Digor, il merkezi Kars’a 44 km uzaklıktadır. Digor, Tuzluca arası uzaklık: 56 km.
TARİHİ
İlçenin geçmişi, tarihi hakkında çok net bilgiler yoktur. 1887-1888 yılları arasında, beş Türk ailesinin gelerek bölgeye yerleştikleri ve Digor ilçesi yerleşiminin ilk yerleşimini sağladıkları tahmin edilmektedir.
İlçe Osmanlı döneminde, Arpaçay ilçesine bağlı bir köydür. Daha sonra Kağızman ilçesine bağlanmıştır. 1953 yılında ilçe olmuş ve Kars iline bağlanmıştır. Kars ile birlikte 40 yıl Rus işgali altında kalan Digor, 22 Ekim 1920 tarihinde Rus işgalinden kurtulmuştur.
GENEL
İlçenin doğusunda Ermenistan vardır. İlçe toprakları Erzurum-Kars platosunun doğu ucuna kadar uzanmaktadır. İlçe topraklarında Digor çayı bulunur. İlçenin denizden yüksekliği 1450 metredir. İlçenin ekonomisi tarım ve hayvancılığa dayanır.
Ünlü Türk Şairi Dede Korkut’un Digor’da yaşadığı iddia edilmektedir. Sonuç olarak, ilçede işsizlik ve buna bağlı dış göç yaygındır.
GEZİLECEK YERLER
BEŞ KİLİSE
Manastır, Ani yöresinin yaklaşık 25 km güneybatısındadır. Digor ilçe merkezine 3 km uzaklıktadır.
Digor ilçe merkezine yakın ve Tekor (Digor) olarak bilinen bir vadinin içinde, üç kaya çıkıntısı üzerine kurulmuştur.
Burada bir arada bulunan beş kilisenin hepsi, kubbeli ve özenle kesilen kesme taşlardan yapılmıştır. Bunlar: Aziz Karapet, Meryem Ana, Aziz Stefanos, Aziz Krikor ve Aziz Sarkis kiliseleridir. Ancak sadece Aziz Sarkis kilisesi günümüze ulaşmıştır. Üzerinde 1033 tarihli yazıtlar bulunmaktadır. Bu kilise: mimari yapısı ve taş işçiliğiyle dikkati çeker, Ortodoks dünyası açısından önem taşır.
Kiliselerin ve manastırın hangi tarihte ve kim tarafından yaptırıldığı konusunda bilgi ve belge yoktur. Ancak manastırın, 13’ncü yüzyıldaki Moğol saldırısı sırasında terk edildiği bilinmektedir. 1878 yılında ise, Kars bölgesinde Rus işgali görülünce, Beşkilise, Ermeni kilisesine devredilmiştir. Bu dönemde: binalar onarılmış, manastır yeniden ibadete açılmıştır. Keşiş ve hacılar için konaklama imkanı sağlanmıştır. Yeni tesisler; Aziz Sarkis kilisesinin kuzeybatısına inşa edilmiştir. Takip eden dönemde, Aziz Sarkis kilisesi, 1989 yılındaki depremde ağır hasar görür. Binanın beton çekirdeği parçalanır. Kilise günümüzde tamamen yıkılmak üzeredir.
TEKOR KİLİSESİ
İlçe merkezine bağlı Tekor (Digor) köyüne bakan bir yamaçtadır.
Yapının kuzey girişinin üst eşiğindeki yazıtta, yapının isminin “Aziz Sargis’in bu şehitliği” olarak belirtilmiştir. Prens Sahak Kamsarakan tarafından yaptırılıp, Patrik Yohan Mandakuni tarafından takdis edildiği belirtilmiştir. Bu yazılanlara bakarak, muhtemelen kilisenin 480’li yıllarda yapıldığı tahmin edilmektedir. Diğer önemli husus, bu yazının en eski Ermenice yazı olması ve alışılmadık şekilde, aşağıdan yukarı yazılmış olmasıdır. Kilise: Bagratidler tarafından onarılmıştır.
Kilise, 1912 yılına kadar sağlam olarak gelmesine rağmen, yine aynı yılda olan deprem sonucunda ağır hasar görmüş, kubbesi çökmüş, çatısının çoğu ve güney cephesinin büyük bölümü yıkılmıştır. 1936 yılında meydana gelen depremde ise, hasar oldukça büyümüştür. Günümüzde sadece yapının beton kısmı kalmış, bu kısmın kaplama taşları ise bölgede yaşayanlar tarafından sökülerek tahrip edilmiştir.
KARABAĞ MÜZESİ-MÜREN KİLİSESİ
Karabağ köyü yakınlarındadır.
Araba ulaşımını müteakip yürüyerek gidilebilir.
Öncelikle şunu bilmekte yarar var. Dünya Anıtlar Vakfı, Türkiye-Ermenistan sınırında bulunan Digor ilçesine bağlı Karabağ köyünde bulunan Müren kilisesinin güney cephesinin çöktüğünü, zorunlu sağlamlaştırma ve iyileştirme önlemleri alınmazsa binanın tümden yıkılacağını söylemiştir. Çünkü Dünya Anıtlar Vakfı, 2014 yılında Amerika New York şehrinde açıkladığı “En çok korunmaya muhtaç tarihi eserler ve sit alanları” listesinde, Müren Ermeni kilisesi de bulunmaktadır. Müren kilisesi, listede 61 ülkeden 41 anıt arasına alınmıştır.
Kilise: MS 7’nci yüzyılda, Bizans ve Pers savaşları sırasında yapılmıştır. Kilise, Ani Ören yeri ile çağdaştır. Yapılan ilk kilise: kesme tüf taşından, dikdörtgen planlıdır. Kilisenin 3 giriş kapısı vardır. İç ve dış cephe duvarlarında kesme tüf taşı üzerine, oyma tekniğiyle çeşitli haç motifleri yapılmıştır. Kilisenin üçken kubbesi bulunur. Çok köşeli bir kasnak üzerine kondurulmuş, yarım kubbesi vardır. Ermeni kilisesi, kullanılmadığı için bakımsız kalmış olsa da bütünlüğü korunmuş bir halde günümüze kadar gelebilmiştir.
KİLİTTAŞI KİLİSESİ
İlçe merkezine 32 km uzaklıkta Kilittaşı köyündedir. Kilise, Arpaçay havzasındadır. Kilisenin içerisinde kutsal çeşme ve Pakran’ın mezarının bulunduğu Kilittaşı kilisesi, köyün hemen arkasında, sarp bir tepe üzerindedir ve buraya ancak yürüyerek gidilebilir.
ÇALI GÖLÜ
İlçe sınırları içinde bulunan gölün, rakımı 2237 metredir. Kars-Digor kara yolu gölü iki parçaya böler. Burada 205 bitki türü tespit edilmiş olup bunlardan 4 türü endemiktir. Göl alanı, dikkuyruk cinsi ördeğin üreme alanıdır.
Kars Sarıkamış hakkındaki gezi yazım için Sarıkamış
Kars Selim hakkındaki gezi yazım için Selim