Elbeyli Suriye sınırında, bu yüzden bu yazı bir gezi yazısı değil de bir tanıtım yazısı olarak hazırlanmıştır. Çünkü, Elbeyli’nin şu an için turizm yönü geridedir, göçmenler ve Suriye sınırındaki güvenlik daha ön plandadır. İlçe merkezi, Suriye sınırında bulunan Çobanbey Tren İstasyonuna 5 km uzaklıktadır. İlçe il merkezine 34 km uzaklıktadır.
TARİHİ
Yöre toprakları, 1040-1157 yılları arasında Büyük Selçuklu egemenliğinde iken, 1517 yılında Yavuz Sultan Selim zamanında Osmanlı topraklarına katılmıştır. 1931 yılında Elbeyli köy (bu dönemdeki ismi Alimantar) olarak Kilis ilçesine bağlı iken, 1946 yılında Oğuzeli ilçesine bağlanmış ve 1995 yılında Kilis’in il olmasıyla yeniden Kilis’e bağlanmıştır.
GENEL
Yörenin ismi neden “Elbeyli” dir? Bölgede Türkmen aşiretleri yerleşiktir ve Osmanlı zamanında, aşiretin başına aşiret mensupları dışından bir bey atanmıştır. Böylece yörenin ismi “Elbeyli” olmuştur. Elbeyli Türkmenleri, Suriye Türkmenleridir.
Ancak buraya verilen ismin başka kaynaklarla da bağlantısı vardır. Osmanlı döneminde metinlerde söz konusu olan “İlbeyli” veya “İlbeglü” şeklindeki kişiler: handan sonraki rütbelilerdir. Yani bir makamdır.
Bu anlamda, Anadolu’nun bazı bölgelerinde bucak müdürü, vali ve mıntıka komutanına “el beyi” denilmektedir.
İlçenin en büyük özelliği, Suriye ile olan 24 kilometrelik sınır hattıdır.
Arazi yapısı düz ovadır. Dağ ve tepe yoktur. Denizden yükseklik 650 metredir. İklimi Akdeniz iklimine yakındır, buna bağlı olarak yazlar sıcak ve kurak, kışlar ılık ve yağışlı geçer.
Yine buranın en önemli tarafı: Suriyeli mültecilerin barındığı büyük bir konteyner kente sahip olmasıdır.
ELBEYLİ GEÇİCİ KONAKLAMA MERKEZİ
Bu merkez, Suriye’den ülkemize göç edenler için, 2013 tarihinde yapılmıştır. Merkezde konteynerler bulunmaktadır. Yaklaşık 25 bin kişi kapasitelidir. Üst düzey güvenlik sistemi kuruludur.
NE YENİR
Buralara yolunuz düşerse ve yerel lezzetlerden tatmak isterseniz, ekşili malhıta, lebeniye ve kilis tava yemenini öneririm. Özellikle kilis tava mutlaka tatmalısınız.
NE SATIN ALINIR
Buradan “yemeni” satın alabilirsiniz. Yemeni, üstü yumuşak deri, tabanı kalın deri olan ve köşkerler tarafından elde dikilen ökçesiz ayakkabıdır. El emeği göz nuru üretilen yemeniler, kaliteli doğal malzemeden yapılır, teri çekerek vücudun elektriğini alır, özellikle üstü havır denen oğlak derisinden yapılmış yemeniyi öneririm.
GEZİLECEK YERLER
Elbeyli ilçesinde 9 tane tarihi höyük vardır. Kültür Varlıkları Koruma Kurulu tarafından bu 9 höyük Sit alanı ilan edilerek koruma altına alınmıştır. Ancak, bu höyüklerle ilgili yaptığım araştırmalar sonucunda maalesef hiçbir resmi kayıt, fotoğraf yok, yani sanırım Elbeyli Suriye sınırına yakın, turizm değil başkaca sorunlar var, güvenlik daha ön planda geliyor.
Belki ileri de bir gün Elbeyli’nin tarihi ve turistik özellikleri de keşfedilir. Bu yüzden, ilçe sınırları içinde birçok höyük olmasına rağmen, ben de kısa bilgiler vermekle yetineceğim, Kilis yöresinde tek araştırma yapılan höyük, Oylum höyük.
ÇATAL HÖYÜK
İlçe merkezine bağlı Geçerli köyündedir.
TİLEYLİ HÖYÜK
İlçe merkezinin 2 km kuzeybatısında Taşlıbakar köyündedir. Höyük üzerinde Geç Kalkolitik çağdan itibaren yerleşme olduğu düşünülmektedir.
TEPECİK HARABESİ
İlçe merkezine bağlı Taşlıbakar köyündedir. Burada yapılan yüzey araştırmalarında Kalkolitik döneme ve Ortaçağ’a ait seramik parçaları bulunmuştur.
KESMELİK MEZRASI
Yeşilyurt köyü kesmelik mezrasının kuzeyinde, kireç taşlı alanda Roma dönemine ait kaya oyuğu mezarlar ve ana kayaya oyulmuş çeşitli işlik alanları ve mekanları vardır, ancak bunlar define arayıcıları tarafından soyulmuştur.
SAĞLICAK KÖYÜ
Sağlıcak köyünde, kaçak kazılar sonucunda Bizans dönemine ait mozaikler bulundu. Burada İl Özel İdaresi tarafından sağlanan kaynakla, kazılar yapılmaktadır.
