Yörede bulunan Aşıklı Höyükte: 10.000 yıl öncesinde yerleşim izleri görülmüş olması, buranın, Kapadokya’nın en eski yerleşimi olduğunu ortaya koyuyor.
Hatta, bu ilk yerleşimde: ilk tarım, ilk madencilik, ilk beyin ameliyatı gibi teknolojik ve bilimsel gelişmeler yaşanmış ve bunların izleri bulunmuştur.
Güvercinkaya bölgesi ise, Anadolu’daki ilk kale kent yapılaşmasının örneğidir.
ULAŞIM
Gülağaç, il merkezi olan Aksaray’a, 40 km. uzaklıktadır. Gülağaç-Ihlara vadisi arasındaki uzaklık: 12 km. Gülağaç-Derinkuyu arasındaki uzaklık: 50 km.
TARİHİ
Anadolu topraklarında hüküm süren birçok uygarlık, burada da izler bırakmışlardır. İlçenin adı: Kanuni Sultan Süleyman döneminde: “Ağaçlı” olarak geçmektedir. Buna dayanarak: bölgenin geçmiş dönemlerden bu yana: yeşil, ağaçlık ve yerleşime müsait bir yer olduğu görülmektedir.
1957 yılında, İlçe, kasaba statüsünü kazanır.
GENEL
İlçe, İç Anadolu’nun orta kısmında bulunmaktadır. İlçe merkezinin rakımı: 1170 metredir.
İlçe ekonomisi, genel olarak tarıma dayalı olmakla birlikte, özellikle yaz aylarında, ilçe yerleşimcilerinin yakınlarının yurt dışından gelmesiyle, ilçe hareketlenir. Tarımsal faaliyetlerde, başı çeken ise: kabak çekirdeği, pancar, patates ve tahıllardır.
GEZİLECEK YERLER
GÜVERCİNKAYA YERLEŞKESİ
İlçe merkezine bağlı, Çatalsu köyünün 1 km. batısındadır.
Burada: Kalkolik çağ, yani MÖ.5200-4750 yıllarına ait: kaya üzerinde bir yerleşme bulunmaktadır. Kentleşme öncesi, son yerleşmelere bir örnek.
Burada: obsidyen ve kemik alet kalıntılarına, ok uçlarına rastlanmamıştır. Av ve savunma silahı olarak: sapan ve taş taneleri bulunmuştur. Bu buluntulardan 24 tanesi, Müzeye getirilmiştir.
Evet, burada kazı çalışmaları sürdürülüyor, ama şu an için gittiğinizde, görebileceğiniz çok şey yok. Bu yüzden, gitmenizi önermiyorum.
AŞIKLI HÖYÜK
İlçe merkezine bağlı, Kızılkaya köyündedir. Burada da, resmi arkeolojik kazı çalışmaları yapılmaktadır. Bir zamanlar burada yaşayan insanların: alet ve silahlarını yapmak için, obsidyen kaynakları kullandıkları tespit edilmiştir.
: bölgede bolca bulunan bu obsidyen kaynakları, çevreye satarak, ticaretin gelişimini de sağlamışlardır. Bu insanlar: ilk kez buğday, arpa, mercimek, bezelye gibi bitkileri yetiştirmeye başlayan çiftçiler olarak öne çıkmışlardır.
Ayrıca: yabani koyun, keçi, deve, sığır, domuz, geyik, tavşan ve çeşitli kuşlar ve Melendiz ırmağından ise balık avlamışlardır. Av hayvanları arasında: yabanı atın da bulunması, Anadolu bölgesinde, atın, yerel olarak “Holosen” dönemde varlığını göstermesi, son derece önemli bir buluş olmuştur.
Aşıklı insanları: bakırı: hem sıcakken ve hem de soğukken işlemeyi öğrenmişlerdir. Bu da, metal endüstrisinin tarih sahnesinde, başlangıcı olarak kabul edilir. Bunun dışında, bölgede yapılan araştırmalarda tespit edilen ve ilgi çeken hususlar şunlardır: kuzeydoğudan-güneydoğuya doğru uzanan çevre duvarı, kerpiç yapılar, bir genç kadının kafatasında saptanan beyin ameliyatı izleri, bir başka kadının çenesinde rastlanan otopsi izleri.
Burası: günümüzde, iç Anadolu bölgesinin Volkanik Kapadokyası olarak öne çıkmaktadır.
2009 yılında, kazı ekibi tarafından: köyün yanına, tarihi kentteki yapı malzemeleri kullanılarak, aslına uygun “Aşılı kenti” maketi yapılmış ve bu maket şehir, bölgede ilk olma özelliğini taşıyor. Ziyaretçiler, buraya gelerek, çatıdan evlerin içine girerek, 10.000 yıl öncesinin havasını teneffüs ediyorlar.
MUSULAR HÖYÜK
İlçenin, Kızılkaya köyünde, Melendiz ırmağının batısındadır. Bölgede: Aşıklı Höyükten sonraki en önemli, antik dönem yerleşkesidir. Buradaki ilk yerleşimin: MÖ.6000 yıllarında olduğu tahmin edilmektedir.
İlk dönem: çanak-çömleksiz ve takip eden dönem ise, çanak-çömlekli dönemdir. İkinci dönemde yerleşenler, önceki yapı kalıntılarını düzlemişler, bunun üzerine, kalınca ve sarımsı renkte bir toprak tabakası sererek, yeni elde edilen düz alan üzerine kendi yapılarını yapmışlardır.
SARATLI YER ALTI ŞEHRİ
Saratlı kasabasında, Aksaray-Niğde-Nevşehir karayolundan 2-3 km. içeridedir. Giriş: güneydendir. Ancak, giriş kısmının dar olması, mekana girişi güçleştirmektedir.
Odalar: düzensiz dikdörtgen şeklindedir. İç kısımda, kayaya oyulmuş, 8 metre derinliğinde su kuyusu bulunmaktadır. Kuyunun ağız kısmı, su alabilmek için geniş olarak açılmıştır.
Burası, ışıklandırılarak, ziyarete açılmıştır.
ÇUKURÖREN YER ALTI ŞEHRİ
Kapladığı alan olarak, Kapadokya bölgesinin en büyük yer altı şehirlerindendir. Bu yapıda: bezirhane, şırahane, hayvan barınakları, toplantı salonu, kilise, depo, su kuyuları, dehlizler ve tüneller bulunmaktadır.
Şu anda, burası ziyarete açık değil, sanırım önümüzdeki yıllarda, gerekli düzenlemeler yapılarak, ziyarete açılacaktır.
KRATER GÖLÜ (ACIGÖL)
İlçeye bağlı, Sofular kasabasının 3 km. yakınlarındadır. Göl ve çevresinde, sağlık turizmi açısından önemli potansiyel bulunmaktadır. Göl suyu: kükürtlüdür. Derinliği ise: 65-70 metredir. Çevresi dağlarla çevrilidir. Bu yüzden, kışın çevresi kar tutmamaktadır.
Burada: MTA tarafından açılan: 4 adet sıcak su sondaj kuyusunda, 65 derece sıcaklıkta, su çıkmaktadır. Bu kapasite ile: önemli bir kaplıca hizmeti verilebilecek sonuç ortaya çıkmaktadır.
Ancak, planlanan konaklama tesisleri, proje halindedir, yani şu anda burada herhangi bir tesis yok.
