Dilovası, tamamen ve sadece sanayi, sanayi tesisleri, yoğun bir hava kirliliği, ama bence buralardan yolunuz geçerse, zaman ayırıp Tavşancıl beldesinde Yahya Kaptan, kurtuluş mücadelesi tarihimizde önemli bir yeri olan ve bir muhbirin ifadesiyle yakalanarak uğruna savaştığı ülkenin jandarması tarafından hunharca öldürülen Yahya Kaptan’ın bizzat Atatürk’ün emriyle yaptırılan mezarını ziyaret ediniz. Başkaca bir tarihi, turistik yer yoktur.
ULAŞIM
Dilovası, Gebze arası uzaklık: 8 km. Dilovası, İzmit arası uzaklık: 25 km. Dilovası, İstanbul arası uzaklık: 45 km. Dilovası-Hersek burnu arasında, TEM ve E-5 trafiğini rahatlatmak için Gebze-İzmir otoyolu projesi dahilinde, İzmit Körfez Köprüsü yapılmıştır.
TARİHİ
Bölge, antik dönemde Nikomedya Krallığına bağlı bir kıyı yerleşim yeridir. “Libyssa” ismiyle tanınır. İzmit körfezinde, karşı kıyıya en yakın yer burasıdır. Hersek burnu ile Diliskelesi arasındaki deniz mesafesi çok kısa olduğu için, Roma, Bizans ve Osmanlı döneminde burası önemli yerleşim yerleri olan Bursa ve İznik’e en kısa ve hızlı yoldan ulaşmanın sağlandığı bir geçit yeri olarak kullanılmıştır.
Buranın tarihinde önemli bir husus: dönemin en önemli kişilerinden olan Kartacalı politikacı ve general Hannibal, MÖ 247 ile 182 yılları arasında burada yaşamıştır. Çünkü, Kartaca’da Romalılarla savaşan Hanibal yenilir ve kuzeybatı Anadolu’daki Nikomedya krallığına sığınır ve bir süre Libyssa’da kalır. Ancak, bir süre sonra Romalılara teslim edileceğini anlayınca, yüzüğünde taşıdığı zehri içerek intihar eder ve ölür.
Diliskelesi (günümüzdeki Dilovası) 14’ncü yüzyılda Osmanlı topraklarına katılır. Karşı kıyıda bulunan Karamürsel, Ereğli ve Hersek’e geçişlerde kullanılmıştır. Çünkü İzmit körfezini dolaşmak istemeyenler için, en kısa geçiş yolu burasıdır.
1’nci Dünya Savaşının ardından İngilizler, Gebze’yi işgal etmek için Diliskelesine asker çıkartırlar. Yunan askerleri ise, Diliskelesi tren istasyonunu kullanmışlardır. Yunan askerleri, Tavşancıl, Çerkeşli ve çevre beldelere ulaşarak her türlü baskıyı uygulamışlardır.
1955 yılında E-5 kara yolunun geçmesiyle, bölge değer kazanır. 1960’lı yıllarda Dilovasında sanayileşme başlar. 1980’li yıllarda nüfus hızla artar, gecekondulaşma ve kentleşme başlar. Aynı dönemde birçok fabrika kurulur. 2008 tarihinde Dilovası ilçesi kurulur.
GENEL
Sanayileşmenin yarattığı tüm olumsuzluklara rağmen, denizin, yeşilin ve sanayinin iç içe olduğu bir yerdir. Kuzey-güney doğrultusunda uzanan vadi tabanına oturmuş olan sanayi tesisleri, İzmit, İstanbul hatta Türkiye’nin en önemli tesisleridir. Güneyinde İzmit körfezi bulunur. Dilovası sanayileşmenin getirmiş olduğu göç olgusunu hızla yaşayan bir bölgedir.
Doğu Anadolu, Karadeniz, Marmara ve diğer bölgelerden insanların yoğun şekilde yerleşmiş olduğu bir ilçedir. Ancak sanayi tesislerin ve konutların bir arada bulunduğu bölgede, hava kirliliği yoğundur. Üç tepenin arasındaki bir ovada bulunan ilçe, adını da doğrudan doğruya bu ovadan almaktadır. Bölgede bulunan “Dilderesi” yaklaşık 12 km uzunluğundadır. Dilovası sınırları içinden geçerek İzmit körfezine dökülür.
GEZİLECEK YERLER
TARİHİ KÖPRÜ
İlçe içinden geçen İstanbul-Ankara karayolunun güney batısında, Dilderesi üzerinde bulunan tarihi köprü; (halk arasında Mimar Sinan köprüsü, Diliskelesi köprüsü olarak da tanınır) 16’ncı yüzyılda Kanuni Sultan Süleyman tarafından Mimar Sinan’a yaptırılmıştır. Osmanlı devletinin doğuya uzanan en önemli yolu olan İstanbul-Bağdat yolu üzerindedir.
Eskiden şehirlerarası yol bu köprü üzerinden geçerken, günümüzde yaklaşık 50 metre kuzeyden geçmektedir. Köprü günümüzde araç trafiğine kapalıdır, yaya geçişlerine açıktır.
Köprünün kitabesi yoktur.
Köprü 45 metre uzunluğunda ve 3 gözlüdür. Köprünün genişliği 6.5 metredir. Kemerlerin arasında sel suyun yükselmesine karşı yapılmış sivri kemerli ince uzun tahliye gözleri vardır. Köprü yapılında kullanılan taş, düzgün kesilmiş kalkerdir. Kemerlerde, tahliye gözleri ve duvarlarda, küçük boyutlu taşlar kullanılmıştır.
Direnç gerektiren ayaklar ve sel yaranlar ise, daha büyük boyutlu taşlar kullanılarak yapılmıştır. Ana kemerin kilit taşı, çok belirgin şekilde dışa taşkındır. Köprünün korkulukları, mevcut kısma zarif bir kornişle bağlanarak yenilenmiştir. Çok fazla tahrip görmüş olan esas döşemenin üzeri betonla kaplanmıştır.
Klasik Osmanlı köprülerinde uygulanan sivri kemer formlarının bu yapıda da kullanıldığı görülür. Köprü, yapıldığından bu yana herhangi bir bakım ve onarım görmeden günümüze ulaşmıştır, yani bu durum ne kadar sağlam yapıldığının kanıtıdır.
TAVŞANCIL BELDESİ
Merkez Cami
Cami, Tavşancıl merkezindedir.
Belde merkezindeki cami, Evliya Çelebinin 1629 yılında geçerken gördüğü camidir. Cami: bodrum, ibadet ve mahvel katından oluşmaktadır. İçi ahşap, cephesi ise kesme taşlardan yapılmıştır. Minberi yoktur. İnşa tarihi ve kim tarafından yapıldığı bilinmemektedir. Üzerinde kubbe yerine çatı bulunur. Camiye 1818 yılındaki onarım sırasında çeşitli ağaç işlemeler ve asma katı destekleyen ağaç sütunlar ilave edilmiştir.
Yahya Kaptan Mezarı
1891 yılında Makedonya’da doğan, daha sonra Tavşancıl yöresine yerleşip, Kurtuluş savaşında Mustafa Kemal Atatürk’ün yanında yer alarak, Kocaeli yöresinde milis kuvvetlerinin komutanı olan Yahya Kaptan, Balkan savaşı ile Birinci Dünya savaşında da önemli görevlerde bulunmuştur. Özellikle: Kurtuluş Savaşında, İstanbul’dan Anadolu’ya gitmek isteyenlere yardım etmiştir. İstanbul-Kocaeli yöresinde Kuvay-i Milliye örgütü ile çeşitli eylemlerde bulunmuştur. Son olarak Tavşancılda girdiği çatışmada yakalanır ve 9 Ocak 1920 tarihinde 29 yaşında iken öldürülür.
Olayın en kötü yanı: bir muhbirin ifadesiyle yakalanmış ve uğruna savaştığı ülkenin Jandarması tarafından hunharca (başı kesilerek) şehit edilmesidir. Burada göreceğiniz mezar anıtı, bizzat Atatürk’ün emriyle yaptırılmıştır. Atatürk, Yahya Kaptan için “Nutuk” ta 20 sayfa ayırmış, Yahya Kaptan’ın ölümünün ardından iki kızını himayesine almıştır.
Kocaeli Gebze hakkındaki gezi yazım için Gebze