Semtin isminin nereden geldiğine dair herhangi bir kaynak yoktur.
Ancak Lübnan vadisinde “Baal-Gat” adlı bir yerleşim olduğu biliniyor. Baal: Bal ve/veya da bel diye de söyleniyor. “Baal” ın anlamı “tanrı” demektir. Birçok kültürde “Baal” vardır.
Hititler de de “Baal” ın tanrı demek olduğu biliniyor. Gat ve/veya Gad ise, Sanskritçe de “birinci, ilk, başlangıç, tanrı” anlamına gelmektedir.
Bu sözcük İbranicede “Kad” ya da “Kod” diye bilinir. Anlamı aynıdır. Dinsel metinlerde de “Baal” ve “Gad/Gat” sözcüklerine yoğun olarak rastlanıyor.
Dolayısıyla Baal-Gat’ın ilk tanrı, birinci tanrı, tanrıların tanrısı anlamına geldiği söylenebilir.
Ankara’daki Balgat semtinde de kim bilir, eski geçmişte bir “Baal-Gat” yani tanrıların tanrısı tapınağının varlığından söz edilebilir mi? Ancak herhangi bir belge yok.
Balgat ismi hakkında bir başka varsayım şöyledir:
Balgat, Ankara’ya yakın bir köydür. Bir gece, bir gezgin köye gelir. Acıkmıştır. Bir kapıyı çalar ve “Tanrı misafiriyim” der.
Bir parça ekmek ister. Ev sahibi kendisine sıcak bir bazlama verir. (Bazlama Ankara’nın meşhur köy ekmeğidir) Gezgin sıcak bazlama için teşekkür ettikten sonra “içine biraz da bal kat” der.
Ankaralı, genel olarak “k” yı “g” olarak söyler. Böylece “Balkat” günümüze “Balgat” olarak gelmiştir.
Atatürk’ün yolu bir gün Balgat köyüne düşer.
Bir evde soluklanırken çay içmek ister.
Çay gelir ama şeker yoktur. Atatürk “şeker yok mu” diye sorunca oradakiler “bal var, bal gat Atam bal gat” derler.
Atatürk, o halde buranın ismi “Balgat” olsun der.
Türkçe’de “kat/gat” vardır. Yan yana, üst üste anlamına gelir. 13’ncü yüzyılda kent ve gat anlamındaki şekle dönüşmüştür.
Yerleşim yeri ile özdeştir.
Günümüzde, Balgat, şehrin hemen merkezinde bulunan konumu ile öne çıkıyor.
Tamamen betonlaşmış, kalabalık, yoğun bir semt.
