Evet: Ubud şehri ve çevresi: Bali’nin kültür ve sanat merkezidir. Şehrin ziyaretçileri, sahil kesimindeki yerlerden, buraya günübirlik gezilerle gelirler, ama aslında burada bir gece konaklamak iyi olacaktır. Çünkü: burada, ucuz pansiyonlar ve sevimli orta halli oteller boldur. Şaşırtıcı derecede rahat, küçük aileler tarafından işletilen misafirhaneler bulabilirsiniz.
Burayı günübirlik ziyaret ederseniz: şehrin ana caddelerindeki trafik karmaşası, gününüzü rezil edebilir. Ancak, kısa süreli bir yürüyüş ile, şehir dışına ulaşıp: yıllardır Bali’yi ziyaret edenleri büyüleyen ve bölgenin gizeminin önemli bir parçası olan sakin çeltik teraslarını ve ormanlarla kaplı nehirleri görebilirsiniz.
Şehir merkezinde: sarayın hemen yakınlarında, etrafı çevrili arazide yapılan “dans gösterileri” ni izleyebilirsiniz. Burada, çok ucuz giriş ücreti ödeyerek, mükemmel dans şovları izlemek mümkündür. Bunun dışında, şehir merkezinde, birçok mağaza, çarşı ve galeri bulunmaktadır.
Ubud kuklalar
“Wayang kulit”, Bali’nin ünlü mum ışığı gölgesinde yapılan kukla tiyatrosudur. Burada: Hindu destanlarından türetilen hikayeler anlatılıyor ki, bazen bu gösteriler 6 saate kadar sürebiliyor. Kısa gösterileri tercih etmelisiniz ki Bali Kültür Merkezinde, bu tür gösteriler var.
Ubud Market
Burada: her türlü hediyelik eşya satılmaktadır. Bunlar arasında öne çıkanlar: ahşap oymalar, batik gömleklerdir. Yalnız, burada, unutmamanız gereken ilk özellik: malın fiyatını, size ilk söylediklerinden normal fiyatının 10 katını söylediklerini bilmelisiniz ve pazarlık yapmalısınız. Makul bir fiyata satın almak için mutlaka pazarlık yapmanız gerekir.
Bir de tabii şu var, aynı ürünleri, üst kattaki dükkanlarda, daha uygun fiyatla bulabilirsiniz, bu yüzden, bulduğunuz bir malı, hemen satın almayın, birkaç yere bakın. Özellikle, turist otobüslerinin yoğun geldiği, saat: 11.00-14.00 arasında, alışveriş yapmayı tercih etmeyin, fiyatı düşürmüyorlar.
Kültürel yerlere gelince
Puri Lukisan Museum-Güzel Sanatlar Müzesi
Jayan Raya’daki Turizm Bürosunun hemen karşısındaki yoldan geçilerek ulaşılır. 1954 yılında açılmıştır. Bali adasının en ensi ve ilk özel müzesidir. Müze, 3 binada yerleşiktir.
Müzenin bulunduğu bina, sık bitkilerin kuşattığı bahçe içinde inşa edilmiştir. Müzede: Hollandalı ressam Rudolf Bonnet ve bu bölgeyi yıllarca yöneten Cokorda Gede Agung Sukawati’nin resim koleksiyonlarından örnekler görebilirsiniz.
Bu koleksiyonlar içinde, en ilgi çeken eserler: Batılı teknikleri ilk benimseyen ve geleneksel resmin “düz wayang” figürlerini, yaşama yansıtan ressam Gusti Nyoman Lempad’ın eserleridir. Lempad: Ubud şehrini yöneten Sukawati ailesinin baş mimarı ve heykeltıraşıydı. Onun şehirdeki eserlerinin başında gelenler: Jalan Rayal üzerindeki “lotus havuzu” ve bir su bahçesi olan “Pura Taman Kumuda Saraswati Tapınağı” dır.
Neka Art Museum
Bu müze: yerel bir tüccar ve koleksiyoncu olan Suteja Neka tarafından kurulmuştur. Campuhan bölgesinin kuzeyinde, şehir merkezinin 2 km. uzağındadır. Müzenin bulunduğu yerden, muhteşem manzara izlenebilmektedir. Müzenin içinde ise, 5 ayrı galeride: Avrupalıların eserlerinin yanı sıra, yerel sanatçıların eserlerini de görmek mümkündür. Her eserin yanında, açıklayıcı etiketlerin olması, müzenin düzeninin göstergesidir.
Müzede bulunan resimlerden en çarpıcı olanların bazıları, Batılı tarzda yapılan Endonezyalı sanatçıların eserleridir. Diğerleri ise, yeni Bali tarzını yansıtır ve bunlarda, Batılı yöntemler pek kullanılmaz. Bir fotoğraf galerisinde: 1930’lu yıllardaki, Bali günlük yaşamı ve danslarına ait fotoğrafları görebilirsiniz. Müzede, bu galeriler dışında, ayrıca: bir hediyelik eşya dükkanı, büyük bir kitapçı ve büfe bulunuyor.
Senawati Kadın Sanatçılar Müzesi
Jalan Rayad bölgesinin ilerisinde, Jalan Sriwedari üzerindedir. “Wati” Endonezya’da “kadın” anlamına gelmektedir. Bu müzede: kadınların yaptığı resimlere ait bir koleksiyon bulunuyor. Ayrıca: satılması için eserlerin tanıtımının yapıldığı bir galeri de bulunuyor.
Puri Sagen Agung-Kraliyet Sarayı-Su Sarayı:
Burası, 1940 yılına kadar kraliyet sarayı olarak kullanılmıştır, günümüzde de kraliyet soyundan gelenler, burada yaşıyorlar. Bu yüzden, sarayın birçok bölümü ziyarete kapalıdır. Ziyarete açık olan yerlere giriş ise ücretsizdir. Burada, Ubud şehrinin en iyi dans gösterileri yapılır, bunlardan birine denk gelmenizi dilerim.
Monkey Forest-Maymun Ormanı
Burası, yırtıcı maymun dolu bir kutsal ormandır. Yani, burayı ziyaret etmek pek akıl karı değil, çünkü maymunlar, genellikle ziyaretçileri ısırıyorlar ve kuduz enfeksiyon riski ortaya çıkıyormuş. Eğer burayı ziyaret eder ve maymunlar tarafından ısırılırsanız, park alanının girişindeki ilk yardım kliniğine başvurmanızda yarar var.
UBUD ŞEHİR DIŞI
KUZEY BÖLÜMÜ
Ubud şehrinin batı ucunda: “Campuhan nehri” üzerinde, eski bir asma köprü ve yeni bir karayolu köprüsü bulunmaktadır. Bu köprülerin hemen kuzeyinde: 1930’lu yıllarda, Walter Spies’in gelip yerleştiği “Tjampuhan Hotel” bulunur. Bu otelin bulunduğu yolun karşı tarafındaki taş merdivenlerden tepeye doğru çıkarsanız: çeltik tarlalarına ulaşırsınız.
Batılılar: “Sayan” denilen yerde, çeltik tarlalarına ve muhteşem “Ayung Konağı”na bakan evler inşa etmişlerdir.
Pura Gunung Labah
Şehrin batı ucundaki derin vadinin kuzeyinde, MS.8’nci yüzyıldan kalma ve belki de Bali’nin en eski tapınaklarından biri olan bu tapınak görülür. Tapınak: sık ve yoğun bitki örtüsüyle kaplıdır ve adını: burada yaşadığı söylenen kötü huylu bir “dev” den almıştır. Hatta: tapınak: bu devin yaşadığı söylenen “Goa Raksasa” mağarasına bakmaktadır.
Evet: Campuhan’dan gelip Neka Müzesinden geçen yol, bir kabaya ulaşır.
Kedewatan Kasabası
Bu bölge, yörenin en lüks otellerinin bulunduğu yer olarak önem kazanır. Ayung vadisinin muhteşem manzarası, burayı ilgi çekici hale getirir.
Petulu
Ubud şehrinin 6 km. kuzeyindedir. Her akşam, günbatımında, yani saat: 17.00 civarında, burada, binlerce (15-20 bin olduğu söyleniyor) beyaz balıkçıl, çeltik tarlalarındaki günlük balık avlarından dönerler ve ağaçlardaki yuvalarına süzülürler. Bu görüntüyü mutlaka izlemeniz gerekir, muhteşem bir görüntü. Son bir not, yöre köylüleri, bu kuşları kesmeye ve yemeye korkuyorlar, çünkü onların ruhları bulunduğuna inanıyorlar.
GÜNEY BÖLÜMÜ
Şehir merkezinde, Turizm Danışma Bürosunun bulunduğu ana caddenin ilerisinde “Maymun Ormanı Yolu” bulunur ve bu yol: restoran ve pansiyonların önünden geçerek, güneye ilerler.
Yaklaşık 2 km. sonra ise: eski ağaçlardan oluşan ve gri maymun sürülerinin yuvası olan, küçük bir bölgeye ulaşılır. Evet, burayı ziyaret ederseniz, maymunları sinirlendirmeye, ürkütmemeye dikkat etmeniz önerilir, çünkü “ısırma” ihtimali yüksektir. Yani, buraya gitmenizi pek önermiyorum, çünkü: ziyaretçiler yani sizler, hoş olmayan durumlarla karşılaşabiliyorsunuz.
Peliatan
Bu köy: oymacılığı, resimleri, dansları ve “gamelan” müziğiyle ünlüdür. Köy merkezinde bulunan “Agung Rai Galeri” sinde, en iyi ve en pahalı Bali resimleri satılmaktadır.
Pengosekan
Güneye ve batıya doğru yapılacak kısa bir yürüyüşte, bu köyle karşılaşırsınız. Bu köyde: ressamlar, kuş ve pastoral “Cennet Bahçesi” imgeli resimlerini ziyaretçilere satmaya çalışırlar.
Agung Rai Sanat Müzesi-ARMA
Pengosekan bölgesindedir.
Bu müzede: Endonezyalılara ve buraya yerleşmiş Avrupalılara ait resimler sergilenmektedir. Burada resimleri bulunan sanatçılardan bazıları: Walter Spies, Adrian Jean Le Mayeur, Rudulph Kaput, Arie Smit. Ünlü Cava sanatçısı Radan Salih’in Bali resimleri de burada sergilenmektedir. Müzenin güzel bir kafesi bulunuyor.
DOĞU BÖLÜMÜ
Bali adasının, en ilgi çeken arkeolojik buluntuları: iki küçük bölgede bulunmaktadır. Bu bölgelerden biri, şehir merkezine yakın, diğeri ise 13 km. uzaklıkta, Tampaksiring yakınlarındadır.
Goa Gajah-Fil Mağarası
Şehir merkezi yakınlarındaki bu bölgede bulunan “Bedulu” köyüne, aynı zamanda “Fil Mağarası” ve “Goa Gajah” da denilmektedir.
Teges’in hemen doğusundaki yolun altındaki yamaçlara oyulmuş bu mağaranın, muhtemelen MS.10’ncu yüzyıldan kalma ve sığınak olarak inşa edildiği söyleniyor. 1923 yılında mağaranın ağzı keşfedildiğinde, çevresine oyulan muazzam figür, yanlışlıkla “fil başı” na benzetilmiş ve “Fil Mağarası” ismi, o nedenle verilmiştir.
Yapılan kazılarda: mağaranın önündeki terasta, 11’nc i yüzyılda yapıldığı düşünülen, 2 erkek ve 4 kadın tanrı biçiminde çeşmeleri olan, bir yıkanma havuzu ortaya çıkarılmıştır. Havuzun arkasındaki merdivenlerden ilerlerseniz: harap olmuş rölyeflere ve bir Buda heykelinin bulunduğu nişe ulaşırsınız.
Mağaranın ağzından, içeriye doğru: 12 metre uzunluğundaki bir geçidin sonunda bir oda bulunuyor. Bu oda: 3.5 metre genişliğinde ve 20 metre uzunluğunda, ayakta durmaya müsait bir yerdir. Odanın içindeki elektrik ışığı, her iki uçta bulunan ve ibadet yerleri olduğu düşünülen nişleri aydınlatır. Bu nişlerin içinde: fil başlı tanrı “Ganeşa” heykeli ve yekpare taştan oyulmuş, bir “lingga” üçlemesi görülmektedir. Son bir not: Ekim 1995 tarihinden bu yana mağara UNESCO Dünya Kültür Mirası Listesine adaydır.
Yeh Pulu
Goa Gajah’ın, yaklaşık 1 km. doğusundadır. Çeltik tarlalarının içinden ve yerel yıkanma havuzunun yanından geçen patika yoldan ilerleyin ve patikanın hemen solundaki kayalık cephede, yaklaşık 25 metre uzunluğunda oyulan bir dizi sahneyi görün. Yani pirinç tarlalarının üzerinden yürüyerek, buraya ulaşabilirsiniz. Muhtemelen, rehberli bir tur ile, buraya 45 dakikada ulaşabilirsiniz.
Evet, bu kaya oymalar bayağı ilgi çekiyor. 14 ve 15’nci yüzyıldan günümüze kaldıkları sanılmaktadır.
Alışılmış Bali tarzının dışında oyulan bu figürlerde, yaban domuzu avlayan bir prens, uşakları ve ata tutunmuş bir kadın betimlenmektedir. Bu oymaların, muhtemelen 14’ncü yüzyıldan kaldığı düşünülüyor. Burası da, 1920 yılında keşfedilmiş, kazılarak görünür hale getirilmiştir. Son bir not, buraya gitmek isterseniz, hem uzun bir yolculuk hem de kıyafet sıkıntısı yaşayacaksınız, çünkü buraya girmek için kapalı kıyafetler giymeniz gerekiyor. Ancak, Bali adasını ziyaret edenler için, burayı görmeleri özellikle öneriliyor.
Pejeng
Yeh Pulu’nun kuzeyindeki arkeolojik alandır. Burada: “Purbakala Gedong Arca Museum” bulunuyor. Bu bölgede ortaya çıkarılan ve MÖ.500’lerden kaldığı düşünülen, taş bir lahitin de bulunduğu Neolitik ve Bronz Çağı eserleri, bu müzede sergileniyor.
Pura Kebo Edan Temple
Bölgedeki bu tapınakta: bir “cini” ayakları altında çiğneyen, 3 metre boyunda dev bir tanrı heykeli görülmektedir.
Pura Pusering Jagat
Bu tapınak ta ilgi çekmektedir. Dünyanın göbeği olarak bilinir. 14’ncü yüzyıldan kalmadır. Burada da, güzel taş oyma eserler görülür. Buranın en büyük özelliği: “çocuğu olmayan çiftlerin”, dolunay zamanı, burada bulunan lingga ve yoni ( erkek ve kadın cinsel organlarını temsil eden resimler ) taştan oyma resimleri önünde, dua etmeleridir.
Pura Penataran Sasih
Bu tapınağın en büyük özelliği: 1.5 metre uzunluğunda, içi boş, yekpare bronz bir davulun, tapınağın arka tarafındaki platform üzerinde durmasıdır. Bu davulun, Bali’ye dışarıdan mı getirildiği, yoksa burada mı yapıldığı bilinmemektedir.
Ancak, bu davul kültürünün: Vietnam yöresinde, MÖ.300’lerde, Bronz Çağında, Dong-Song hanedanı döneminin bir uygulaması olduğu bilinmektedir. Efsaneye göre: bu davul “gökten düşmüştür”. Zaten, bir kısmı kırılıp dökülmüş, sadece geometrik desenler görülebilmektedir. Görülemeyen süslemelerinde ise, dikkatle bakan yüzler bulunduğu hissedilmektedir.
Tampaksiring
Pejeng bölgesinin kuzeyinde, 10 km. uzaklıktaki bu yerleşim yerinde, el sanatları önem kazanmaktadır. Turist tur otobüsleri, yöreyi gezerken, burada da kısa mola verirler.
Gunung Kawi
Köy yolunun ortasından ilerlerken: sağ yönde, buraya 1.5 km. uzaklıktaki “Gunung Kawi” (Şair dağı) bölgesine giden yol üzerindeki 371 basamak merdivenler takip edildiğinde: oyulmuş hindistancevizleri ve içeceklerin satıldığı tezgahların sıralandığı bir vadiye inilir. Gunung Kawi’nin, 11’nci yüzyıldan kaldığı, kral Anak Wungsu ve onun birçok eşine ait mezarlık olduğu söyleniyor.
Merdiven basamaklarının sonunda, bir tapınak bulunur. Bu tapınak: yekpare kayadan oyulmuştur. Sola doğru ise, derin vadinin her iki tarafındaki kayalıklarda “iki sıra çukur” görülür. Efsaneye göre, bunların devin tırnak izleri olduğuna ve tek bir gecede kazıldığına inanılır. Bu ilginç çukurlar, 7 metredir. Bunların, gerçekte 11’nci yüzyılda, bir kraliyet hanedanı adına yapılmış anıtlar olduğu sanılmaktadır.
Pura Tirta Gunung Kawi
Burası: parlak bir şekilde boyanmış, gölcükleri ve yakınma havuzları olan bir tapınaktır. Tapınak “Sebatu” köyündedir. Tampaksiring köyünden sonra, buraya ilerleyen yol üzerinde: ahşap oyma üretiminde uzmanlaşmış köyler görülür.
Tirta Empul
Tampaksiring köyünün kuzeyinde, hemen solda bir tapınaktır. Ubud şehrinin 20 km. kuzeybatısındadır. Tapınağın 960 yılında ilk olarak inşa edildiği söylense de, günümüzde burada göreceğiniz yapılar, genellikle modern eklemelerdir.
Bu tapınağın ilgi çeken özelliği, kutsal pınarı bulunmasıdır. Yani: orta avluda hala kabarcıklı suların çıktığı bir kaplıca havuzu bulunuyor. Pınar: Gunung Kawi’nin içinden akan nehrin kaynağıdır. Bu kaynağın: düşman tarafından zehirlenen ordusunun tedavisi için, tanrı “Indra” tarafından yaratıldığına inanılır. Tanrı İndra, toprağı kazdığı zaman, ölümsüzlük suyu “tirta” akmaya başlamıştır.
Günümüzde de, birçok kişi, bu suyun tedavi edici özellikleri olduğuna inanırlar ve buradaki arınma havuzlarını doldururlar. Balililer, fiziksel ve ruhsal olarak kendilerini yıkamak ve saflaştırmak için buraya gelirler. Kutsal “barong” maskelerinin burada yıkandığı söyleniyor.
Evet, tapınağın hemen yakınında, harap haldeki hediyelik eşya dükkanlarını görebilirsiniz. Tapınağın üst kısmında ise, devlete ait bir dinlenme evi görülür. Hollandalılar tarafından inşa edilen bu yapı: Başkan Sukarno tarafından bir saraya dönüştürülmüştür.