2016 yılında; buradan geçtim ve bu şirin ilçede: bir gece, iki gündüz kaldım. Bu sürede: özellikle: Sayın Kaymakam tarafından; kayak tesisleri ve teleferik hattı çekilen ve hatta teleferik vagonu alınan bölgeye çıktık. Oraları gezdik. Kavak ağaçlarının gayet bol olduğu bir yöremiz.
ULAŞIM
Ağrı il merkezine uzaklık: 34 km. dir. Trabzon-Ağrı transit karayolu üzerinde bulunması ile, öne çıkıyor.
GENEL
Denizden yüksekliği: 1650 metredir. İlçe topraklarının üçte birini oluşturan Eleşkirt ovası, başlıca tarım alanıdır. İlçede: kara iklimi hakimdir. Kışları: soğuk ve kar yağışlı, yazları: sıcak ve kısmen yağışlı geçer. Bitki örtüsü: bozkırdır. Ağrı ilinde, ormanlık alan: yalnızca burada vardır. İlçe merkezi: ağaçlandırılmıştır.
Güzel bir ilçe. Gittiğimde: gayet modern evleri, sokaklarını gördüm. Bu ilçede: gittiğim dönemde, bir teleferik kurulmuştu. Kaymakamlık tarafından işletileceği söylenen bu teleferiğin: hatları çekilmiş ve hatta teleferik vagonu bile alınmıştı. Teleferik ile; kayak yapılabilen yüksekçe bir yere çıkılıyordu. Şu anda: bu teleferik kullanılıyormu, çalışıyormu bilmiyorum? Tesisin 1998 yılında kurulduğu:Güneykaya mevkiinde olduğu, kayak turizmine yönelik, 48 yataklı bir oteli de bulunan, mekanik sistemleri, günü birlik tesisleri, zirvesinde kafeteryası olan ve piknik alanları bulunan komplike bir yapılaşma vardı.
Buranın, daha sonra bitirilerek, Özel İdare tarafından işletildiği veya kiraya verildiğini düşünüyorum. Belki de, öylece bırakılmıştır.
TARİHİ
Bölgenin tarihi: Urartulara kadar gider. Çünkü: Pirabat ve Toprakkale: Urartular döneminden kalmıştır. Urartular zayıflayınca: bölge, Med’ler tarafından ele geçirilerek, İran topraklarına katılmıştır.
Evet: Eleşkirt’in konumu çok özel. Murat vadisinin, Erzurum tarafına geçit veren, batı ucunda, İran-Kafkaslar ve Anadolu arasında bir köprü. Bu yüzden: tarih boyunca, birçok güç, burada egemenlik kurma yarışına girmiş. Toprakkale ve verimli Eleşkirt ovası: Romalılar, Sasaniler, Araplar, Bizanslılar, Selçuklular Moğollar, Karakoyunlular ve Akkoyunluların hakimiyetinde; değişik süreler kalmış.
Takip eden tarihi süreçte ise: bölgede, Osmanlı egemenliği görülür. Osmanlı döneminde: İlçe, bir süre Van’a ve bir süre de Erzurum Eyaletlerine bağlı olarak yönetilir. 1828-1856-1877-78 yıllarında ise: Rus işgali görülür. Ancak: 1914 yılında Berlin Kongresi kararları gereği: 1918 yılında, Ruslar buradan çekilirler ve Osmanlılara teslim edilir.
Evet: Toprakkale: 1687 yılında ilçe olur. 1925 yılında ise, ilçe merkezi: Zedikan’a taşınır ve ismi “Eleşkirt” olur. 1927 yılında: Ağrı il merkezine bağlanır.
İlçenin: günümüze ulaşabilen tek yapısı: Mirza bin Abdi tarafından, 1687 yılında yatırılan: Toprakkale Camisidir. Cami: koruma altına alınmış ve 1967 yılında restorasyon görmüştür. Toprakkale köyünde: bir de kale vardır. Toprakkale ismiyle anılan kalede: Urartulardan günümüze kadar, birçok uygarlığın izleri görülür.
TOPRAKKALE
İlçe merkezine, 14 km. uzaklıktadır. Önceleri: İlçe merkezi burada iken, Cumhuriyet döneminde, ulaşımın yetersizliği nedeniyle, Eleşkirt’e bağlanmıştır.
Burada: kale ve cami, yapı olarak öne çıkar. Kalenin yapım tarihi bilinmiyor. Ancak: Urartular döneminde yapıldığı tahmin ediliyor. Urartuların: Ağrı bölgesindeki önemli yerleşimleri: Patnos ve Toprakkale bölgesinde olmuştur. 1879 yılında: İngiliz arkeologlar, kalede kazılar yapmışlar ve buldukları buluntuları, evet çok iyi tahmin ettiğiniz gibi, çalarak, ülkelerine kaçırmışlardır. Kaledeki: tapınak ve yerleşim yerleri, tamamen tahrip edilmiş durumdadır. Yalnızca: kale burçları ve bir kısım duvarlar, günümüze ulaşmıştır.
TOPRAKKALE CAMİSİ
Toprakkale köyünde, 1684 yılında, Mirza Bin Abdi Paşa tarafından yaptırılmıştır. Cami: 12.5 x 12.5 metre ölçülerinde, kare planlıdır. Tek kubbeli ve minaresizdir. Kubbesi: 8.20 metre çapındadır.
Taç kapı ve pencere kenarları kesme taştan, diğer kısımlar ise, moloz taşlardan örülmüştür.
Selçuklu mimari tarzına uygun olan cami, 1864 yılındaki depremde zarar görmüştür. 1963 yılında, SİT alanı olarak ilan edilmiştir. Cami: 1968 yılında: restore edilmiştir. Dış duvarlardaki derz, bu onarım sırasında yapılmıştır.
GÜNEYKAYA KAYAK TESİSLERİ
Ağrı’ya 36 km. ve Eleşkirt ilçesine ise, 6 km. uzaklıktadır. E-23 Karayolunun 500 metre yakınındadır. Kayak için en uygun kar yapısına sahiptir. Bu kayak pistini: çığ ve sis gibi olumsuz tabiat olayları etkilememektedir. Kayak merkezindeki pistler: orta ve zor pistlerdir. Zemin alpin çayırı.
Kasım ayı ortalarından, Mart ayı sonuna kadar kayak yapılabilmektedir. Slalom ve mukavemet için ayrı pistler bulunmaktadır. Genelde, pistteki kar kalındığı: 1.50 metre ve bazen yer yer 2 ile 2.5 metre arasında değişmektedir. Ayrıca: kayakçılar ve turistler için, zirvede bir de restoran bulunmaktadır.
Tüm bunların yanında: konaklamak için bir otel var. Kkarayoluna 500 metre uzaklıkta; 4 suit oda, 24 oda, 33 yatak, 300 kişilik restoran, kondisyon salonu, sauna vs. Günübirlikçiler için tesisler ve son teknolojilerle donatılmış, 1227 metre uzunluğunda bir telesiyej bulunmaktadır. Telesiyejin 50 koltuğu mevcut olup (bu telesiyej alttan ısıtmalı) , bunlardan 10 tanesi kapalıdır. Telesiyej: saatte 1200 kişiyi, zirveye taşıma kapasitesine sahip.
Evet, son aldığım habere göre: bu kayak tesisleri, atıl durumda imiş. Özel bir işletmeye: 49 yıllığına kiralanmış. Ancak, hem de öyle bir atıl durumda imiş ki: okuduklarımı sizinle paylaşmadan geçmek istemiyorum. Buyurun: Güneykaya Kayak Merkezinin hikayesi: öyle bir yapılaşma ki: bir benzerini Sarıkamış bölgesinde yapmak için yapılan keşif sonucunda çıkan maliyet hesabı: tam 10 milyon dolar. Çünkü: buradaki tesislerin yapımında: son teknoloji kullanılmış. Tamamen elektronik, uzay çatılı, alttan ısıtmalı telesiyejli, beş yıldızlı otel düzeyindeki spor ve turizm yuvası; harabe haline gelmiş. Birileri: ellerine kazma-kürek alıp, bu güzelin tesisi, teleferik bölümünün kumanda odasını, bu odadaki makara takımlarını, elektronik panoyu zevk için olsa gerek; kırıp parçalamışlar.
Saatte: 600 kayakçıya konforlu bir şekilde hizmet verebilecek tesisin; işletmeye sokulabilmesi için, bugün için 2 milyon dolar gerektiği söyleniyor. Sözüm ona bakım parası. Keşke: akıllıca hareket edilip, tesisin başına bir-iki bekçi tutulsaydı, inanın bu kadar zarar-ziyan söz konusu olmazdı. Özellikle: Ağrı gibi bir yerde, yörenin kayağa tutkun gençlerine hizmet vermesi amacıyla yapılan böyle bir tesisin; nasıl olur da korunmadan, elden çıkmasını anlamak mümkün değil. Son durumunu görmedim ama görenler içler acısı bir durumda olduğunu söylüyorlar.
Ağrı şehri tanıtımı ve gezilecek yerlerle ilgili yazım için.
Doğubayazıt tanıtımı ve gezilecek yerlerle ilgili yazım için.
