Sabah eyaleti: Malezya ülkesini oluşturan 14 eyaletten birisidir ve Malezya’nın ikinci büyük eyaletidir. Ülke başkenti Kuala Lumpur’a 2 saatlik uçuş mesafesindedir.
Eyalette: Kota Kinabalu ve Sandakan olmak üzere iki yerde havaalanı bulunmaktadır. Sabah eyaletinin resmi maskotu “orangutan” dır. İnanılmaz insan benzeri bu yaratıkları görmek için Sepilok Orangutan Sanctuary denilen yere bu eyaletin en ilgi çeken turistik yerlerinden birisidir.
Borneo adasının kuzey ucunu kaplayan Sabah, Filipinler yönünden gelen kasırgaların, bölgeye zarar vermeden geçmesinden dolayı nesiller boyunca denizciler tarafından “Rüzgarların Altındaki Ülke” olarak adlandırılmıştır.
Güney Çin Denizi’ne bakan eyalet başkenti “Kota Kinabalu” dur ve (genellikle KK olarak bilinir) kuzeydoğusunda Sulu, güneyinde de Selebes Denizi vardır.
Kota Kinabalu, Güneybatı Asya’nın en yüksek dağı olan Kinabalu Dağı’nın (4095 metre) bulunduğu Crocker Sıradağlarının gölgesinde uzanır. Kinabalu National Park, eyaletin koruma altındaki altı alanından biridir. Başkent, mercan adaları ulusal parkına ziyaret için bir giriş kapısıdır.
Doğu kıyısındaki Sandakan, Turtle Islands Park ve Sepilok’un ünlü orangutan korunağını ziyaret etmek için ideal bir üstür.
Ziyaretçiler balık tutma, şnolkerle yüzme, derin su dalışı, Sabah’ı çevreleyen mükemmel sularda sakin bir tekne gezintisi ya da Kota Kinabalu’nun pazarlarını keşfetmek gibi seçenekleri değerlendirebilirler. Maceracı gezginler ise: güneydoğu Asya’nın en yüksek dağlarından birine tırmanabilirler.
Eyaletin turizm destinasyonları şunlardır
Kinabalu Dağı ve Milli Parkı.
Poring
Tunku Abdul Rahman
Manukan Island.
Sipadan Adası
Eğer su altı dalış meraklısı iseniz: Sipadan adası tüplü dalış için dünyanın en iyi yerlerinden birisi olarak bilinir. Burada dalış sırasında: zarif kaplumbağalar, beyaz resif köpekbalıkları, papağan balıkları görmek mümkündür. Adada konaklamak da mümkündür. Dalgıçlar: kısa bir tekne yolculuğunun ardından anakara, Mabul veya Kapalai denilen yerlerde dalış yaparlar.
Manukan Island
Buraya ulaşmak için, Jesselton limanından bir tekneye binerek 15 dakika yolculuk yapmak gerekiyor. Yani, şehir merkezine en yakın ada olarak bilinir. Adaya giriş için Malezyalılar ve Yabancılar için uygulanan tarife gereği giriş ücreti ödemek gerekiyor.
Ada üzerinde bazı lüks oteller, bir dizi restoran ve bir dalış merkezi bulunuyor.
Ayrıca; şınolkerle dalış da yapabilir ve muhteşem renkli balıkları izleyebilirsiniz. Burayı ziyaret etmek isterseniz, kuru sezonu yani yağmurların olmadığı bir zamanı tercih etmeniz önerilir.
KOTA KİNABALU ŞEHRİ
Sabah eyaletinin başkenti Kota Kinabalu şehri: dünyanın en etkileyici doğal ekosistemleriyle kaplıdır. Güzel kıyı plajları, yemyeşil ve yaban hayatı dolu yağmur ormanlarına rahatlıkla ulaşılabilir.
II. Dünya Savaşına kadar adı Jesselton (North Borneo Chartered Company’nin başkanı Sir Charles Jessel’den gelir) olan “Kota Kinabalu” işgalci Japonlar tarafından Api (ateş) olarak adlandırılmıştır.
Japon işgali sırasında Müttefik bombardımanının şehri yerle bir etmesinin ardından savaşın küllerinden yeniden inşa edilen Kota Kinabalu, giderek büyüyen üretim altyapısı ve 400.000’lik nüfusuyla hareketli bir liman şehridir.
Modern biçimde planlanan kent etkileyici doğal güzelliklerin ortasındadır. Ağaçlarla sarılmış mercan adası ve Kinabalu Dağı’nın batıdaki etkileyici fonu manzarayı tamamlar.
Kent, genellikle, çevredeki ulusal parkları gezmek için bir üs olarak kullanılır. Jayan Gaya’da eski bir postane binasından dönüştürülen “Turizm Danışma Ofisi” bulunur.
Jalan Tunku ile Jalan Penampang caddelerinin köşesinde; Likas koyunda 2.47 dönümlük alanda yer alan ve altın renkli kubbesiyle dikkat çeken, büyük “State Mosque” havaalanından kente gelirken görülebilir. Yapı: çağdaş İslam mimarisinin güzel bir örneğidir. Deniz yakın konumdaki bu görkemli beyaz cami: Medine şehrindeki Nebevi Camiine benzer özellikler gösterir. Cami ziyarete açıktır, ancak kıyafet zorunluluğuna dikkat etmek gerekir.
Caminin hemen yanında “Sabah State Museum” ya da diğer adıyla Jalan Museum vardır. Murut ve Rungus uzun evlerinden (yöresel yerli evleri) örnek alınarak tasarlanan müzenin bahçesinde birkaç buhar makinesi görebilirsiniz. Tarihi fotoğraf koleksiyonu, kentin yıkıcı savaş öncesi günlerine ışık tutar.
Müzenin bitişiğinde, “Science and Technology Cente” ve “Art Gallery” vardır. Borneo Sanat Galerisi: şehir merkezine yürüyüş mesafesindedir ve giriş ücretsizdir. Burada: resim tutkunları için resimler sergilenmektedir. İkinci katta yer alan sanat sergisinde: ağırlıklı olarak yerel sanatçıların eserleri sergilenir. Birkaç vitrinde ise Filipinler ve Endonezya’dan sanatçıların eserleri görülür. Sergilenen resimlerin hepsi aynı zamanda satılıktır.
Karşı tarafta ise, çeşitli tropik bitkilerin yetiştirildiği “Ethnobotanic Garden” görülür.
1905 yılında inşa edilen “Atkinson Clock Tower”, Jalan Gaya’nın bir blok doğusundadır. Burası, turizm danışma ofisiyle birlikte savaştan sonra ayakta kalan birkaç yapıdan birisidir. Burası: Kota Kinabalu şehrinin en eski yapılarından birisidir.
Çünkü: eski karakola bitişik ve Signal Hill Road boyunca ilerlediğinizde görebileceğiniz bu saat kulesi: 1903 yılında tamamen ahşaptan ve çivi kullanılmadan, dönemin Kuzey Borneo ilk İngiliz yöneticisi Francis George Atkinson anısına yaptırılmıştır.
Ancak: Dünya Savaşında şehrin birçok yeri bombalanmasına rağmen, kule bu bombalanmadan etkilenmeden ayakta kalan nadir yapılardan birisidir ve günümüzde de zamanı göstermeye devam etmektedir.
“Signal Hill Observatory”den manzaranın tadını çıkarmak için tepenin zirvesine yürüyün. Kentin en gözde pazarlarından biri olan “Jalan Gaya Street Market” (sokak pazarı) Pazar sabahları açılır. Gaya caddesindeki bu Pazar: her Pazar günü saat 06.30-13.00 arasında açık kalır. Şehir merkezindeki bu cadde, başlangıçta “Bond Street” olarak isimlendirilmiştir.
Buradaki ahşap dükkanlar: uzun yıllar boyunca kuşaktan kuşağa, babadan oğla geçen aile şirketleridir. Pazar nedeniyle, her Pazar sabahı cadde trafiğe kapatılır. Burada bulabilecekleriniz: batik, meyve ve çiçekler, sanat ve zanaat ürünleri, ayakkabı, antika, hediyelik eşya, hatta evcil hayvanlar ve otlar olabilir.
Gölgeli ağaçlar ve büyük boy şemsiyelerin altında alışveriş yapabilirsiniz. Şehirdeki yerel insanları izlemek ve hayatlarını görmek istiyorsanız, mutlaka bu Pazar yerine uğramanızı öneririm. Ama alışverişte pazarlık yapmayı unutmayın.
“Flipino Market” iskeleye kısa mesafede, genel pazarlar ve balık pazarlarının yanındadır.
Çok köşeli bir kaide üzerine oturtulmuş 30 katlı bir silindir biçimindeki, parıltılı “Sabah Foundation” binası, kentin kuzeyindedir ve tepesi kesik bir uzay aracını andırır. Kule; 1977 yılında yapılmıştır. Borneo adasının en yüksek ikinci yapısıdır. 30 katlı, dairesel cam yapı:123 metre yüksekliktedir. Kulenin 19.katında dairesel döner restoran bulunur ve 360 derecelik dönüş yapar.
Şehir merkezine yürüyerek 5-10 dakika uzaklıkta “El Sanatları Pazarı” bulunur ve bu Pazar yeri: her gün saat 07.30-19.30 arasında açıktır. Jalan Fuad Stephens kıyısında yer alan “El Sanatları Pazarı”: yerli halk ve turistler için en uğrak yerlerden birisidir. Burada özellikle: muhteşem güzel pareolar, muhteşem inci takılar ve el sanatı ürünleri bulup satın alabilirsiniz.
Double Six Anıtı
Yine şehir merkezine yaklaşık 10 dakika uzaklıkta bulunan bir anıttan söz etmek istiyorum. Buraya taksi ile 15RM ödeyerek ulaşabilirsiniz. Burası: Sabah tarihinde trafik bir olayı işaretlemek için Sembulan bölgesinde yaptırılmıştır. 6 Haziran 1976 günü, Sabah Başbakanı Tun Mohd’u taşıyan uçak, yanında 6 bakan ile birlikte bu bölgeye düşmüştür ve bu anıt, bu ölümcül kazanın anısına yapılmıştır.
Akvaryum ve Deniz Müzesi
Şehir merkezine yaklaşık 3 km uzaklıktadır. Araba ile 10-15 dakikada ulaşılır. Otobüs veya taksi kullanabilirsiniz.
Çarşamba hariç her gün açıktır. Giriş ücretleri 10RM dir.
Burada bulunan deniz müzesi: Malezya Üniversitesinin Sabah kampüsünün bir parçasıdır. Borneo Deniz Araştırma Enstitüsü: eğitim, araştırma ve korunma ve deniz kaynaklarının sürdürülebilirliğinin sağlanması için 1995 yılında kurulmuştur.
Enstitü kompleksi içindeki bu akvaryum ve deniz müzesi: Borneo adası üzerindeki en iyi akvaryum tesislerinden birisidir. Müze içindeki üniteler: açık su resifi, canlı sığ resif merkezi, mangrov yürüyüş, çağdaş Marine Denizcilik Müzesi, Multimedya interaktif bilgi bölümü ve derin dalış bölümü.
KOTA KİNABALU ŞEHRİNİN ÇEVRESİ
Şehir merkezinde: Jalan Tun Razak’ın yakınında yer alan otobüs terminalinden, kentten çok uzak olmayan yerlere düşük maliyetli geziler yapabilirsiniz.
Haftanın farklı günlerinde kurulan birçok tamu’dan (köy pazarı) birini mutlaka görün. (Kota Kinabalu turizm danışma ofisinden bilgi alabilirsiniz) En iyi köy pazarları “Tuaran”dadır. (kent merkezinden 33 km uzaklıktadır) Kota Belud’un kuzeyinde, Bajau köyleri, “Mengkabong” ve “Penambawan” bulunur.
Kampung Monsopiad, Kuai köyündeki (kent merkezinin Penampang Nehri’nden10 kmgüneyinde) Donggongon’dadır. En etkileyici özelliği düşmanlarının başını kesmek olan efsanevi savaşçı Monsopiad’ın anısına yapılmıştır. Savaşçının 42 “ganimeti” Cultural Village’de sergilenir.
Yakındaki tropikal ormanları görmek için “Beaufort”a ve “Agricultural Researc Station”ın bulunduğu Tenom kentine (40 km kuzeybatıda) trenle gidilir. Tren, Tanjung Aru’dan hareket etse de, Beaufort’a gitmek ve daha sonra Tenom’dan Kota Kinabalu’ya geri dönmek için bir taksi tutup zaman kazanabilirsiniz.
Beaufort İlçesi
Buraya ulaşmak için Rasa Ria Tren istasyonundan trene binmek gerekir ki, tren ücreti 4.80RM dir.
Burası, demiryolu hattı boyunca bulunan büyük yerleşimlerden birisidir. Şehir 1800’lerin sonlarında: Chartered Şirketi tarafından kurulmuştur. Bölgenin en değerli ürünü “yeşil portakal” dır. Burada, diğer meyveler de yetiştirilir. İlçede, Çinliler tarafından işletilen dükkanlar Padas nehri kıyısında sıralanır.
Kentin güneyinden, Crocker Sıradağları’na doğru giderek ulaşılan “Refflesia Centre” dünyanın en büyük çiçeği “rafflesia” ya ayrılmıştır ve burada 14 fafflesia çeşidi bulunur.
Tagal Sunai Moroli Kampung Luanti-Balık Masajı
Başkent Kota Kinabalu şehrine, yaklaşık 30 dakika uzaklıktadır. Bir taksi veya araba kiralayarak buraya ulaşabilirsiniz.
“Tagal” kelimesi gelecek nesil yararına ekosistem yani çevreyi korumak anlamında kullanılır. Söylenenlere göre: Sazangiller familyasından gelen buradaki balıklar: özellikle şifa masajı yapmak üzere köylüler tarafından eğitilmişlerdir.
Özellikle “sedef” hastası olanlar, bu tedavinin iyileştirici etkileri olduğunu kabul etmektedirler. Düzenli balık masajı yaptıranlar: bir bebek gibi pürüzsüz cilde sahip oluyorlarmış. Çünkü: bu balıklar ölü deriyi kemiriyorlarmış. Burada konaklama imkanları da bulunuyor.
Balung River Eco Resort
Buraya ulaşmak için: Balung Tawau kasabasından yaklaşık 40 dakika yolculuk yapmanız gerekir. Taksi tutarsanız 40RM ödemeniz gerekir. Buraya giriş için ise 3RM ödemek gerekiyor. Konaklama fiyatları ayrıdır.
Burası: bozulmamış tropik yağmur ormanları bulunan bir yer olarak bilinir. Tatilciler için mükemmel bir kaçış yeri ve gurup toplantıları ve kurumsal geziler için tercih edilen popüler bir alandır.
Burada: yerel keresteden inşa edilen dağ evlerinde konaklanır. Bu evler: zevkle döşenmiş, klimalı, rahat ve temizdir. Burayı ziyaret ederseniz: dağ bisikleti, kuş gözlemi ve orman patikalarında yürüyüş yapabilirsiniz.
Mercan Adaları
Tunku Abdul Rahman Park: 1974 yılında 5 mercan adasından oluşturulmuştur. Bunları gezmek için başkent Kota Kinabalu şehrinden başlayan kısa bir tekne yolculuğu yapmanız gerekir.
Bu tekne yolculukları: gurup ya da tek kişilik yapılabilir. Tekneler iskeleden, Hyatt Hotel yanından kiralanmaktadır.
Beş mercan adası: 8 km çapındaki bir alana yayılmıştır. Bu adalarda: muhteşem güzel plajlar ve yüzme ile şinolkerle dalış için kaçırılmayacak güzellikler bulunmaktadır. Öte yandan, adaların ormanlık iç kısımlarına ulaşan yollar, yürüyüş için kullanılır.
Pulau Gaya Adası
5 mercan adasının en büyüğüdür. Buradaki park merkezinden: sualtı, ormandaki bitki örtüsü ve hayvan varlığı hakkında bilgi alınmaktadır. Adanın kuzey kıyısındaki “Palice Beach” yüzmek ve su altı mercan resiflerini şinolkerle dalıp izlemek için mükemmeldir.
Adanın bir tropikal bataklık orman içinden geçen ahşap patika yürüyüş yolu ise: maymunlar, sakallı domuzlar ve alaca boynuz gagalı geyikleri görmek için en uygun yerdir.
Adanın en iyi patikası: kuzeybatı kıyısında bulunan “Pulau Sapi” patikasıdır.
Adanın en gelişmiş bölümü, güneydeki “Pulau Manukan Sapi” denilen bölümdür ve burası: bungalovlar, restoranlar, yüzme havuzları ve tenis kortlarıyla doludur. Adanın “Pulai Mamutik” denilen kuzeydoğu bölümünde ise: mercan resif bolluğu vardır ve bölge dalgıçlar tarafından yoğun olarak tercih edilir.
Pulau Sulug Adası
Burası: merkeze en uzak ve en az gelişmiş ada olarak bilinir ve buranın mercan resifleri ve zengin su altı varlığı ve sakin sessiz atmosferi önem kazanmaktadır.
Kinabalu Park
Serin ortam ve göz alıcı manzara, UNESCO Dünya Kültür Mirası Listesinde yer alan “Kinabalu Park”a yapılacak geziyi daha da değerli kılar. Kinabalu Park: Kinabalu dağının deniz seviyesinden 1585 metre yükseklikte bulunan bölümündedir.
Park alanı 745 hektarlık alanı kaplar ve Kinabalu dağının eteklerinde yerleşiktir. Kinabalu dağı: aslında yüzeyin kabuğu ile yukarıya itilmiş, granit bir masiftir. Müteakip erezyon: bu masifi ötrem kum ve taş tabakasını yerleştirmiştir. Evet, bu engebeli dağ, günümüze kadar Milli Parkın odak noktası olmaya devam etmektedir.
“Gunung Kinabalu” (4095 metre) Himalayalar ile Yeni Gine arasındaki en yüksek zirvedir. Adı, dağın alçak yamaçlarında yaşayan Kadazanlar için “kutsal ölüler evi” anlamına gelir.
Kota Kinabalu’dan 90 km uzaklıktaki parka karayolu ile ulaşılır. Bölgeye özel otobüs seferleri düzenlenir, otobüs dolduğunda kalktığı için erken gidin.
Geri dönüş 1.5 saat sürse de, parka gidiş en az 2 saat sürer. Kota Kinabalu ile Sandakan arasında düzenli işleyen otobüsler vardır. Kent merkezinden parka ve Crocker Sıradağlarına yapacağınız gezi boyunca alçak bölgelerdeki “dipterocarp” ormanlarından yüksek dağ yaylalarına kadar büyük bir orman ve manzara çeşitliliği görebilirsiniz.
754 kilometrelik bir alanı kaplayan parkta hava, sahilden çok daha serindir. Sıcaklık, park merkezinde 20 derece civarında olsa da, dağcıların gün doğumunda zirveye hareket etmeden önce geceyi geçirdikleri barınakta 0 dereceye düşebilir. Bu yüzden, hem park ziyaretçileri, hem de dağa tırmanacaklar için sıcak tutan ve yağmur geçirmeyen giysiler alınması şarttır.
Zirveye çıkma niyetiniz olmasa bile, park merkezinin çevresindeki manzara ile bitki ve hayvan varlığı doyurucudur. Gün doğumunda bütün görkemiyle beliren zirve, sabahları bulutlar yükseldiği için çoğunlukla sisler ardında gizlenmiş durumdadır. Güzel bir restoranı olan park, kulübelerden küçük otellere kadar geniş bir konaklama çeşitliliği sunar.
Zirveye çıkmayı düşünürseniz: özellikle Nisan, Temmuz, Ağustos ve Eylül aylarında tırmanmak için Kota Kinabalu’daki “Sabah Park Headquarter”da önceden kayıt yaptırmanız gerekir. Yani önceden izin almak gerekiyor.
Tırmanış, başlangıç noktasındaki dağ kulübesinde bir gece kalış da dahil olmak üzere, iki gün sürer. Tırmanız sonunda 4090 metrelik zirveye ulaşılır. Her yıl dağlarda bir maraton (Climbathon) düzenlenir. Rekor, zirveye yalnızca 2 saat 42 saniyede çıkmayı başaran İngiliz Ian Holmes’a aittir.
Amatörler için tırmanış iki gün sürer. Bir gecelik molada yemekler ve konaklama dağ kulübelerinde sağlanır.
Park merkezinde dağ rehberi, taşıcılar ve tırmanışın başladığı istasyona ulaşıma ilişkin düzenlemeler yapılmaktadır. Kendi olanaklarıyla tırmanmak isteyenler çoklu ortam ve dia gösterilerinin yanı sıra yol haritalarından (bazı yollar diğerleri kadar iyi işaretlendiğinden dikkatli olmalısınız) yararlanabilir.
Bünyesi dirençli olanlar yakındaki soğuk Liwago Nehri’nde yüzebilirler. Küçük ama kapsamlı “Mountain Garden” da, Kinabalu ormanında göreceğiniz bitki topluluğuna ilişkin fikir edinebilirsiniz.
Parktaki fiyatların hafta sonu ve hafta içinde farklı olduğu unutulmamalıdır. Yanınızda dağ sislerine karşı sıcak tutan ve yağmur geçirmeyen giysiler, bir cep feneri, enerji için muz ve çikolata gibi yiyecekler bulundurun. Sabah erkenden yola çıkacaksanız, tırmanış, düz bir yoldan sonra “Timpohon Gate”den başlar.
Tırmanış sırasında bambu korularından (ormanda 40 tür bambu bulunur) meşe, mersin ağacı, defne ağacı ve yosun kaplı çam ağaçlarına doğru değişime dikkat edin. Zirvedeki çorak granit düzlüğe yaklaştıkça ağaçlar daha biçimsizleşip bodurlaşırlar.
“Carson Şelaleleri”ndeki ilk barınak 1951 metrededir. Yolda suibriklerini görmek için en uygun yer 2134 metre yükseklikteki “Second Shelter” dır. Ama bunları toplamanın yasak olduğunu unutmayın.
Gece molası için 3353 metre yükseklikte bulunan “Laban Rata Resthouse, Panar Laban Hut, Waras Hut” ya da “Gunting Lagadan” tesislerinden birini seçebilirsiniz. Malayca’da “Sunu Alanı” anlamına gelen “Panar Laban”da her yıl Kadazan dağcılar, kutsal dağın ruhları için yedi beyaz tavuk ve yedi yumurta sunarlar.
Gün doğumunda zirvede olmak için 02.00 civarında kalkmalısınız. Katmanlaşmış ve çukurlaşmış çorak bir granit düzlükte yukarıya doğru ilerleyeceksiniz.3811 metre yüksekliğindeki “Sayat Sayat Huts” zirveden önceki en iyi barınaktır.
Batıya, dokuz zirveden en yükseği olan “Low’s Peak” e (4101 metre) doğru yürüdüğünüzde, hemen kuzeyde “Donkey’s Ears” kayalıkları ve onların arkasında”Ugly Sister” ı görebilirsiniz. Perak’taki başarılı İngiliz Genel Vali Hugh Low zirve düzlüğüne 1851 yılında varmıştı.
Yükseklik nefes almanızı zorlaştırsa da, Crocker Sıradağları’na ve daha ilerideki Filipinler’e doğru uzanan manzarayı seyredebilirsiniz. Bölgede çok geçmeden, tecrübeli dağcılar için bile tehlikeli olan kuşluk vakti sisi görülür, bu yüzden zirvede uzun süre kalınmaz.
Dağdaki bitki varlığı arasında 3.800 metre kadar yüksekte bulunabilen 1.200 farklı orkide türü öne çıkar. Ayrıca, bölgede yüzlerce tür eğreltiotu ve 25 farklı ormangülü çeşidinin yanı sıra, 60 meşe ve kestane türü bir arada bulunur. En büyüleyici bitki örtüsü, pembe benekli, etobur suibriğidir.
Su İbriği
Bu bitki: açıldığında yukarı doğru dikilen bir kapağı olan minyatür bir çanak şeklindedir. İbriğin kapağı altındaki nektardan alan böcekler kurtulurken: ibriğin içindeki nektarı almak isteyen böcekler ibriğin içindeki yağmur suyu ve enzimlerin karışımından oluşan sindirim sıvısı içine düşerler ve bu yapışkan, pullu iç bölgeden çıkamazlar ve yavaşça bitki tarafından sindirilirler.
Bu arada: ibriğin ağzının içine ağ ören örümcekler: düşen böcekleri yakalayarak kendilerini beslerler. İbrik türleri içinde bölgede görülen en büyüğü: 46 cm büyüklüğünde ve 4 litre su tutabilen bir bitkidir. Bu türün kurbanları arasında farelerin bile bulunduğu söylenir.
Evet, park alanında vahşi ortamlarında yaşayan birçok hayvan türü de bulunmaktadır. Bölgesel ormanda yaşayan yaklaşık 100 tür memeliden çoğunu görmek mümkün olmayabilir. Örneğin, sayıları az olan orangutanlara nadiren rastlanır, ama en azından çığlık atan jibonları duyabilirsiniz.
Orman sambar geyikleri, cüce geyikler, sakallı domuzlar ve benekli leoparların yanı sıra birçok kuş türünü barındırır. Kinabalu’da kızıl nektarkuşu, beyazbaş örümcek avcısı, gri karga, tepeli yılan kartalı, beyaz kuyruklu shama ve Malezya ağaç saksağanının da aralarında olduğu 300’ün üzerinde kuş türü vardır.
Poring Kaplıcaları
Park merkezinden yaklaşık 35 km uzaklıkta bulunan bu Spa tesisleri: dağ inişlerinden sonra, dağcıların dinlenme noktası olarak kullanılmaktadır. Burada: rahatlatıcı kükürt banyoları bulunmaktadır ve bunlar II. Dünya savaşı sırasında burayı işgal eden Japonlar tarafından geliştirilmiştir.
SANDAKAN ŞEHRİ
Şehir: Borneo adasının uzak doğu bölgesinde, Sabah Eyaletinin ikinci büyük şehridir. Doğu Malezya’nın en kalabalık şehirlerinden birisidir.
Dik tepeler ve Sulu Denizi arasındaki dar bir şerit boyunca uzanan liman kentidir. Günümüzde, şehir ekonomisinin temel maddeleri olarak: hurma yağı, tütün, kakao, kahve ve diğer pek çok ürün sayılabilir.
Eskiden: İngiliz Kuzey Borneo bölgesinin başkenti olarak kullanılmıştır. Ancak: Kota Kinabalu şehri gibi, II. Dünya Savaşı sırasında yoğun bombalanmış ve şehirden geriye çok az iz kalmıştır.
Turtle Islands Park’ın, Gomtanong Caves’in ve Sepilok Orang-Utan Sanctuary’nin giriş kapısıdır. Canlı Waterfront Market, ziyaretçiler için güzel bir başlangıç noktasıdır.
Sam Sing Kung
İlk olarak 1887 yılında inşa edilen yapı Merhamet Tanrıçasına adanmıştır ve şehrin en eski binasıdır. Tapınak: “Üç azizin tapınağı” olarak da bilinir. Bu azizlerden kast edilenler genel doğruluk, balıkçılar ve öğrencilerdir. Buradan Çin toplumunda eğitimin ne kadar önemli olduğu anlaşılmaktadır. Yenileme çalışmaları orijinal yapıdan çok şey götürmüştür.
1987 yılında, büyük bir maliyetle inşa edilen gösterişli “Puu Jih Shih Buddisst Temple” Sandokan şehrinin güneyinde yer alan Tanah Merah’ın yukarısındaki tepededir. Tapınak, kırmızı ve altın renkli ejderhalar, yaldızlı Buda figürleri, ateş böcekleri gibi ışıldayan lambalar ve yanan tütsülerin güzel kokusuyla ilgi çeker. Sabah eyaletindeki en güzel Çin tapınaklarından birisidir.
Bölgede ayrıca, Amerikalı yazar Agnes Keith’in müzeye dönüştürülen evi ziyaret edilebilir. Burası: şehir merkezinden yürüyerek 20 dakika uzaklıktadır. Her gün açıktır, giriş ücreti 15RM dir. Ev: Borneo adasında İngiliz sömürge döneminden kalmadır ve bu yüzden önem kazanır.
Land Below the Wind’in de aralarında bulunduğu üç romanda, yazarın savaş sırasında esir kampında yaşadıkları dahil, 1932-1934 yılları arasında Sandokan’daki yaşamı anlatmaktadır. Yazarın savaştan önceki evi yıkıldıysa da, kocasıyla 1946’daki dönüşü üzerine, aslına sadık kalınarak yeni bir ev inşa edilmiştir.
Ev içinde: sömürge dönemi mobilyaları ve antikaları görülebilir. Birinci kattaki galeride: evin sahibi olağanüstü kadının kitapları görülür ve ailesinin hikayesi anlatılır.
Savaş dönemiyle bağlantılı diğer yerler arasında; Tamam Rimba’da bulunan esir kampındaki “Australian Memorial Park” sayılabilir.
Parkta bulunan anıt: Japon işgali sırasında hayatını kaybeden Müttefik askerleri anısına adanmıştır. Çünkü: Buradaki Japon esir kampında tutuklu bulunan 1800 Avustralya ve 600 İngiliz askeri: Temmuz 1945 tarihinde Ranua denilen yere nakledilmeleri sırasında yaptıkları ölüm yürüyüşü sırasında ölmüşler ve yalnızca 6 Avustralya askeri kaçarak sağ kurtulmuştur. Anıtın bulunduğu yer, Japon esir kampının bulunduğu ölüm yürüyüşünün başlangıç yeridir.
Ayrıca, kasabaya yukarıdan bakan tepelerdeki eski mezarlığı bir köşesinde küçük bir Japon mezarlığı bulunur. Çin mezarlığının ötesinde bulunan bu mezarlık: şehirdeki etnik bulmacanın dokunaklı bir parçasıdır. Mezarlık 1890 yılında kurulmuştur.
Sandakan Dışında Gezilecek Yerler
Kamong Buli Sim Sim
Burası, şehir merkezinden yaklaşık 4 km uzaklıkta, doğuda bulunan bir geleneksel yerli köyüdür. Sandakan şehrinin ilk kuruluş yeri burasıdır. Buradaki yerliler: genellikle su üzerine inşa ettikleri evlerde yaşarlar.
Batu Agop Taluğ
Burayı görmek isterseniz: Sandakan’dan yaklaşık 1.5 saat yolculuk yapmanız veya Ladah Datu denilen yerden 45 dakika yolculuk yapmanız gerekir. Her gün açıktır ve giriş ücreti 15RM dir.
Burası yaklaşık 20-25 milyon yaşında, dik bir kireçtaşı falezidir. Yükseklik 39 metredir. Yöresel dilde “Agop” kelimesi anlamı “mağara” demektir. Ormanlık alanda, zeminden 12-15 metre yükselen bölümde, üç mağara alanı bulunmaktadır.
Orta ve üst mağaralarda: 200-250 yıl öncesine kadar tarihlenen ahşap oyma tabutlar bulunmaktadır. Ayrıca, yine mağaralarda yarasalar görülür. Buradan: Batu Putih Köyü de görülebilmektedir.
Mağaralarda bulunan tabutlara gelince: bunların yerli Orang Sungai inancına göre: farklı hayvanları andıran Çin kültürü eserleri olduğuna inanılır. Yani: bölgeye yerleşen Çinliler tarafından yapılmışlardır.
Güneş Ayı Koruma Merkezi
Buraya ulaşmak için Sandakan kasabasından yaklaşık 23 km yolculuk yapmanız gerekir. Giriş ücreti 30RM dir. Bunlar dünyanın en küçük ayısı olarak bilinirler. Burada merkezi bir gözlem platformu bulunmaktadır.
Kinabatangan Nehri Havzası
Sandakan’ın 80 km güneybatısındaki Kinabatangan Nehri havzası: cüce filler, boynuz gagalılar, dev kertenkeleler, makaklar ve orangutanların yanı sıra, nadir bulunan uzun burunlu maymunlar ve Sumatra gergedanlarının da aralarında bulunduğu bir vahşi yaşam çeşitliliğinden görüntüler sunar. Bu yüzden: Kinabatanga nehri üzerinde bir tekne turu yaparsanız: adanın ekvator ormanlarının bu bölümündeki güzel doğanın tadını çıkarırsınız.
Kinabatanga, vahşi yaşam tutkunları için doyurucu bir nehirdir ve Sandakan’daki tur acenteleri bölgeye turlar düzenlerler.
Danum Valley Conservation Area
Sabah’ın vahşi yaşamını gözlemek için bir başka nokta “Danum Valley Conservation Area”dır. Vadi, Sabah’ın doğu sahilindeki Lahad Datu’dan 80 km içeridedir. Burada; orangutanlar, leopar kediler, geyikler, Malay güneş ayıları, tüysüz su samurları ve 275 kuşun barındığı koruma altına alınmış ormanlardan geçen bir dizi patika vardır.
Sepilok Orangutan Sanctuary-SORC
Arabayla Sandakan’ın 30 dakika batısında ( 25 km uzaklıktadır) bulunan koruma altındaki Sepilok Orangutan Sanctuary daha önce gözaltında olan yavru orangutanlara, onları ormanda yardımsız yaşamaya hazırlayan bir merkezdir.
Giriş ücretlidir, Malezyalılar giriş için 5RM öderken, yabancılar 30RM ödeyerek merkeze girebiliyorlar. Ayrıca yanınızda fotoğraf makinası veya video kamerası varsa 10RM daha ilave ücret ödemek gerekiyor.
Malezya’nın en büyük ve en iyi bilinen orangutan rehabilitasyon merkezidir. Sitenin toplam büyüklüğü 43 km karedir. Buranın bulunduğu bölge: 4.300 hektarlık “Kabili-Sepilok Forest Reserve” bölümünün bir parçasıdır. 1964 yılında kurulan bu merkezde, günümüzde burada 75 orangutan yaşandığı söyleniyor.
Ahşap yollar ve çamurlu patikalar, ziyaretçileri ormanın içinden bakım merkezine götürür.
Oyuncu, kızıl kahve kürklü maymunlar Sepilok yağmur ormanında üç düzeyde yaşarlar. Hayvanbilimcilerin bakımında evcil olarak, koruma alanının bakım noktalarında yarı evcil olarak ve meraklı insanların uzağında, ormanın içlerinde vahşi olarak, Orangutanların birçoğu, ziyaretçiler kadar meraklıdır.
Mat renkli nesnelerden çok parlak renkli şeyleri kapmayı tercih eden hayvanların gösteriş zevkleri ve iyi bir espri anlayışları vardır. Yağmurda şemsiye açan birini seyredip yaprakları ve ince dalları kullanarak bunu anında taklit ederler. Ayrıca, etraflarında iyi bir poz yakalamaya çalışan fotoğrafçıların tuhaf hareketlerine bıkkın bir dudak bükmeyle karşılık verirler.
Orangutanlar
Malayca’da orangutan, biyolojik olarak insana en yakın memeliye bir saygı göstergesi olarak “orman insanı” anlamına gelir.
Bu zeki, kızıl kahverengi iri maymunlar, Sabah ve Sarawak’ın bataklık ormanlarında yaşar. Kendi yollarına gitmeden önce meyvelerden oluşan akşam yemeğini paylaşmak için nadiren toplanan gayet bireyci hayvanlardır.
Bazı ziyaretçiler, onları benzer renkteki kızılyaprak maymunlarıyla karıştırırlar, ama maymunlardan farklı olarak onların kuyrukları yoktur.
Ancak: Borneo ve Sumatra adalarında on yıl önce 27.000 olarak bilinen sayıları günümüzde 15.000 e kadar düşmüştür. Malezya her ne kadar ormanlarla kaplı olmasına rağmen: 40 yıldan bu yana ahşap kereste temini ve tarım arazisi açılması amacıyla talan edilen ormanlar: orangutan nüfusunun da sayısının azalmasına neden olmuştur.
Selingan Turtle Island Park
Sandakan şehrine 40 km uzaklıktadır ve buraya tekne ile ulaşılır. Tekne ile 1 saatlik yolculuk yapmak gerekir. Park alanına giriş ücretlidir ve kişi başı 60RM ödemek gerekir.
Kaplumbağa adaları milli parkı: 3 adadan oluşmaktadır. Bunlar: Selingan, Gulisan, Bakungan Kechil adalarıdır. Ancak: Selingan adası ziyaret edilebilecek tek adadır. Adada temel konaklama imkanları bulunur. Ancak, 25 oda olması nedeniyle her gece ancak 50 kişi konaklayabilir, önceden yer ayırtmak gerekir. Ayrıca: bir kaplumbağa kuluçka ve ziyaretçi merkezi bulunur.
Adanın çevresindeki sularda birçok kaplumbağa yaşamaktadır. Ancak yalnızca yeşil deniz kaplumbağaları, yumurtalarını bırakmak üzere adanın plajlarına gelirler ve yıl boyunca genellikle geceleri gelip, 50-80 guruplar halinde yumurtalarını bırakırlar.
Adada ziyaretçilerin denize genç yavruları serbest bırakmalarına izin verilir. Ancak bu durum hayatta kalmalarını sağlamak için gece yapılır. Zaten: ziyaretçilerin saat: 18.00-06.00 arasında Selingan plajlarında dolaşmalarına izin verilmez. Eğer ziyaretçiler tüplü dalış yapmak isterlerse, diğer etkinlikler gibi bu da gündüz yapılır.
Bir diğer etkinlik: “Bakkungan Kechil” denilen adadaki köpüren çamur volkanlarını ziyaret etmektir.
