Çorum Bayat ilçesinin, il merkezi Çorum’a uzaklığı 83 km dir. Bayat, Çankırı arası uzaklık 96 km. Bayat, İskilip arası uzaklık 31 km. Bayat, Ankara arası uzaklık 21 km.
TARİHİ
İlçe ismini, Oğuzların 24 boyundan birisi olan Oğuz-Han’ın büyük oğlu Gün Han’ın Kayı’dan sonra ikinci oğlu olan “Bayat” tan alır. Bayat boyu, kendilerini Türkmenlerin en soylusu sayarlar. “Devleti ve Milleti bol” anlamına gelir. Anadolu’ya Azerbaycan ve Türkmenistan dan yayılmıştır. Evet, ilçenin kuruluşuyla ilgili herhangi bir yazılı bilgi ve belge yoktur. Ancak: Hacı Bektaş-ı Veli’nin yanında yetişen ve Bayat halkını aydınlatmakla görevlendirilen Hasan Çelebi’nin ilçe merkezi Dere Mahallesindeki mezar taşında ölüm tarihi olarak 1494 yılı yazılıdır yani ilçedeki ilk yerleşimin bu yıllarda olduğu söylenir.
1530 ve 1576 yıllarına ait tapu defterleri ve çeşitli Osmanlı belgelerinde yörenin ismi bazen Bayat bazen de Bayat Divanı olarak geçer. Kastamonu ve Ankara salnamelerinde Bayat, İskilip’e bağlı bir köy olarak geçer. 1911 yılında nahiye olmasına karar verilir ve Alagöz ismi verilerek nahiye yapılır. Cumhuriyet döneminde, İskilip ilçesine bağlı “Alagöz” adında bir nahiye iken, 1958 yılında ilçe olmuştur.
GENEL
İlçe Orta Karadeniz Bölgesi ile İç Anadolu Bölgesinin kesiştiği yerde, Köroğlu Dağlarının doğuya uzantısı ile İç Anadolu’nun Orta Kızılırmak bölümündedir. İlçenin rakımı 625 metredir. İlçenin kuzeyi dağlık, güneyi küme halinde tepeler ve kısmen ovaların bulunduğu düzlüklerdir. Dağlık kesimler genellikle çam ve meşe ormanlarıyla kaplıdır.
Ovalık kesimde ise bozkırlar bulunur. İlçede en önemli akarsu Karatepe ve Öbek Tepesinden çıkan ve Kızılırmak nehrine dökülen Bayat çayıdır. Bayat çayı, ilçe topraklarında 45 km lik bir vadi boyunca uzanır. İlçede yazlar sıcak ve kurak, kışlar soğuk ve kar yağışlı geçer. Bayat ilçesinin Derekutuğun köyünde, Kalkolitik dönemden kalma bir bakır madeni bulunmuştur. Dünyanın en eski maden ocağı olma özelliğine sahiptir.
NE YENİR
Bayat yöresine yolunuz düşer ve yerel lezzetlerden tatmak isterseniz “Bayat dolması” önerebilirim.
NE SATIN ALINIR
Eskialibey beldesindeki halı ve kilimler ile Yoncalı köyündeki yolluk dokumaları: farklı tasarımları ve motifleriyle sevgi, bereket ve soyun devamlılığı gibi duyguları aktarıyor. En çok kullanılan motifler: çiçek ve insan figürleriyle geometrik desenlerdir. Yoncalı’da rengarenk, upuzun yollukların dokunduğu tezgahları görebilirsiniz. Kadınlar, yün bulamayınca eski kazakların sökülmesiyle elde edilen iplikleri dokuduklarını söylüyorlar.
BAYAT TEKNİK BİLİMLER MESLEK YÜKSEK OKULU
Hitit Üniversitesine bağlıdır. Okul 2017 yılında eğitim-öğretime başlamıştır.
GEZİLECEK YERLER
BAYAT YAYLALARI
İlçenin en önemli yaylaları: Kuşçaçimen, Kunduzlu ve Çerkeş’tir. İlçe merkezine 25 km uzaklıktadır. Yaylalar, ilçenin kuzeyinde dağlık Karatepe mevkiinde yer almaktadır. Özellikle Kuşçaçimen yaylasında yaz aylarında kamp amaçlı çadır kurulabilir. Zengin bitki örtüsü ile kaplı yaylalarda sarıçam, köknar ve karaçam ağaçları yoğundur. Çam kokusu soluyacağınız bu mekanlara Bayat-Çerkeş, Bayat-Kunduzlu yoluyla ulaşabilirsiniz.
KAYA MEZARI
İlçe merkezinden Yukarı Yoncalı tarafına giderken yol kenarındadır. Maalesef tüm uğraşıma rağmen, bu kaya mezarları hakkında herhangi bir bilgi edinemedim. Sonra da insanlar diyorlar ki, bu tür kalıntılar var niye turist gelmiyor, sanırım tanıtım eksikliği var.
