Eskil, il merkezi Aksaray’a 67 km uzaklıktadır. Eskil Konya arası 115 km. dir. Eskil, Konya arası uzaklık: 114 km. Eskil, Ankara arası uzaklık: 219 km. Eskil, Niğde arası uzaklık: 171 km.
TARİHİ
Bölge Eski Tunç, Demir çağı, Helenistik, Roma ve Bizans dönemlerinde yoğun bir şekilde iskan görmüştür. Bu durum bölgede bulunan çeşitli yerleşmeler ve höyüklerden anlaşılır. Adının eski kaynaklarda daha çok “Eski il veya Eskiil” olarak geçtiği, sonradan bugünkü halini aldığı anlaşılmaktadır.
Eskil’in ilk kurulduğu alan, bugünkü yerleşim biriminin kuzeyinde Tuz gölü yakınındaki Gavurönü olarak bilinen mevkidir. Rivayete göre, II. Kılıçaslan döneminde (1156-1192) bugünkü köyün bulunduğu alana taşınmıştır.
Bazı kaynaklarda ise, Eski-il’in Koçhisar gölü kıyısına yakın yerde kurulduğunu belirtir. Halk arasında ise Eski-il’in bugünkü şehrin kuzey tarafında “İğneağzı” denen ören yerinde kurulduğu, bugün hala adı geçen yerde birtakım yapı kalıntılarının bulunduğu söylenir. Eskil 1929 yılında belde statüsüne kavuşmuştur. 1990 yılında ise ilçe olmuştur.
GENEL
İlçe bölgenin önemli bir değeri olan Tuz gölünün güneyinde kalır. Tamamen düz bir ova üzerinde kurulmuştur. İpek yolunun kuzeyinde kalır. İlçenin kuzeyinde Tuz gölü bulunur. Tuz gölüne doğru düz bir ovalık saha hakim, güneye gidildikçe hafif eğimli platoluk saha vardır.
Geçmişte bataklıklar ve göllerin oluşturduğu saha, günümüzde yeraltı sularının azalması sonucu kurumuştur. İlçede karasal iklim hüküm sürer, buna bağlı olarak yazları sıcak ve kurak, kışları soğuk ve yağışlı geçer.
Orman ve yeşil alan bakımından fakir bir bölgedir. İlçe merkezinin kuzeyinde, Tuz gölüne kadar olan geniş alan bataklık ve sazlıktır.
NE YENİR
Buralara yolunuz düşerse “sıkma” isimli gözleme ve kaymak böreği yemenizi öneririm.
ESKİL MESLEK YÜKSEK OKULU
Aksaray üniversitesine bağlıdır. 2016 yılında eğitime başlamıştır. Hali hazırda Veterinerlik bölümü, Laborant ve Veteriner Sağlık programları sürdürülmektedir.
GEZİLECEK YERLER
ULU CAMİ
İlçe merkezinde Eski Mahallededir. Oldukça büyük bir bahçededir.
Eserim yapım tarihi belli değildir ama Selçuklulardan kaldığı bilinmektedir. Giriş kapısı üzerinde, taştan 50 x 35 cm ölçülerinde bir kitabe vardır. Arapça yazılı kitabenin son satırında, muhtemelen 1734 tarihi yazılıdır. Kitabenin sadece ilk satırı ve son satırı okunabilmiştir. Yörede yaşayanların söylediklerine göre cami: 1926-1970 ve 1984 yıllarında üç kere onarım geçirmiştir.
Yapının ilk minaresi hakkında bilgi yoktur. Bugünkü minaresi kesme taştan, 1963 yılında Kemalpaşalı Mehmet Yüzüak tarafından yapılmıştır. Mihrap ve minber, orijinal değil geç dönemden kalmadır.
Caminin en önemli özelliği, ahşap sütunlu olması ve kalem işi süslemeleridir. Harimin ahşap tavanını 47 ahşap sütun taşımaktadır. Bu ahşap sütunların bir kısmı daire, diğer kısımları ise kare kesitlidir.
Bu sütunların bazıları ikişer olarak kullanıldığından, ayak sayısı 32 dir. Bu sütunların bir kısmı yan yana dizildiğinden ikiz sütun şeklinde görülür.
Kaynağı cami altında bulunan bir su mahzeni ve bu su mahzeninin üzerinde, caminin önünde şadırvan bulunur. Cami halen ibadete açıktır.
BÖGET KÖYÜ
Böget köyü: ilçe merkezine 10 km ve Aksaray il merkezine 50 km uzaklıktadır.
Köyün ismi suyun önüne kurulan bent anlamına gelen Böğet’ten gelir. Köyün ününün ise su değirmenlerinden geldiği bilinir. Bu köyde, köyle aynı ismi taşıyan Böget Höyük ile mezarlık alanı ve Hitit barajı olarak anılan sahalar bulunur.
Bunlara ilaveten köy camisinde bulunan antik döneme ait devşirme malzemeler görülür. Köyde bulunan höyük, köyün merkezi konumundadır. Yüksekliği yaklaşık 28 metredir. Çapı 200-250 metredir. Höyük üzerinde sadece seramik parçaları bulunur, herhangi bir mimari yapıya ait kalıntı yoktur.
Köy camisinin beden duvarlarında, Geç Antik döneme ait devşirme malzemeler kullanılmıştır. Ayrıca cami avlusunda, Geç Antik döneme ait sütun kaideleri bulunur.
Köyün dışında, Böğüt höyüğün yaklaşık 200 metre doğusunda Roma mezarı olarak adlandırılan bir yer bulunur. Burada, düzgün olmayan blok veya levha şeklinde, ince uzun mezar taşlarının olduğu görülür. Ancak bunların hiçbirinin üzerinde herhangi bir yazıt veya resim yoktur.
Bu yüzden mezarlık hakkında bilgi mevcut değildir. Köy merkezi dışında “Hitit Barajı” olarak isimlendirilen yerde ise, sadece set olarak inşa edildiği anlaşılan duvar kalıntısı dışında bir şey bulunmamaktadır.
