Yazar: Orhan MERAL

 

Kuzey Hindistan’da, Uttar Pradesh Eyaletindedir. Eyaletin başkenti olan Lucknow şehrine, 320 km. uzaklıktadır. Birçok önde gelen Hintli filozoflar, şairler, yazarlar ve müzisyenler, bu şehirde ikamet etmektedirler.

Diğer isimleri: Benares, Banaras, Kashi’dir.

Şehir: Ganj nehrinin kıyısındadır. Ölüm ve hayatın, bilim ve batıl inançların bir arada yaşandığı bir şehir olarak öne çıkmaktadır. Hindular, Budistler ve Jains’ler için kutsal şehir kabul edilir.

Özellikle: kutsal atmosfer, ziyaretçileri hemen etkisi altına alır. Çünkü: kutsal Ganj nehrinin kolları olan Varuna ve Asi, buradan geçmektedir. Şehir, Ganj nehrinin sol kıyısında bir hilal gibi kurulmuştur. Hindu tanrısı Şiva’nın nehrinin, Himalayalar’dan gelerek buraya döküldüğüne inanılır. Bunun sonucunda da, Varanasi şehrinin, Hindu inancına göre, dünyanın üzerinde sürekli yaşanılan en eski şehri olduğuna inanılır. Ayrıca, Hindu dininin en çok saygı duyulan ve hac yeri olan bu şehir: tapınak müzesi gibidir. Tapınak kenti olarak adlandırılan şehirde, yaklaşık 2000 tapınak bulunduğu söyleniyor. Hatta, bu tapınakların, ortaçağ dönemine kadar uzandığı biliniyor. Efsanelere göre: ilk Şiva Jyotirlinga: burada yeryüzüne geldi ve ışık sütunu olarak, göğe yükseldi. Bu yüzden, Varanasi şehri “Işık şehri” olarak da biliniyor.

Varanasi şehrinin

MÖ.1000 yılı civarında, Hint-Ariler tarafından kurulduğuna inanılır. Tarihi süreç içinde: burada, Hindu din adamları, filozoflar ve din bilginleri yaşamışlardır. MÖ.6’ncı yüzyılda: Buda’nın vaaz verdiği “Geyik Parkı” hemen şehrin yakınındadır. MÖ.567 yılında, Gatama Buddha zamanında, şehir, Kashi krallığının başkentiydi. Ünlü bir Çinli gezgin olan “Xuanzang” şehir merkezi, dini ve sanatsal etkinliklerin, Ganj nehrinin batı kıyısında, 5 km. boyunca uzandığını yazmıştır.

 

Ancak: 3000 yıllık olduğu düşünülen şehirde, ilk tapınak 18’nci yüzyılda yapılmıştır. Çünkü: Müslümanlar, Hinduların bu şehre olan ilgilerini, sürekli olarak, bir tehdit olarak görmüşlerdir. Hatta: Evrengzib döneminde, şehir, Müslümanlar için de, kutsal bir şehir olarak öne çıkmıştır. Hatta: yine aynı dönemde, imparator, şehre: Muhammedabad ismini vermiştir.

Şehrin diğer en büyük özelliği

Ganj ve Varuna nehirlerinin tabanından, 80 metre yüksekteki zeminde kurulmuş olmasıdır. Bu nedenle, ana kara sürekli ve nispeten kurudur. Bu coğrafi konum, eski dönemlerde yerleşimciler için son derece elverişli konum sağlamaktadır.

 

Şehirde: nemli suptropikal iklim hüküm sürmektedir. Yaz ve kış sıcaklıkları arasında büyük farklılıklar görülür. Aralık-Şubat ayları arasında, sıcaklık 5 derece civarındadır. Ancak kuraklık sanırım buraları da etkiledi ve son zamanlarda Ganj nehrinin su seviyesi düşünce, nehrin ortasında küçük adacıklar görünür oldu.

Burayı ziyaret ettiğinizde

Şehir merkezindeki çarşıdan: ipek kumaşlar, pirinç eşyalar ve parfüm satın alabilirsiniz. Özellikle: ipek sariler muhteşem güzeldir. Varanasi ipeğinin yumuşaklığı dünyaca meşhurdur. Şehirde, aynı zamanda: halı’da önem kazanıyor. Şehirdeki başlıca alışveriş mekanları: Chowk, Godaulia, Vishwanath Lane, Thatheri.

 

Buraya yolunuz düşer ve yerel lezzetlerden tatmak isterseniz, bilmeniz gerekenler şunlardır: Varanasi mutfağı zengin çeşitliliğiyle ünlüdür. Buradaki Hint yemekleri, genellikle bol baharatlıdır. Ancak, Çinli, İtalyan, Avrupalı ve Güney-Hint bölgesel yemeklerini bulabileceğiniz restoranlar da var. Evet, buraya has lezzetler arasında: Langda (mango’dan yapılır), Benarasi Paan (gül gibi aromatik esaslar kullanılır), Paapri-chaat (zencefil kullanılır) deneyebilirsiniz.

GATLAR

Burası: Ganj nehrine inen taş basamaklardan oluşan bir yer. Zaten, Güney Asya bölgesinde, ghat kelimesi, bir su kütlesine ve genellikle kutsal bir nehre kadar uzanan bir dizi adımları ifade etmektedir.

Her yıl, burada 250-300 bin civarında insan toplanır ve hacı olurlar. Hatta: Gatlar’da yani merdivenlerde, güneşin doğuşunu izlemek için, günün erken saatlerinde uyanmak gerekir. Bu egzotik havayı izlemek istediğinizde ve Gatlara gittiğinizde ise, çevrenizdeki Hinduların “Ganj Ana’ya şükürler olsun” şeklindeki dualarını duyabilirsiniz.
Bu arınma törenlerinde: genellikle, suda, en az 3 defa çömelmek suretiyle, yıkanma töreni icra ediliyor. Kadınlar: geleneksel kıyafetleri olan “sari” leri çıkarmadan yıkanıyorlar.

Hatta

Hacıların bazıları, gezgin sofular olup: bunlar, Gatlar üzerinde durup dua ederler, yıkanırlar ve kutsal nehrin sularından içerler. Yaşlılar ve hastalar ise, burada ölmek için dua ederler. Dindar ve Hindu; öldüğünde küllerinin buraya, Varanasi sularına serpilmesini ve bu şekilde yeniden doğumun döngüsünden kurtulmak ister. Bu yüzden: nehir boyunca, basit ama ağırbaşlı cenaze törenleri göreceksiniz.

Aileler: ölülerini yakmak için, Varanasi gatlarının en kutsalı olan “Manikarnika” bölgesini tercih ederler. Ölü: beyaz kefen içinde, nehir kıyısına getirilir ve dudaklarına birkaç damla Ganj nehri suyu sürülür ve daha sonra, beden: güzel kokulu bir sandal ağacı üzerine konularak ateşe verilir ve yakılır. Küller ise, yukarıda belirttiğim gibi, Ganj nehri sularına serpilir.

Tabii, birde bu dinsel olayın başka yönü var. Ganj nehrinin gördüğünüzde, bulanık suların yani muhteşem bir kirliliğin egemen olduğuna şahit olacaksınız. Biraz önce sözünü ettiğim gibi, yakılan ölülerin külleri Ganj nehrine atılıyor ve öte yandan, bu nehrin kirli suları, kutsal diye içiliyor ve yıkanılıyor. Elbette: bunun sonunda, yıllarca burada kolera başta olmak üzere çeşitli salgınlar çıkmış. Pek çok Hintli, Ganj nehrinin kendi kendini temizlediğine inanmaktadırlar çünkü nehrin suları, yapılan araştırmalarda, belli oranda kükürtlü çıkmıştır.

Bunun sonucu olarak, nehirde bakteri üremediğine inanılır. Ancak: yine de, şehirde yaşayanların büyük bölümünde: sudan kaynaklandığı sabit olan çeşitli hastalıklar, yoğun olarak görülmektedir. Yine de, ölülerin küllerinin nehre atılması yanında, son yıllarda özellikle endüstriyel atıkların bu nehirlere atılmasının önüne geçilmesi için çeşitli çalışmalar yapıldığı söyleniyor. Bunun dışında: nehir ne kadar kutsal kabul edilirse edilsin, yine de nehir kıyısında: bol bol sabun ve şampuan kullanıldığını, çamaşır yıkandığını göreceksiniz.

Evet, Ganj nehri boyunca, çok sayıda önemli Ghats bulunuyor.

ASSİ GHATS

Burası, şehrin güney ucundadır.
Ganj ve Asi nehirlerinin birleştiği noktadadır. Burada, hacılar, Peepal denilen bir ağacın altında bulunan Şivaya saygı göstermeden önce, buradaki Ghats’da, banyo yaparlar. Özellikle: ay ve güneş tutulması günlerinde, binlerce hacı burayı ziyaret ederler.

SHAMSHAN GHATS

Bu Gat türü: gerek dini ayinler (yani ölü yıkama veya abdest almak için) ve gerekse temizlik için kullanılmaktadır.

DASASWAMEDH GAT

Şehrin en önemli Ghats’larından biridir.
Buranın: Brahma’nın, 10 atı, dinsel törenlerle kurban ettiği yer olduğuna inanılır. Basamakların en tepesinde oturan din adamları: kısık seslerle, dini bir şeyler okuyorlar. Ayrıca: küçük bir madeni para verildiğinde, çiçek veya Ganj nehrinden alınmış su veriyorlar. Burada, güzel ve renkli bir nehir görünümü vardır. Burada, binlerce kutsal toprak lamba, kutsal Ganj sularına bırakıldığında, kayan lambalar, alacakaranlıkta, nehre ilahi bir görünüm vermektedir. Özellikle, bu şehri ziyaret ettiğinizde, bu görüntüyü mutlaka izlemelisiniz.

GANJ NEHRİ

Ganj nehri: 2506 km. uzunluğundadır. Nehir, Himalayalar’ın, güney yamaçlarında, Gangotri buzulundan çıkmaktadır. Ganj nehrinin ağzı geniş deltası, dünyanın en büyük deltasıdır. Günümüzde, nehir üzerinde, iki büyük baraj yapılmıştır.
Hindu inanışına göre; Ganj nehrinde yıkananlar günahlarından arınırlar ve kurtuluş veya Nirvana’ya ulaşırlar. Hatta: insanlar, kendi yakınlarının küllerinin Ganj nehrine atıldığında, batmadığını ve uzak yerlere seyahat ettiklerine inanırlar. Bu uzak ve kutsal yerler: Ganj üzerinde bulunan önemli hacı yerleri : Haridwar, Varanasi ve Prayag’dır.
Evet, şehrin hayatında büyük önemi olan nehirde: kıyıdan tekne kiralayarak, gezinti yapabilirsiniz. Bu gezinti sırasında, şehrin silüetinde etkin olan tapınakları görebilirsiniz.
Ganj nehri: Bengal körfezinde deniz ile birleşmeden önce, şehirden çıkışta, kuzeye doğru ilerler ve kollarının arasında, 5 km. lik bir hilal oluşturur.

MAN MANDİR GAT

Burası, Gatların en kutsalı olan “Manikarnika” nın, güneyindedir. Burada: Caipur Mihracesi Jai Sing’in gözlemevi bulunuyor.

SCİNDİA GAT

Burası: bir kısmı suyun içinde kalan, Şiva tapınağıdır.

PANCHGANGA GAT

Burası: Ganj nehrinin 4 yeraltı kolunun birleştiğine inanılan yerdir. Bu alanda: yıkılan bir Hindu tapınağı üzerinde kurulmuş “Alemgir camisi” hakimdir.

 

KASHİ VİSHWANATH TEMPLE – ALTIN TAPINAĞI

Şehrin en kutsal tapınağıdır. Ancak, buranın merkezine girmek için Hindu olmak gerekiyor, başkalarını sokmuyorlar.
Tapınak: Şiva adına adanmıştır. Hindular için kutsaldır. Her Hindu, hayatında bir kez, hac yapmak için buraya girmeyi bekler. Eğer mümkünse, aynı zamanda burada yakılmak ve küllerinin, atalarının küllerinin döküldüğü Ganj nehrine dökülmesini ister. Milyonlarca Hindu için, inanç merkezidir.
Evet, bu muhteşem tapınak: Ganj nehrinin batı kıyısındadır. Dünyada yaşayan en eski tapınak kentidir. Özellikle, 15.5 metre yüksekliğindeki altın sivri kulesi nedeniyle, tapınak “Golden Temple” olarak da adlandırılır. Aynen, Amritsar şehrindeki, Sih Gurudwara tapınağı gibi.
Tarihi süreç içinde, tapınak birkaç kez yıkılmış ve sonra yeniden inşa edilmiştir. Tapınağa bitişik “Gyanvapi Camisi” bulunmaktadır.

Tapınağa; hediyelik eşya satış dükkanları ve korumaların bulunduğu dar bir sokaktan girilir. Burada: ilk tapınak: 490 yılında yapılmıştır. 1194 yılında ise, bölgedeki diğer tapınaklarla birlikte tahrip edilmiştir. Ancak, daha sonra, tapınak yeniden yapılmış ve 1351 yılında, yeniden yıkılmıştır. 1585 yılında ise, yeniden inşa edilmiştir. 1669 yılında yeniden yıkılan tapınak, Gyanvapi camisinin yanında, bitişik olarak yeniden inşa edilmiştir. Eski tapınağın izleri, caminin arkasındaki alanda görülmektedir.
Mevcut tapınak yapılırken, 1780 yılında, sivri kuleleri ve kubbesinde, çeşitli kişiler tarafından bağışlanan 1000 kg. altın kaplama olarak kullanılmıştır. Bu yüzden “Golden Temple” adı verilmiştir.

GYANVAPİ CAMİSİ

Babür imparatorları tarafından inşa edilmiştir. Kashi Vishwanath tapınağının orijinal yerinde kurulmuştur. Caminin minareleri: 71 metre yüksekliktedir. Eski tapınağın duvarı, bu caminin duvarının bir parçası olarak kullanılmıştır. Tapınak: 1780 yılında bu caminin yanında yeniden inşa edilmiştir. Tüm bu nedenlerle, yani eski tapınağın üzerine kurulmuş olması nedeniyle, cami, Hinduların hedefi haline gelmiştir. 1991 yılında, hükümet tarafından alınan bir karar ile, tapınak ve cami sitesi, koruma altına alınır.

VARANASİ HİNDU ÜNİVERSİTESİ

Şehirdeki üniversitenin içinde küçük bir müze var. Bu müzede: 16’ncı yüzyıl Gürkanlı minyatürlerinden oluşan, muhteşem güzel bir koleksiyon var, mutlaka görmenizi öneririm.

 

RAMNAGAR FORT

Bu kale: 18’nci yüzyıldan bu yana, Kashi krallarına ev sahipliği yapmıştır. Şehir merkezinden 14 km. uzakta: Ganj nehrinin karşı kıyısındadır.
18’nci yüzyılda, Ramnagar zamanında, kum taşından yapılmıştır. Babür mimarisinin özellikleri olan oyma balkonlar, açık avlu ve pitoresk pavyonlar bulunmaktadır. Sarayın duvarları arasında, büyük bir saat var. Bu saatte: yalnızca yıl, ay, hafta ve gün değil, aynı zamanda: ay, güneş ve takımyıldızlar hakkında, astronomik değerler görülmektedir.
Kalenin içinde bir müze var. Müzede:; el yazması nadir bir koleksiyon ve özellikle dini yazılar görülmektedir. Ayrıca, Babür minyatür tarzının örnekleri bulunan birçok kitap kapakları görülüyor.

 

SANKAT MOCHAN HANUMAN TEMPLE

Şehirdeki kutsal tapınaklardan biridir. Hindu tanrısı Hanuman’a atfen yapılmıştır. Banaras Hindu Üniversitesi kampüsü içindedir.
Mevcut tapınak yapısı: 1900’lü yılların başında, Madan Mohan Malviya Banarak Hindu Üniversitesini kuran, Eğitimci ve özgürlük savaşçısı Pandit tarafından yaptırılmıştır. Tapınak dışında, çok sayıda satıcı bulunuyor. Bunlar: buraya özgü kolye, yüzük, tütsü ve kutsal çiçek satıyorlar. Her Salı ve Cumartesi günlerinde, tapınak önünde, binlerce kişi sıraya girerek, Lord Hanuman için dualarını sunarlar.
7 Mart 2006 tarihinde, buraya bir terörist saldırı düzenlenmiştir.

 

DURGA TAPINAĞI

18’nci yüzyılda yapılmış, şehrin en önemli tapınaklarından birisidir. Tapınağın küçük kulesi: üst üste yerleştirilmiş, tek katlıdır. Maymun tapınağı olarak da bilinir. Bu tapınak: Tanrıça Durga’ya adanmıştır. Tapınak mimarisi, Kuzey Hint usulü şeklindedir. Yapı: hardal sarısı ve kırmızı renge boyanmış, çok katmanlı bir shikhara’ya sahiptir. Ana yapı ise, dikdörtgen planlıdır. Efsaneye göre: Tanrıça Durga: yüzyıllar boyunca bu yerini korumuş ve aynı zamanda Varanasi şehrinin koruyucusu olmuştur. Tapınak alanında, çok sayıda maymun var. Bu yüzden, Maymun Tapınağı da denilir.

 

TULSİ MANAS TAPINAĞI

1964 yılında, bir hayırsever aile tarafından beyaz mermerden inşa edilmiştir. Lord Rama adına adanmıştır. Şehrin en ünlü tapınaklarından birisidir. Aynı zamanda, kutsal şehrin önemli bir turizm merkezidir. Tapınak: Durga tapınağı yakınındadır. Tapınağın çevresinde, muhteşem bir peyzaj görülmektedir. Tapınağın duvarlarında, Hintçe ayetler ve resimler bulunmaktadır.

BHARAT KALA BHAVAN-ARKEOLOJİ MÜZESİ

Müze binası, 1910 tarihinde tamamlanmıştır. Müzede, bulunan 5 galeride: MÖ.3’ncü yüzyılda Sarnath antik bölgesinde bulunan eserler yanında, MS.12’nci yüzyıla kadar uzanan döneme ait buluntular sergilenmektedir.
Bunların başlıcaları: Hindu ve Budist heykellerdir.

JANTAR MANTAR

Burası, bir gözlemevidir. Jai Singh tarafından, 1737 yılında inşa edilmiştir. Bu şahıs özellikle tam bir astronomi tutkunuydu. Bu gözlemevini yaptırmadan önce, kendi bilim adamlarını yurtdışına göndererek, yabancı gözlemevlerini incelettirdi. Gidenler, birçok astronomi kılavuzu ile geri döndüler ve Jantar Mantar inşa edildi.
Aslında, burası, yerel saati ölçmek için inşa edilmiştir. Güneşteki sapmalar, yıldızlar, gezegenler ve bunların hareketleri, hızları ve özellikleri incelenmiştir. Bu incelemeler için: birkaç duvar aleti bulundurulmaktadır ki bu aletler günümüzde de kullanılabilmektedir.