İskenderun’un hemen yanı başında, küçük bir yerleşim yeri.
ULAŞIM:
Belen-İskenderun arasındaki uzaklık: 15 km. Dolayısıyla, ilçenin İskenderun ile büyük bağlantısı var.
TARİHİ:
Burada ilk yerleşimin: Kanuni Sultan Süleyman döneminde, 1552 yılında kurulmuştur. Kanuni; 1552 yılında, Halep ve İskenderun arasında, yeni bir yol ararken, günümüzdeki yerleşim yerinin bulunduğu yerde: 250 geçit korucusu yerleştirir, ayrıca: cami, hamam ve han yaptırır. Böylece, burası bir kasaba haline gelir.
Zamanla: yörenin ismi “Beylan” olarak kullanılmaya başlanır. 1885 yılında Belediye teşkilatı kurulur ve 1991 yılında ise fiilen ilçe olur.
GENEL:
İlçe merkezi: Amanos dağları üzerindeki çok önemli bir geçit yeri olan ve yüksekliği 650 metreyi bulan, Belen Geçidi üzerinde kurulmuştur. Körfeze doğru inildiğinde, narenciye ve pamuk ürünleri, elma, kiraz, vişne, Trabzon hurması üretimi yaygındır.
İlçe merkezinden, körfeze doğru inildiğinde: narenciye ve pamuk ürünleri görülür. Amanos dağları üzerinde ise: elma, kiraz, vişne, Trabzon hurması gibi soğuk iklim seven bitkiler yetiştirilmektedir. Ancak: araziler küçük, çok parçalı aile işletmeciliği şeklindedir.
Bölgenin iklimi: kışları soğuk ve yağışlı, yazları ise serindir. Bu özellikleri nedeniyle: bölge insanı tarafından, bir sayfiye yeri olarak kullanılmaktadır.
İlçe halkının çoğunluğu: başta İskenderun Demir-Çelik Fabrikaları olmak üzere, İskenderun’daki işyerlerinde çalışmaktadır.
NE YENİR-NE İÇİLİR:
Belen bölgesinde: Semirsek isimli, bir çeşit pide yemelisiniz. Fırınlarda, küçük lahmacun olarak hazırlanıyor, güzel bir tadı var, mutlaka deneyin.
GEZİLECEK YERLER:
ŞEHİTLER ANITI:
Dört sütun üzerine kurulan, mermer bir anıt var. Anıt: I. Dünya Savaşı döneminde, 1914 yılında, Fırka Komutanı Yarbay Musa Kazım Bey tarafından yaptırılmıştır. 1500 şehit defnedildiği biliniyor. Bu şehitlerin ölümü: muhteşem bir felaketi hatırlatıyor.
Şöyle ki: 1915 yılında, ordu içinde ortaya çıkan bulaşıcı hastalıkların önlenmesi için, Almanya’dan, çok miktarda serum gönderiliyor.
Bu serumlar: o tarihte hastane olarak kullanılan ve daha sonra ise kilise yapılan binada: Ermeni asıllı doktorlar tarafından, askerlerimize vurulur. Ancak, bu serumlar, askerlerimizin ölümüne neden olur.
Yani: Fırka doktorluğunu yapan Ermeni Doktor Hintliyan ve Çil Karabet tarafından, bu cinayetlerin işlendiği ve 1500 askerimizin bilerek ölüme gönderildiğine inanılmaktadır. Bu 1500 askerimiz, buraya gömülmüş.
Buna rağmen, Doktor Hintliyan, savaşın sonuna kadar yine de görevinin başında kalmıştır. Ancak, işgal sırasında, kendisine zehirli iğne yaparak intihar etmiştir.
Evet, 1500 askerimizin boşu boşuna ölümü, işte şehitliğin bugün bize hatırlattığı tek şey, maalesef bu.
Şehitlik; 1981 yılında, bakım-onarıma alınarak, bugünkü haline gelmiş.
GAZİ ABDURRAHMANPAŞA TÜRBESİ:
Türbe: E-91 karayolunun yanında, metruk su değirmeninin yanındadır. Bir devlet adamıdır. 18.yüzyılda yaşamıştır. Belen ilçesinin kurulması ve hemen sonrasında, buraya çevre yerleşim yerlerinden ailelerin getirilerek yerleştirilmesini sağlamıştır. Belen ilçesinin büyüyerek kasaba olmasını sağlamasında emeğinin bulunduğu biliniyor.
ERMENİ KİLİSESİ:
Çarşı merkezinde, yüksekçe bir yerdedir. Yapım tarihi, net olarak belli değil. Çan kulesi, günümüze kadar sağlam olarak ulaşmıştır, kalan kısımlar metruk. Büyük olasılıkla, yapının 19.yüzyılda yapıldığı ve bölgedeki Ermeniler tarafından kullanıldığı sanılıyor.
Özellikle yabancı turistlerin haç yolu üzerinde bulunması nedeniyle, Antakya Sen Pier Kilisesine gelen turistler tarafından ziyaret ediliyor.
BAKRAS KALESİ:
Antakya-İskenderun karayolunun 27’nci kilometresinden ayrılan Bakras köyünün üst tarafındadır. Ana yoldan 3-5 km içeridedir.
Dağların arasında, sarp bir tepe üzerindedir. Bu yüzden belli bir yere kadar araba ile gidilip Bakras köyünden sonra köyün güney tarafından stabilize bir yol ile yürüyerek çıkılmaktadır. Kalenin doğu cephesinde olan giriş kapısına ise patika bir yol ile ulaşılıyor. Kalenin başka cephelerinden girişi yoktur.
Yüksek bir tepe üzerinde bulunan kale, üç katlı ve kare mimarisiyle yapılmıştır. Kuzey tarafı derin uçurumdur.
Söylentilere göre:
Kale, ilk olarak: Amuri Kralı Dakianus tarafından eşi için yaptırılmıştır. Hüzünlü bir hikayesi bulunduğu söyleniyor. Dakianus, yaz mevsimini Arsuz’da bulunan Gülcihan sayfiyesinde geçirdikten sonra, Suriye’ye dönerken, sarp geçitlerden geçerek günümüzdeki Bakras kalesinin bulunduğu yerde, atından düşüp uçurumdan yuvarlanan çok sevdiği karısı Bağrez hatırasına bu kaleyi inşa ettirmiştir.
Önceleri Belen geçidinin girişini korumak için yapılmıştır. Sonraları ise yani Antakya şehri kurulduktan sonra ise, Seleukos başkentini korumak için hizmet vermeye başlamıştır. Kale, bir Alay askeri barındıracak büyüklüktedir.
Haçlı döneminde, Antakya Prensliğinin kuzeyinde en önemli savunma yeridir. Ancak kale, 26 Eylül 1183 tarihinde Selahattin Eyyübi tarafından Haçlılardan teslim alınmıştır. 1191 yılında Selahattin Eyyübi’nin kumandanı Alemüddün Süleyman tarafından kale yıktırılmıştır.
Ardından Ermeniler bir süre sonra bölgeyi ele geçirirler ve kaleyi yeniden inşa ederler. Sonrasında kale, Osmanlılar ve Memlükler arasında çatışmalara sahne olur ve Yavuz Sultan Selim tarafından 1516 yılında fetih edilir.
Günümüzde, kalenin büyük bir bölümü hasar görmüştür. Girişten sonra sağda ve solda geniş odalar bulunur. Tonoz bir kubbe ile örtülü mekandan sonra bahçe kısmına geçilir. Bahçe kısmı günümüzde taş yığınlarıyla doludur.
Orta alanın kuzeyinde ve güneyinde, dikdörtgen planlı iki salon vardır. Kale komutanının odası olduğu tahmin edilen, kuzeydeki salonun köşesinde bir şömine ve pencereler bulunur.
Salonun doğu kısmında kalenin balkonu vardır. Balkon gayet manzaralı ve serindir. Bu salondan, batı bölümde tonoz kubbeli bir mekana girilir.
Güneydeki salon dikdörtgendir. Bu salon daha önce kilise olarak kullanılmıştır. Ancak günümüzde herhangi bir özellik göstermez. Bu salon, kumandan odasından ve orta alandan, 2 metre daha yüksektir.
Evet, bu kısım dışında, kalenin kalan kısmı tamamen tahrip olmuştur. Ot ve diken doludur.
Kalenin bir başka özelliği ise, kalenin üstünden Amik ovası ve Antakya ayaklar altında muhteşem güzel bir manzara bulunmaktadır.
BAKRAS HAMAMI:
Bakras kalesinin surları dışında bulunan hamam günümüze harap bir şekilde ulaşmıştır. Doğu-batı doğrultusunda, dikdörtgen bir alana oturan yapı, kalenin bulunduğu tepenin yamacında kurulmuştur.
Soyunmalık, sıcaklık ve külhan bölümlerinden oluşan küçük bir hamam olarak görülür. Soyunmalık ve Külhan bölümlerinin üst örtüleriyle duvarları kısmen yıkıldığından bu bölümler hakkında bilgi yoktur. Ancak sıcaklık kısmı zarar görmüş olmasına rağmen, üst örtüsü halen ayaktadır. Sıcaklık bölümü, tromp başlangıcına ve giriş kapılarının kemerlerine kadar molozlarla doludur.
Evet, Bakras Hamamı: Bakras Kasabasının 1536 yılında yapılan tahrir defterinde, 200 akçelik geliri olan bir hamam olduğu kayıtlıdır. 1648 yılında buradan geçen Evliya Çelebi, bir hamamdan bahsetmiştir, buna göre hamam 1536 yılından öncesine tarihlenmektedir.
PAZAR YERİ HANI
İskenderun-Belen kara yolunda, ilçe girişindedir.
Pazar Yeri Hanından günümüze giriş kapısı, kuzey duvarı ve kısmen doğu duvarı oluşmuştur. Pazaryerinin kuzeyini sınırlayan duvar, yüzeyinde ayak ve kemer izleri bulunur. Üstten silmelerden oluşan kornişin sınırlandırdığı taç kapı, düzgün kesme taşla, diğer kısımlar ise kaba yontu taşla yapılmıştır.
Taç kapısının basık kemeri üzerinde, boş bir kitabelik ve bunun altında, kilit taşı yüzeyine işlenmiş rozet bulunmaktadır.
Taç kapı üzerinde devam eden duvar kalıntısı, hanın iki veya üç katlı olabileceğini işaret eder. Doğuda doğru devam eden duvar yüzeyinde dilimli kemer formunda derince nişe sahip bir çeşme daha bulunmaktadır.
Evet yapının üzerinde kitabe yoktur ve bu yüzden yapının ne zaman ve kim tarafından yapıldığı bilinmemektedir. Hanın kapı kemerinin üzerindeki rozet, yapının 19’ncu yüzyılda yaptırılmış olabileceğini işaret eder.
BELEN KARAMURT HANI:
Karamurt Köyündedir.
Düz bir alan üzerine kurulan külliye, harap bir durumdadır. 1930’lu yıllarda hanı görmüş ve incelemiş Sauvaget’e göre: 161 x 122 metrelik bir alanı kaplayan hanın doğu ve batı cephelerinin hemen hemen ortasında, birer girişi bulunmaktadır.
Bu girişlerin, yanlarında iki küçük odanın izleri görülür. Batı girişinden diğerine geçmeyi sağlayan bir revağın bulunduğu sabittir. Çevre duvarı içerisinde, bu alanın büyük kısmı açık olup kapalı alan 2800 metrekareyi geçememektedir.
Bu Fransız araştırmacı, orta salon olarak tarif ettiği: güneyde, doğu ve batı doğrultusunda uzanan dikdörtgen alanın, ahşap direklerle taşınan ahşap örtülü, dört tarafı dolanan sekileri, duvarlarda ocak ve nişleri bulunan bir han olduğunu belirtmektedir.
Yapının tarihlendirilmesine yardım edecek kitabesi yoktur. Hasan Paşa’nın vakfiyesine göre, yapının inşaatına 1704 yılında başlanmıştır.
Hatay şehir merkezi gezi ve tanıtım yazısı için.