Aydın Koçarlı: Köşk-Söke arasında bir ara yol, yani pek kullanılan yol değil, bu yüzden, biraz arka planda kalmış, şirin bir ilçe.
ULAŞIM
Koçarlı-Söke arası uzaklık: 20 km. Koçarlı-Köşk arası uzaklık: 16 km. İl merkezi olan Aydın iline uzaklığı ise: 24 km. dir.
TARİHİ
İlginçtir ki, Koçarlı’nın ilk yerleşimcilerinin, MÖ.300 yıllarına kadar, burada yaşadığı iddia edilen, “Savaşçı kadınlar” yani “Amazonlar”.
Bunlar: günümüzdeki “Mersinbeleni” köyünün güneyinde yaşamışlardır. Çünkü: burada, günümüze kadar ulaşan, bir takım harabeler görülmektedir.
Daha sonra, bölgede egemenlik kuranlar: Büyük İskender, ardından Romalılar ve ardından 1260 yıllarında, Anadolu Selçuklu Devleti. Daha sonra, bir zaman Menteşeoğulları Beyliği, müteakiben Osmanlılar.
Koçarlı adının çıkış noktası: Koçarlı’ya yerleşenlerin, eski yerleşim yeri olan “Kaçkar/Kaçkarlı”nın ismini buraya vermiş olduklarıdır. Diğer bir söylentiye göre ise: buraya yerleşenler, göçebe olmaları nedeniyle, yörenin isminin “Göçerler” olarak belirlendiği ve günümüze, Koçarlı olarak gelmiştir.
Daha sonra; 1700’lü yıllarda, Türkistan’dan gelen bir aşiret ve ardından Cihanoğulları; bugünkü ilçe merkezinin bulunduğu yere yerleşirler. 1760’lı yılların sonunda, Koçarlı’nın nüfusu iyice artar. Yerli Rumlardan bir kısmı, buraya gelip yerleşirler. 1919 yılında, İtalyanlar tarafından işgal edilen Koçarlı; Yunan işgali altındaki bölgelerdeki zulümden kaçanlar tarafından göç alır. Kurtuluş Savaşından sonra ise, İtalyanlar bölgeyi terk ederler.
1908 yılına kadar, köy olarak bulunan Koçarlı; 1946 yılında, ilçe statüsüne alınır.
GENEL
Ülkemizin en verimli yerlerinden olan, Büyük Menderes ovasının güneyinde kurulmuştur.
İlçe merkezinin, denizden yüksekliği: 61 metredir. Ancak, Büyük Menderes nehrinden, kod bakımından 6 metre daha aşağıdadır. Bu yüzden, yağışın bol olduğu mevsimlerde, nehir taşması, bölgeyi oldukça fazla etkiler. Menderes nehri taştığı zaman, nehrin suları, yerleşim yeri sınırlarına kadar gelip dayanır. Ancak, bu durum her ne kadar bazı sıkıntılara yol açsa da, nehrin getirdiği alüvyonlu topraklar, bölgenin topraklarının verimini arttırması bakımından, önemli rol oynamaktadır.
Bölgenin en önemli akarsuyu: Büyük Menderes nehridir. Bitki örtüsü ise: zeytin, fıstık çamları kaplı olan ormanlar şeklinde gelişmiştir. Ovada ise, pamuk üretimi en üst düzeydedir. Pamuk ve zeytin, yöre ekonomisinin temelini oluşturur. Zeytinyağı fabrikaları da bulunuyor. Hatta, dağ köylerindeki fıstık çamları, burada yaşayanların ekonomik etkinliğini olumlu yönde düzenliyor.
Bu bölgede, deve güreşi olmayan yer pek yok. Koçarlı’nın Haydarlı beldesinde de, geleneksel deve güreşleri düzenleniyor. Bu güreşlere, dışarıdan ilgi yoğundur, turizm hareketleniyor.
Koçarlı’nın ismi anılınca, bir şeyi daha hatırlatmak istiyorum. Ülkemizde yaşayan çoğu insanın, sadece Aydınlı olarak bildiği, eski Başbakanlardan Adnan Menderes: 1899 yılında, Koçarlı ilçesinin, Çakırbeyli köyünde doğmuştur.
NE YENİR. NE İÇİLİR
Koçarlı yöresinde, ekmek özel yöntemlerle yapılıyor ve saç üzerinde pişiriliyor. Yemek kültürü olarak ise: ot ağırlıklı alışkanlıklar egemen. Yani, burada yöresel bir şeyler yemek isterseniz: her türlü ottan hazırlanan bu yemeklerden tatmalısınız. Bunun dışında: keşkek, düşünebilirsiniz. Tüm bunları düşünmezseniz: kesinlikle saç böreği tadın.
NE SATIN ALINIR
Koçarlı ilçesinden, çam fıstığı almanızı öneririm. Bergama’dan sonra, ülkemizin en kaliteli çam fıstığı, buradan elde ediliyor.
GEZİLECEK YERLER
CİHANZADE MUSTAFA CAMİ
Hacı Mustafa Ağa camisi olarak da anılır. İlçe merkezinin en eski camisidir.
Burada: 1584 yılında bir mescit bulunduğu ve 1773 yılında ise, Cihanzade Mustafa Bey tarafından, mescidin bulunduğu yere bu caminin yapıldığı biliniyor. Yapı: 1784 ve 1834 yıllarında onarım görmüştür.
Cami: kare planlı ve yerden 2 metre yüksek yapılmıştır. Buna bağlı olarak, ön tarafta 11 basamaklı merdiven var. Merdiven önünde: 8 çeşmeli şadırvan bulunuyor. Tek şerefeli minaresi: caminin güneybatı köşesindedir.
Mihrabın üzerine: İtalyan bir ressam tarafından, Mekke panoraması işlenmiştir. Mermer minber ise, muhteşem, mutlaka görün. Giriş kapısı ise, ahşap işlemeli ve tam bir sanat eseri. Batı yönünde, küçük bir mezarlık bulunuyor. Bu mezarlıkta: Cihanoğullarından bazı kişiler ve camide görev yapmış din adamlarının mezarları var.
CİNCİN KALESİ
İlçe merkezine 10 km. uzaklıkta, Cincin köyündedir. Köyün içinde bulunan tarihi kale kalıntısı: Cihanbey kalesi olarak anılmaktadır. Ancak, zamanla “Cincin kalesi” adını almıştır.
18.yüzyılda, Cin Bey tarafından güvenlik için yaptırılmıştır. Yapı içinde: bir hamam bulunmaktadır. Yapı: moloz taş malzeme ile yapılmıştır. Bu malzeme: Mazı dağından elde edilmiş ve elden ele taşınmış taşlar. Cihanoğulları: o dönemde, ailenin güvenliğini ve çevrenin kontrolünü sağlamak için, bu tür büyük bir yapı yapmış.
Ancak, ilginizi çekeceğini ve kesinlikle kızacağınızı düşündüğüm bir şey söylemek istiyorum. Cincin kalesi, günümüzde, köyün koyun ağılı olarak kullanılıyor. Hatta, kalenin bir bölümünde de inekler barınıyor. Sur duvarları: ilgisizlik nedeniyle, yıkılmayı bekliyor.
Cincin köyüne giderseniz, kaleyi görmenin yanında, köyden, mutlaka keşkek ekmeği almayı sakın ama sakın unutmayın. Çünkü, muhteşem lezzetli.
CİHANOĞLU KULESİ
İlçe merkezindedir. 18.yüzyıldan kalma, kagir bir yapıdır. 1700’lü yıllarda, Türkistan’dan gelen bir aşiret Koçarlı’nın bugün bulunduğu yere yerleşir. Bu göçten sonra ise, Cihanoğulları da, Koçarlı’ya yerleşerek, 1763-1764 yıllarında, bugün bile ayakta kalan, ilçe merkezindeki kuleyi inşa ederler.
Yani: kule ve bununla bağlantılı konak yapısı: Cihanoğulları tarafından, düşman baskınlarından korunmak için yaptırılmıştır.
Ancak, 1948 yılındaki yangında, konak yanınca, kule tek kalmıştır. 19.yüzyıl başında ise: hamam ve teras eklenmiştir. 20.yüzyıl başında ise, hamam olarak işletilmesi için, özel kişilere kiraya verilmiştir. Bu dönemde: yüzey pencereleri büyütülmüş ve tuğla duvarlarla, tuvalet ve ocak bölümleri yapılmıştır. Burayı ziyaret ederseniz, görebilecekleriniz şunlar: bahçede, bölgenin ilk tatlı su çeşmesi, yapının yapıldığı dönemlerde, dönemin kölelerine yemek çıkartılan, yaklaşık 500 yıllık bir kazan.
AMYZON (MAZI KALESİ) ANTİK KENTİ
İlçe merkezinin, 30 km. uzağında, güneyde, Akmescit köyündedir. Mazı kalesi olarak da bilinir.
Ünlü coğrafyacı yazar Strabon; bu şehir hakkında, yazılarında şöyle söz eder: “ bölgedeki diğer kentlerin ileri karakoludur”. Kent hakkındaki bilgiler, genellikle, buradaki harabelerde bulunan yazıtlardan elde edilmiştir.
Bu belgelere göre: MÖ.3.yüzyılda, şartları bilinmeyen bir antlaşma: Amyzon kenti ve Herakleia kenti arasında imzalanmıştır. Roma devrinde de varlığı bilinen kent, takip eden dönemde, Bizans zamanında piskoposluk merkezi olarak biliniyor.
Antik kentten günümüze kalanlar: hani buraya giderseniz görebilecekleriniz şunlar: kentin çevresini kuşatan sur duvarını görebilirsiniz. Bu sur duvarının, çok güzel taş işçiliği görülmeye değer. Bu sur duvarlarının, MÖ.300 yıllarında yapıldığı tahmin ediliyor. Ama, biraz önce de söylediğim gibi, çok iyi korunarak, günümüze kadar gelmiş.
Antik kentten, günümüze ulaşan en önemli ikinci kalıntılar ise: Tapınak bölümünde görülüyor. Tapınağın: Apollo ve Artemis’e adandığı sanılıyor. Ancak, tamamen yıkılan tapınağın planı hakkında, bir şey tespit edilememiş durumda. Ancak, kalıntılar arasında: gerek Dor ve gerekse İon düzenine ait örneklerin bulunması, tapınağın her iki düzenin de ortak kültürünü yansıttığını ortaya koyuyor.
Evet, sur duvarları ve tapınak dışında, antik ören yerinde, bir kısım daha yapı kalıntısı bulunuyor. Örneğin: güneyde, kent surlarına paralel ve surun içinden uzanan, 17 oda var. Bu odalar: toprak altında, küçük taşlarla ve gayet sağlam olarak yapılmışlar. Duvarların üstü ise, sıva kaplı. Sanırım bunlar dükkan olarak kullanılmış.
Antik kentte yapılan arkeolojik araştırmalarda: gerek su kemeri bulunmaması ve gerekse su sarnıçlarının olmaması; bu kentin, yerel su kaynakları ile beslendiğini düşündürüyor. Evet, her şeye rağmen, bu antik şehirde, ayrıntılı bir arkeolojik kazı ve araştırma yapılmamış.
Köşk tanıtımı ve gezilecek yerlerle ilgili yazım için.
Söke tanıtımı ve gezilecek yerlerle ilgili yazım için.
