Buyurun, dünyanın en lezzetli yemeklerini yapmayı beceren insanların diyarına, burası yemek ustalarının memleketi. Her ne kadar, burada yiyecek pek bir şey bulamazsanız da, unutmayın ki, buranın insanı, dünyada yemek üzerine büyük üne sahipler.
Ben; birçok kez gittim. Hatta, bir keresinde, Aşçılar Festivaline gittim, ancak İlçenin hemen ilerisindeki koruluk alanda yapılan festival etkinliklerinde, o kadar kalabalık idi ki, maalesef bu keşmekeş te, herhangi bir şey yiyemeden geri dönmek zorunda kaldım.
Dümdüz bir ovalık yerde ki bu şirin ilçede, Gerede yolu çıkışında bulunan bir benzin istasyonunda; güzel ev yemekleri yediğimi hatırlıyorum. Bir de; gerek bürokrat ve gerekse üst düzey ekonomik geliri olanlar, yaşam ortamlarında, aşçı olarak sadece Mengen nüfusuna kayıtlı aşçıları aradıkları ve tercih ettikleri.
ULAŞIM
Mengen: Zonguldak yöresini, D-100 kara yoluna bağlayan, yol güzergahı üzerinde, D-750 kara yolu üzerindedir. Mengen-Devrek arası uzaklık: 42 km. Mengen-Bolu arası uzaklık: 56 km. Mengen-Gerede arası uzaklık: 33 km. Mengen-Ankara arası uzaklık: 236 km. Mengen-İstanbul arası uzaklık: 372 km.
TARİH
Yörenin tarihi geçmişi incelendiğinde, MÖ.74 yılında Bitinya krallığı, daha sonra Romalılar ve Bizanslılar ve son olarak, 1395 yılında, Osmanlılar görülür. Yöre toprakları, bu tarihte Konuralp tarafından fethedilerek, Osmanlı topraklarına katılmıştır.
1948 yılına gelindiğinde, yörede, 60-70 haneden oluşan bir yerleşim topluluğu bulunmasına rağmen, günümüzde, 1400 mesken ve 300 civarında iş yeri bulunmaktadır. Dolayısı ile, bölgedeki hızlı gelişim, bu rakamlar ile görülüyor.
Mengen isminin kelime anlamının: mengeç (yün eğirmekte kullanılan mekik), mengü (ölümsüz ebedi su, ab-ı hayat), mengel (ayak bileğine takılan süs bileziği, hal-hal) olduğu tahmin ediliyor.
İlhanlı diline göre ise: Mang ve Meng kelimeleri: adım atmak anlamında kullanılmaktadır. Bu kelimeler, zaman içinde türeyerek, Mengen olarak günümüze ulaşmıştır.
GENEL
Coğrafi özellikler değerlendirildiğinde: Mengen havzasının çanak şeklinde bulunduğu görülür. Bu çanağın civarındaki yükseltiler, 1654 metre ile 1050 metre arasında değişerek yükselip, alçalmaktadır. Bitki örtüsü olarak: orman geniş yer tutmaktadır. İlçe topraklarının, büyük bölümü ormanlarla kaplıdır. Bu orman alanları, Türkiye ortalamasının çok üzerindedir.
İklim durumuna bakıldığında: yörede Karadeniz ikliminin etkileri görülür. Yıllık sıcaklık farkları çok yüksektir. Bu nedenle: ilkbahar ve sonbaharda, önemli ölçüde yağışlar görülür.
İlçe halkının büyük bölümü, ülkemizin belli-başlı metropol şehirleriyle sürekli irtibat halindedir ve aşçılık, yaşantılarında öne çıkmaktadır. Bunun doğal sonucu olarak, büyük şehir yaşantısına alışık bu toplum, kendi ilçesine geldiğinde de, gayet sosyal bir yaşam tarzı ortaya koymaktadır. Yani: Mengen, gerçekten gelişmiş bir görünüm sunuyor.
İlçede, eğitim-öğretim açısından öne çıkan bir yer var. Anadolu Aşçılık-Otelcilik ve Turizm Meslek Lisesi. Bunun devamında ise, Bolu-Abant İzzet Baysal Üniversitesine bağlı, Meslek Yüksek Okulu. Bu okul: 1997-1998 eğitim-öğretim yılında, 21 öğrenciyle eğitime başlamış ve günümüzde, 100 civarında öğrenciyle devam etmektedir. Meslek Lisesinde ise: yaklaşık 450 civarında öğrenci eğitim görmektedir.
Mengen denilince, burası ile bütünleşmiş bir de fabrika var. Werzalit ürünler (masa, sandalye gibi) üretilen bu fabrika, gerek çalıştığı ilçe halkı ve gerekse uzun yıllardır burada olması ile biliniyor. Bir kısım Mengenli ise, Gökçesu bölgesindeki kömür ocaklarında çalışmaktadır. Diğer Mengenlilerin ekonomik faaliyetleri ise: tarım, ormancılık, hayvancılık gibi ekonomik faaliyetlerde yoğunlaşmıştır.
AŞÇILIK
1453 yılında, Fatih Sultan Mehmet’in; İstanbul’u fethedince, saray mutfağını, Mengenli Yakup Ağa adlı Paşa’ya kurdurduğu söylenir. Bunun sonucunda: Mengenli Yakup Ağa; yakınlarını ve hemşerilerini saray mutfağında görevlendirmiş ve böylece, aşçılık, Mengenlilerin bir ata mesleği haline gelmiştir.
AŞÇI FESTİVALİ
İlçede, her yıl, Ağustos ayının ilk haftası: Cumartesi ve Pazar günleri; “Mengen Aşçılar Festivali” düzenleniyor. Festival, ilk olarak:1981 yılında düzenlenmiştir. Festivalin amacı: bütün aşçıların bir araya gelmesi ve mutfak becerilerini sergilemeleridir. Ayrıca: yemek yarışmaları, stant açılışları ve müzik ve eğlence programları düzenlenmektedir.
Festival tarihçesine bakıldığında yaşanan bazı ilkler şunlardır: 4 metre boyunda döner, 101 metre uzunluğunda şiş kebap, 4.5 metre çapındaki tencerede hazırlanan 10.000 porsiyon kapasiteli Mengen pilavı. Özellikle: mutfak alet, araç ve gereçleri üreten firmalar, bu festivale sponsor oluyorlar.
Yazımın başında da belirttiğim gibi, iki kez, bu festivale katıldım. Ama yoğun ziyaretçi akını nedeniyle, her ikisinde de yapılanlardan tatma imkanı olmadı, çünkü gerçekten çok kalabalık.
Gerek Mengenli olup başka yerlerde çalışan aşçılar ve gerekse davetli olarak gelen ziyaretçiler, muhteşem bir festival, bir zamanlar özellikle, “Savaş Ay” bu festivalin daimi konukları arasındaydı, ayrıca yine bu festivalin uzun süreli sponsorları arasında, ünlü mutfak araç-gereci üreten firmalar var.
NE YENİR
Mengen’e yolunuz düşerse, festival dönemi dışında, ev yemekleri yiyebileceğiniz birkaç yer var. Ama, burada mutlaka yöresel lezzetleri tatmak isterseniz: kedi batmaz (mısır unu, ceviz içi, kaz ciğeriyle yapılır), kaldırık dolması (kaldırık yaprağı, ormanda bulunan kaldırık ağacından toplanır), Mengen pilavı ve höşmerim.
GEZİLECEK YERLER
GELİN KAYASI
Güneyhisar mahallesindedir.
Pazarköy istikametinde giderken: yolun solundaki kayaları izlemelisiniz. Bu kayalara dikkatli baktığınızda: sanki duvak ve ferace giymiş bir gelin görünümündedir. Kayaların bu şekil alması hakkında, yörede anlatılan bir efsane var. Şöyle ki: “ Eski dönemlerde, burada bulunan köyün en güzel kızına, dünür gelir.
Kızın ailesi, kıza hiç sormadan, gelen dünürlere, kızı verirler. Ama, kızın gönlünde başka bir aslan yatmaktadır. Gönlündeki aslan ile evlenmek için, Allah’a sürekli yalvarır. Ama, bu arada gelin kızın düğün işlemleri devam etmektedir.
Hatta, gelin alma alayı hareket eder ve tam bu kayaların yanından geçerken, gelin kız “Allahım beni taş et de, o eve varmayayım” diye yine Allah’a yakarır. Bunun üzerine: duası kabul olur ve hemen oracıkta taş kesilir.
AĞALAR YAYLASI
İlçe merkezine 15 km. uzaklıkta: Ağalar ve Babahızır köyleri arasındadır. Yayla; orman ağaçları ile çevrili olup piknik açısından muhteşem güzel bir yer.
AKÇAKOCA YAYLASI
Mengen-Gerede-Eskipazar sınırlarının kesiştiği yerde, ilçe merkezine 30 km. uzaklıktadır. Yaylanın en büyük özelliklerinden biri de; Karaşeyhler çıkışında, Kabalaklı bölgesinde doğal kaynak suyunun bulunduğu yerde yapılmış olan: alabalık üretme tesisidir.
MAMATLAR YAYLASI
İlçe merkezine, yaklaşık 30 km. uzaklıktadır. Mamatlar köyü yakınlarındadır. İlçenin en güzel yaylalarından olup, orman ağaçlarıyla çevrilidir. Bunun dışında, bol miktarda meyve ağacı bulunması ile tanınır. Mamatlar Yaylasına yolunuz düşerse: burada, sizi yaşları yaklaşık 800-900 yıllık olduğu tahmin edilen, iki adet meşe ağacı karşılayacak. Bu anıt ağaçların, gövde çapları: 2 metreden fazla.
AĞALAR GÖLÜ
İlçe merkezine 6 km. uzaklıkta, güney batıdadır. Göl kıyısında piknik ve mesire yerleri var. Bu özellikleriyle, ilçede yaşayanlar tarafından yoğun olarak tercih ediliyor.
ŞİRİNYAZI GÖLETİ
İlçe merkezine bağlı, Bürnük köyündedir. Gölet, Orman İşletmeleri tarafından, orman yangınlarına müdahale için yapılmış ve zamanla balıklandırılmıştır. Ortalama derinliği, 5 metre civarındadır. Piknik ve mesire yeri olarak kullanılıyor ve aynı zamanda, olta balıkçılığı yapılabiliyor.
