Yapılış amacı: Stephen Şövalyelerinin bir karargahı olmasıdır. Yapının cephesi ve cephede bulunan heykeller: yapıldığı dönemi yansıtmakta ise de, yapıda bulunan resimler: 19 ve 20’nci yüz yıl arasındaki döneme aittir.
Heykeller arasında: Medici arması ilgi çekmektedir. 1563 yapımlı: Toskana Grand Dükü büstleri dikkati çeker.
Ön cephedeki, çift taraflı merdiven: 1820 tarihinde yapılmıştır. Yapının salonunda, 16’ncı yüzyıl yapımı, çeşitli resimler görülebilmektedir.
SANTO STEFANO DEİ CAVALİERİ
Burası bir kilisedir. 17’nci yüzyılda yapılmıştır. Burada: Donatello tarafından yapılan bir büst ve çeşitli sanatçıların resimleri bulunmaktadır.
Ama, buranın en ilgi çeken yanı: 16 ve 18’nci yüzyıllar arasındaki deniz savaşlarında elde edilen ganimetlerin sergilendiği yer olmasıdır.
Bu sergide bulunan bazı objeler: 1571 yılında yapılan Lepanto deniz savaşında ele geçirilen Ali Paşa” Amiral gemisinin savaş flamasıdır.
MUSEO NAZİONALE Dİ SAN MATTEO
Piazza San Matteo bölgesindedir.
Müzede, tüm Pisa şehri ve çevresindeki kiliselerin orijinal eserleri sergilenmektedir. Yapı ise: Toskana bölgesi, Rönesans sanatının en büyüleyici eserlerinden birisidir.
Burada, 12 ile 15’nci yüzyıllar arasındaki döneme ait, resim ve heykeller sergilenmektedir.
Eserleri sergilenen sanatçılardan öne çıkanlar: Pisano, Giovanni, Martini, Masaccio.
ESKİ GEMİLER MÜZESİ
San Rossore istasyonu çevresindeki alanda, yürütülen çalışmalar sırasında, 1998 yılında, şehrin antik limanı kalıntıları ortaya çıkarılmıştır.
Helenistik ve geç Roma dönemine ait bu kalıntılar: antik Medici cephaneliklerinin bulunduğu yerde sergilenmektedirler. Burada, eski gemi kalıntıları görebilirsiniz.
ŞEHİR DIŞINDA GEZİLECEK-DENİZE GİRİLECEK YERLER
VİAREGGİO
Toskana bölgesinde, şehrin, deniz kıyısında, plajlarıyla ünlü bir bölgesidir. Burada, güzel ve temiz plajlar, restoranlar ve dükkanlar bulunmaktadır.
Şehir merkezine, 20 km. uzaklıktadır. Floransa şehrine 80 km. ve Siena şehrine ise, 130 km. uzaklıktadır.
Kumlu plajlar, özellikle çocuklar için idealdir. Derinlik, denizde uzun süre gidildikçe artar.
FORTE DEİ MARMİ
Buranın en büyük özelliği: 18’nci yüzyılda inşa edilmiş, 300 metre uzunluğundaki iskeledir. İskele: bölgeden çıkarılan mermerlerin nakliyesi için inşa edilmiştir.
Muazzam ve son derece beyaz “Carrara” mermer blokları, özellikle Michelangelo tarafından, tüm zamanların en büyük heykelleri haline getirilmiştir.
Ancak, bölge, özellikle, son yüzyılda, burası, önemli bir turizm merkezi haline gelmiştir. İskele çevresinde: Apuan Alpleri bulunmaktadır.
Bunların ön tarafında bulunan kıyı kesimi, muhteşem bir güzellik gösteriyor. Daha doğrusu “Toskana Riviera” sı ortaya çıkıyor.